Zwanenzang - Karin Fossum
Psychologische spanning meesterlijk weergegeven in thriller rondom inspecteur Konrad Sejer
Zijn een jong meisje en een jonge jongen door dezelfde dader omgebracht?
Markus Holden, een stevige, eenzame man gaat in het Svartlandbos bij een meer zwemmen. Er komt een eigenwijze zestienjarige jongen, die Victor heet maar zich niet voorstelt, komt naast hem zitten. Hij kan niet zwemmen, zegt hij. Door een trauma-achtergrond, want zijn zusje is op tienjarige leeftijd verdronken. De eenzame man laat zien dat hij goed kan zwemmen. Hij heeft erotische gevoelens voor de slanke jongeman met een bos donkere krullen. Voordat hij thuiskomt op zijn kamer ontdekt hij dat zijn portemonnee gestolen is met 1460 kronen en twee creditkaarten die hij moet laten blokkeren. Hij vraagt zijn hospita Edith, die al 87 is, om een nieuwe sleutel van de kamer. Als hij later een verhoor heeft bij inspecteur Konrad Sejer blijkt dat de portemonnee niet gestolen is, maar gevallen in de gleuf van een rots.
Een andere krullenjongen met rood haar die Ellemann heet (kortweg Ellef), blijkt een begaafde tekenaar te zijn. Zijn moeder Dagny Hamza ontdekt in zijn tekenmap een tekening van een knap meisje dat even oud is als hij. Dat blijkt later de vermiste en knappe Gritt Zeeland te zijn, de zestienjarige dochter van een Nederlands kunstenaarsechtpaar Jan en Marion Zeeland die in een kunstenaarswoning verblijven. Hoog alsof het huis met de berg erachter nog hoger wordt door de koepel erboven. Dagny piekert zich suf of Ellemann niet degene is die het meisje gewurgd heeft. Hoe kon hij haar precies zo tekenen in het Svartlandbos vermoedelijk kort nadat ze vermoord is op 14 juli? Met haar slipje waarop de naam Monday rond haar benen, het rokje keurig op zijn plaats. Of zou Markus Holden er iets mee te maken hebben?
Hoofdinspecteur Konrad Sejer moet de zaak oplossen. Gritt zit inmiddels in zijn DNA. Ze had haar ouders gezegd dat ze met haar vriendin Charlotte naar een berghut zou gaan, maar Charlotte zit al lang en breed thuis in de flat van haar ouders, het verhaal van de berghut blijkt een smoes te zijn. Wat deed ze dan wel in de tijd dat ze vermist werd voordat ze in het bos gevonden werd? En heeft ze een vriendje? Haar ouders weten het niet. Haar ex-vriendje Henrik is er niet, hij studeert in België.
Sejer krijgt de tekening van Ellemann van Hannisdahl van de receptie overhandigd. De tekening is geadresseerd aan de politie van het zuidelijke district in een envelop die iets groter is dan A-4. Sejer weet niet wie de maker is. Hij loopt naar een kunsthandelaar in de stad die de kwaliteit beoordeelt. Zeker een talent, maar nog niet helemaal ontwikkeld is zijn bevinding, In de snackbar Kaisa Bar, eigenlijk de Kebnekaise Bar gerund door een Zweed, waar Gritt vaak kwam, was ze de koningin van de meisjes, maar dat wekt ook jaloezie bij hen op. Als ze telefoon krijgt is ze de enige die hard naar buiten loopt om het gesprek te voeren. Niet binnen.
Ook wordt een serie van zes foto’s van Grittt gevonden op haar computer. Toevallig is de man van Dagny en vader van Ellemann Carl een professionele fotograaf. Zou hij de foto’s hebben gemaakt? Dagny vraagt hem om hulp: zou Ellemann de moordenaar zijn? Hoe kon hij het meisje fotograferen toen ze net dood was? En waarom heeft hij het verzwegen? Moeder Dagny heeft het niet meer. En zegt tegen hem: ‘Over twee jaar kan je het huis uit, dan zorg je maar voor jezelf als je hier niets over vertelt.’
Waar is de tekening dan? ‘Die is op de plek waar hij thuishoort, het politiebureau,’ zegt Ellemann. Dat stelt Dagny gerust, maar wie weet komen er nu vragen of komen ze erachter dat Ellemann de tekenaar is.
Op de kade zie Markus een slanke jongen die lijkt op Victor. Hij is in gesprek met een meisje, dat prikkelt zijn jaloezie. De jongen heeft dezelfde donkere krullen als bij het water. Als het meisje weg is slaat hij de jongen met een fietsstuur en duwt hem richting het water. Als de jongen aan land wil kruipen trapt hij hem terug. Wanneer de jongen voor de tweede keer uitgeblust op de kade ligt slaat hij hem met het fietsstuur tot hij de geest geeft. Hij haalt zijn bezittingen uit zijn kleding, gooit het fietsstuur in het water en gaat ervandoor. De volgende ochtend wordt de jongen gevonden door havenarbeider Olaf Kien als zijn lichaam al is aangetast door hevig pikkende meeuwen. Olaf belt direct 112 en vertelt Sejer dat hij in het havenmagazijn werkt. Duikers worden vanaf de kade het donkere wat4er ingestuurd op zoek naar het moordwapen.
Op het lichaam van de jongen die Victor Hafskiold heet en woonde in De Schemering, een jeugdinstelling in Koppervik, wordt een identiteitsplaatje gevonden met de naam Markus Holden. Toevallig komt die naam voor op het lijstje van Sejer, want het is een van de vier werknemers bij de Kaisa Bar. Het blijkt dat Markus op 14 juni online opdracht heeft gegeven aan Zen Design, zegt een medewerkster, tot het maken van het plaatje en niet vorig jaar zoals Markus had gezegd.
Markus vertelt hem over de jonge tekenaar Ellemann Hamza die in de bar kwam en dat Gritt niet graag wilde dat hij haar tekende. Dan vermoedt hij dat Ellemann wel eens de maker kon zijn van de tekening die hij opgestuurd kreeg. En gaat met hem praten over wat hij zich herinnert toen hij het dode meisje zag. Ze was nog warm vertelt Ellemann die een tijdje mag rijden in de BMW van Sejer en het was rond zeven uur ’s avonds dat hij haar tekende. Er is ook een serie foto’s van Gritt en Ellemann dat die van zijn vader kunnen zijn. Hij is fotograaf Carl Hamza is die veelal mensen fotografeert in eenzame situaties. Aanleiding voor Sejer om ook met Carl te praten. Carl vergroot het beeld van zijn foto’s, die hebben het formaat van anderhalve meter tot anderhalve meter. Hij zegt dat Gritt van wie hij een serie foto’s maakte, steeds vaker langskwam tot ze een verhouding kregen. Die laatste drie dagen was ze bij hem, maar hij heeft haar niet vermoord.
Konrad Sejer verhoort ook de vriendin van Victor Hafskiold, Hanna Melgård en vraagt haar of hij op het bankje bij de kade op iemand wachtte of een afspraak had. Dat ontkent ze. Ze is ook verder niemand tegengekomen en heeft niet eerder van Gritt Zeeland gehoord. Konrad vraagt of ze iemand meeneemt naar de begrafenis van Victor. ‘Ik zal het aan mama vragen,’ zegt ze.
De moeder van Victor, Hanna Hafskiold, is overgekomen uit Spanje. Ze is deze keer nuchter en heeft de hele vlucht niet gedronken. Ze praat met Konrad Sejer en laat hem een gedicht zien dat haar vader de dag voor hij stierf – Hanna was nog maar acht – in een brief aan haar liet lezen. Het gedicht is geschreven in een keurig handschrift. Zal ze het gedicht voorlezen op de begrafenis van Victor? Als je hem wilt voorlezen op de begrafenis moet je oefenen zegt Sejer. Het gedicht luidt:
Voor het kind
Als de dag komt
waarop de volwassenen je laten kennismaken met de dood,
krimp dan niet ineen van angst,
Neem hem gewoon rustig bij de hand
en laat hem je door het leven volgen.
En als de dag komt
waarop jullie zelf aan de overkant staan.
laat dan alle angst varen.
Dan is hij gewoon een dierbare vriend
die je meeneemt naar huis.
Markus Holden heeft de gouden ring met het groenrode plaatje verborgen in de wc van zijn kippenhok zoals hij zijn kamer noemt, nadat hij de moeder van Victor, heeft gezien in Starbucks. Ze achtervolgt hem, hij wil de bus nemen maar het wordt een taxi. Hanna, verslaafd aan drank, maar vandaag buitengewoon nuchter achtervolgt hem met een andere taxi. Vervolgens weet Markus de volgende dag van de broer van de taxichauffeur het adres van Hanna bij haar zus op de Tempelberg te achterhalen. Als hij daar na het betalen van 3000 kronen voor de deur op de zesde verdieping staat, trapt Hanna’s zus Nelly hem flink op zijn scheenbeen en Markus kiest het hazenpad. Om zijn nek heeft hij nu een trouwring van zijn moeder in plaats van de gouden ring van Victor, die door Hanna herkend werd in Starbucks. Ze belt daarover met Konrad Sejer. Zou Markus de moordenaar zijn van Victor? En wie heeft Gritt vermoord. Carl Hamza of toch iemand anders? Allemaal vragen over de afloop van het boek die we niet verklappen.
Een prachtig boek met veel invalshoeken, mooi geschreven en vertaald. In veel delen met Konrad Sejer speelt zijn hond Frank een liefdevolle rol in het leven van de eenzame inspecteur nadat zijn vrouw is overleden. Frank blijkt lymfekanker te hebben en Konrad laat hem inslapen. Deze dood lijkt hem nog meer te doen dan de twee jonge mensen die vermoord zijn, ze zitten nu alle drie in zijn DNA.
De auteur
Karin Fossum (1954, Sandefjord) publiceerde boeken in verschillende genres, maar is vooral bekend van haar serie misdaadverhalen over inspecteur Konrad Sejer. Ze ontving een aantal prestigieuze onderscheidingen, waaronder de Los Angeles Times Book Prize en The Brage Prize en in 2017 noemde The Riverton Club haar de beste misdaadschrijver aller tijden. Eerder verscheen De verduistering bij Meulenhoff Boekerij. Het oudere werk verschijnt bij uitgeverij Marmer.
Karin Fossum – Zwanenzang (in 2020 verschenen bij Cappelen Damm onder de titel Bakom synger døden is vertaald uit het Noors door Michiel Vanhee en Sofie Maertens, ISBN 978 90 225 8812 3, 440 pagina’s, uitgeverij Meulenhoff Boekerij, € 19,99, mei 2021
