Wankel Koninkrijk - Tim de Wit
Economische toekomst Verenigd Koninkrijk uiterst ongewis
Brexit maakt een karikatuur van het land
In dit met veel vaart geschreven boek beschrijft Tim de Wit, oud-correspondent van de NOS en Trouw in het Verenigd Koninkrijk welke gevolgen de uittreding uit de EU voor het Verenigd Koninkrijk heeft gehad. Brexit heeft voor hem een karikatuur van het land gemaakt, waar wij in Nederland altijd zo tegenop hebben gezien. Brexit heeft een politieke aardbeving veroorzaakt, waarvan de gevolgen nog niet zijn te overzien. De Wit geeft een scherpe en persoonlijke beschrijving van dit proces, waarbij Groot-Brittannië met een referendum uit de EU stapte. In een apart hoofdstuk schrijft hij hoe Brexit ook zijn persoonlijk leven op de kop zette. Door de enorme stress die Brexit veroorzaakte, was er een Tim de Wit vóór en na het referendum!
Einde aan tweedeling
De uitslag van het referendum heeft naar zijn mening ook een definitief einde gemaakt aan de traditionele politieke tweedeling van het land. Er is een kloof ontstaan dwars door de partijen heen. Hij beschrijft plastisch hoe Brexit geleidelijk de Conservatieve partij binnendrong en van binnenuit ging opeten. Dat is nog steeds het geval. Maar Brexit heeft ook de Labourpartij niet onaangetast gelaten. De van oudsher Euro-sceptische Jeremy Corbyn werd na Brexit opgevolgd door de meer pro-Europese Keir Starmer.
Maar ook onder zijn leiding wil Labour niet het initiatief nemen een tweede referendum aan te vragen. De geniale leuze Take back control van Dominic Cummings, destijds de rechterhand van Boris Johnson, is nog steeds veel sterker dan de Remain-slogan Stronger together. Take back control betekent de terugkeer naar vroeger, een niet langer meer bestaand verleden, waarin het Verenigd Koninkrijk wereldwijd een dominante rol speelde. De pomp and glory rond de begrafenis van de vorige week overleden koningin Elisabeth II slaat daar ook naadloos bij aan. Het is waarschijnlijk de laatste keer dat een begrafenis een hele week het nieuws in Groot-Brittannië bepaalt!
Brexit-hardliners
De Conservatieve partij onder Boris Johnson en nu onder Lizz Truss vertegenwoordigt niet langer het gematigde midden, maar is een partij van Brexit-hardliners geworden. Dat geldt zelfs voor een aantal nu zittende ministers die in 2016 gepassioneerd campagne hebben gevoerd om in de EU te blijven!
Het harde oordeel van Tim de Wit over de Conservatieve partij is dat deze over politieke grenzen is gegaan: ‘Dit is een partij die zaagt aan democratische fundamenten, die lak heeft aan conventies, aan internationaal recht en aan onafhankelijke rechtspraak, die bereid is het grote geld binnen te laten in ruil voor invloed of een plek in de politiek…’(pagina 98).
Men kan het niet anders dan met Tim de Wit eens zijn, dat het Verenigd Koninkrijk een Wankel Koninkrijk is geworden. Zelfs de eenheid van het land staat op het spel. De SNP is nog steeds de grootste Schotse partij. Deze pleit voor onafhankelijkheid van het Verenigd Koninkrijk ondanks de economisch onzekere toestand van Schotland, met name door de ook daar verminderde opbrengst van de olie- en gasvelden. Het is voorbarig daarop te speculeren, maar in ieder geval draagt deze situatie niet bij tot solidariteit met Engeland.
De stand van zaken in Noord- Ierland draagt evenmin bij tot stabiliteit van Groot-Brittannië. De protestante Unionist party is niet langer de grootste van het land. Die plaats is na de laatste verkiezingen overgenomen door de Sinn Fein, de katholieke nationalistische partij die voor aansluiting bij de Republiek Ierland pleit. Ook dat is geen kwestie van vandaag of morgen, maar het draagt opnieuw bij tot onzekerheid over de toekomst van het Verenigd Koninkrijk als geheel.
Rouwperiode
Vast staat in ieder geval dat de economische toekomst van Groot-Brittannië uiterst ongewis is. De door Boris Johnson in het vooruitzicht gestelde handelsakkoorden met de wereld buiten Europa, die het glorious global Britain zouden vertolken, zijn niet van de grond gekomen. In het tweede kwartaal van 2022 nam het handelstekort toe met 2 miljard pond tot 27,9 miljard pond (€ 31,8 miljard), het hoogste in de geschiedenis en de koers van het Britse pond is gedaald tot het laagste in 37 jaar. Zoals in de Volkskrant door Peter de Waard werd voorspeld, breekt een rouwperiode voor de Britse economie aan!
Laurens Jan Brinkhorst
Over de auteur
Tim de Wit is presentator van het NPO Radio 1-programma Bureau Buitenland van de VPRO. Met dat programma won hij in 2022 de prestigieuze Zilveren Reiss-microfoon. Daarnaast maakte hij de succesvolle podcast Europa draait door, met oud-politicus Arend Jan Boekestijn. Tussen 2014 en 2021 was hij correspondent in het Verenigd Koninkrijk voor NOS en dagblad Trouw.
Tim de Wit – Wankel Koninkrijk, 296 pagina’s, ISBN 978 90 295 4425 2, De Arbeiderspers, € 21,99, juni 2022
