Conserve's Leessite

Helder overzicht van de kuststreek met tal van wandel- en fietsroutes

En 350 foto’s, merendeels van Chrystal Cochius

Een boek met 17 wandel- en fietsroutes door Bergen, Schoorl en Egmond, een overzicht van 17 horeca-punten, 130 bezienswaardigheden en 350 foto’s. De meeste foto’s zijn gemaakt door Chrystal Cochius onder redactie van Ruby van Stipriaan met teksten van Viola Robbemond en Augusta Verburg.

De wandelroute door Bergen (onder het motto ‘Dit dorp is niet gebouwd voor snelverkeer’) omvat een kunst- en cultuurroute en een groene, rode en blauwe route. De wandelroute door Schoorl beschrijft routes door dorp en duin, een duintoppentocht, een stuifduinentocht, een Noordzeewandeling, de Roetroute (als gevolg van de eerdere duinbranden) en een Duinheidewandeling.De wandelroute door Egmond bevat een Duinrandroute, een Nederlands Kustpad en het Monnikenpad. Ook zijn er fietsroutes als de brede duinenroute, een mountainbikeroute, van kust naar strand en een rondje duin en dorp,

Kunstenaarsdorp

Bergen wordt weliswaar een kunstenaarsdorp genoemd, maar dat geldt evenzeer voor Schoorl, Groet en Camperduin, waar vroeger kunstenaars kwamen omdat het in Bergen niet betaalbaar wonen was. Tegenwoordig zijn de prijzen even hoog. Bergen heeft weliswaar (het zwaar verliesgevende) Museum Kranenburgh, als ze de enige waren waar de Bergense School te zien was, zouden ze daarvan kunnen profiteren, Maar ze hebben de concurrentie van het Stedelijk Museum Alkmaar en het Singer Museum in Laren. Ook de Kunst10-Daagse wordt in oktober in Bergen georganiseerd, maar in Schoorl wordt jaarlijks Schik (meer voor amateurschilders of hobbyisten) of Schok (voor professionele kunstenaars) georganiseerd waarbij men werk kan bezichtigen of kopen. Schoorl trok schilders van de Bergense School zoals Else Berg en Mommie Schwarz die aan de Omloop in het huis De Hoge Geest woonden totdat ze teruggingen naar Amsterdam, waar ze als Joden werd opgepakt door de nazi’s en een week later werden vergast in Auschwitz. In Groet werkten de Bergense School-schilders Harrie Kuijten en Piet Wiegman en aan de Achterweg beeldhouwer John Rädecker de later het monument op de Dam maakte. Ook Dirk Trap (strandjes) en Jan Budding (de hanenschilder werkten in het atelier aan de Achterweg, waar in de buurt de kunstenaars en publicisten Chris van Geel, slavist Karel van het Reve, historici Jan en Annie Romein-Verschoor en Nescio verbleven. Groet was inspirerend. Leuk is om daar nog even het wasvrouwenbeeld van Carla Rump te omhelzen bij het Witte Kerkje waar op een plaquette een gedicht van Theo Olthuis over het kerkje is afgedrukt uit de bundel Golfslag.

Jan van Scorel inspirerend

Net zo inspirerend is Schoorl voor Jan de Hartog, die er zijn leermeester Herman Robbers ontmoette in het Nollenbos en J. Bernlef schreef de helft van zijn oeuvre in een zomerhuisje naast de tennisbaan. Charley Toorop woonde enige tijd aan de Laanweg in Schoorl, de plaats is geboortegrond voor schilder, tekenaar en ingenieur Jan van Scorel (1495-1562) die zich ook bezig hield met het droogleggen van de Zijpepolder, zie het beeld van hem gemaakt door Elly Baltus bij het oude Raadhuisje en daarnaast de Jeruzalemvaarders, een beeld dat na de onthoofding opnieuw herstel door Ellen de Groot. En lees zijn biografie in schetsen door Hanny Alders.

Duinvermaak

Dat neemt niet weg dat over de kunst- en cultuurroute een aardig beeld van Bergen wordt gegeven. Naast het museum is er Het Huis met de Pilaren, dat levenskunstenaars maar ook dichters als Jany Roland Holst, Lucebert maar ook columnist S. Carmiggelt aan. De eerste twee deden hun best om de jonge dichteres Neeltje Maria Min, eveneens uit Bergen, te promoten. Haar bundel Voor wie ik liefheb, wil ik heten, werd mede daardoor een bestseller. Voor liefhebbers van pannenkoeken is Duinvermaak een must, men kan daar uitzoeken welke van de tientallen pannenkoeken men wil opeten, alle zeer smakelijk. Wie dan daarna de duinen in gaat moet voor entree in het PWN-gebied betalen, bezoekers aan de Schoorlse Duinen (beheerd door Staatsbosbeheer) betalen niets. Door de kap in Bergen aan Zee en de Schoorlse Duinen vallen er minder vogels te spotten dan in het verleden, maar men kan ook naar De Putten bij Camperduin, waar vaak zeldzame vogels te zien zijn en even daarvoor aan de kust de Prince George, het restaurant met de naam van het gezonken schip. Dat nu helaas onder het zand verborgen is naar de veranderde opzet van de Hondsbossche Zeewering, vroeger staken de masten van de boot uit het water, dat is voorbij. Maar het restaurant herinnert nog wel aan dit roemrijke schip. Vlak daarbij ook ziet men het beeld van John Bier van een strandvonder. In de volksmond is dat Simon Gutker, een strandjutter over wie Duinstreekcolumnist Jouke Minkema een boek schreef.

Jacht op wild

Het Grote Klimduin in Schoorl is ook een plek met historie, zoals de traditionele Meidenmarkt die er eeuwenlang werd gehouden op Tweede Pinksterdag, maar de autoriteiten vinden de jongeren te baldadig die erop gingen zitten met een kratje bier naast zich om de meisjes te verleiden. Dat werd verboden. Voorjaar 2025 wordt er op het plein het beeld van Teun de Jager geïnstalleerd van Guust Persoon, een jonge beeldhouwer uit Driehuis. Nicolaas Beets zwierf met zijn verloofde Aleide van Foreest door de duinen om te zien hoe de plaatselijke bevolking zich in leven hield, onder meer met de jacht op wild. Zoals Teun de Jager die per ongeluk zijn verloofde Sijtje neerschoot. Het romantische verhaal met de trieste afloop publiceerde Beets in de vierde druk van zijn Camera Obscura.

Abdij van Egmond

Egmond met zijn drie dorpskernen in Egmond aan den Hoef, Egmond-Binnen en Egmond aan Zee is ook bijzonder. Wie door de straatjes van Egmond aan Zee loopt, waant zich in een vissersdorp als Urk. Waar de reddingsbrigade staat als een huis. In Egmond aan Zee wordt je echt een paar eeuwen teruggeworpen. Niet zo verwonderlijk als je bedenkt dat in Egmond-Binnen op het graf van Adelbertus (nu de Adelbertusakker), die stierf in 740, een kerkje is gebouwd waar veel gelovigen naartoe trokken en nog trekken. Er zouden wonderen plaats vinden. Toen Dirk I van Egmond het gebeente van Adelbertus liet overbrengen naar het gestichte Benedictijnenklooster, de eerste Abdij van Egmond, ongeveer op de plek waar de ‘nieuwe Abdij’ nu staat. Direct daarna zou er op de plaats van het originele graf van Adelbertus, in het kerkje, een geneeskrachtige bron van helder en zoet water zijn ontstaan: de Adelbertusput. De abdij in Egmond-Binnen heeft een rijke historie. Het is ook de plek waar de Amerikaan Hitchcock terecht kwam en een heuse schildersschool opzette. Hij logeerde in Huys Schuylenburg, meer over hem te lezen valt in de boeken van Peter van den Berg en Jan Brokken. Ron van Vleuten, de pas geleden overleden vader van cabaretier Diederik en zanger Peter van Vleuten, kon daar smeuïg over vertellen.

Wandelen en fietsen – In- en vanuit Bergen, Schoorl en Egmond – Met 17 horecapunten, 130 bezienswaardigheden en 350 foto’s, uitgeverij MAGGS Media, Bergen, ISBN 978 90 9038800 7, € 18,95 (bij Bol.com € 24,50), juli 2024