Waarom niet - René Appel
Verjaardag in café Stadsliefde eindigt met verkrachting en later met moord
Stukadoor uit Zelhorst ontkent betrokkenheid: ‘Ze wilde het zelf’
Tara Ellink werkt als leerkracht op basisschool De Horizon aan het Merelplein, Dit weekend viert ze haar verjaardag in de kroeg, maar haar vriend David Weijerman is er niet. Hij is in Duitsland met zijn voetbalteam in broedergemeente Fürstengau en komt pas maandag terug om haar verjaardag te vieren. Als altijd toont René Appel zich een onderhoudende verteller, met wie het op een of andere manier altijd ‘gezellig’ is in zijn sfeervolle beschrijvingen. Kleine komische noot is dat hij de scène op pagina 242 laat spelen in de Kees Schafratstraat, naam van de boekverkoper van boekhandel De Kler in Leiden (we deden er zowel een Frédéric Bastet als Cees Goekoop-presentatie) en later directeur van boekhandel Broekhuis met vestigingen in Almelo, Apeldoorn, Hengelo en Enschede.
Wazige herinneringen
In café Stadsliefde, hun buurtkroeg, drinkt ze heel wat glazen. Aangezien het dringen is bij de bar, werpt een man zich op om voor haar te bestellen (en zichzelf). Als haar vrienden al eerder dan haar het café verlaten, stelt Ron Kramers, de stukadoor uit Zelhorst, voor om met haar mee naar huis te lopen, hoe onveilig kan het in het donker zijn? Dan stapt hij bij haar binnen onder het motto: ‘Waarom niet?’ Hij vindt dat hij wel een drankje heeft verdiend, ze kan niet weigeren al vraagt ze hem diverse keren om naar huis te gaan, ze redt zich zo wel. Maar daar neemt Ron geen genoegen mee, drukt haar op de bank, en trekt haar slipje naar beneden. Vervolgens neemt hij haar diep vanbinnen, of ze wil of niet. De volgende ochtend wordt ze wakker en weet nauwelijks wat er gebeurd is, herinneringen zijn wazig. Kort daarop komt haar vriendin Babs en ze vertelt wat haar is overgekomen, het komt scherp naar boven. Haar man David is het hele weekend niet thuis is. Anders was dit vast niet gebeurd. Babs dringt erop aan dat ze aangifte doet bij de politie. Daarna wordt een strijkje genomen in het Amalia Medisch Centrum. Vervolgens moet ze nog een keer officieel aangifte doen bij de politie. Ron ontkent elke betrokkenheid bij de politie: ‘Ze wilde het zelf.’
Peugeot boort zich in Mercedes
Tara is helemaal van slag en David is nog steeds niet thuis. Hij blijkt zich met de Peugeot in een Mercedes te hebben geboord op de Autobahn. Moet zich laten ondervragen door de politie en overnachten om pas de volgende dag naar Nederland te gaan met de trein. Hilko, een van de twee passagiers is gewond omdat hij achterin geslingerd is tegen de voorstoel. De ander, Brian, die naast hem zit, mankeert niets, behalve een paar schaafwonden.
EMDR-therapie
Pas als David thuiskomt hoort hij het verhaal van de verkrachting en stelt voor het verjaardagfeestje van Tara die avond, te verzetten, net nu het nog kan. Tara blijft de hele week werken, ondanks haar psychische toestand. Ze is nog steeds zichzelf niet. Van de politie heeft ze ook nog niets gehoord. Nog een paar uur vrijdagmiddag en dan is het weekend. En dan ziet ze Ron uit Zelhorst voor de school staan. Ze weet niet dat hij er is om zijn dochter Shanella op te halen, omdat haar moeder Jeanine ziek is. Ze is uit haar werk gekomen vanmorgen vroeg met achtendertig graden, inmiddels negenendertig. Jeanine heeft hem verlaten voor Marcel, die uitgerekend die dag in Arnhem zit. Of hij hun dochter van school wil halen, ze is dat weekend toch bij hem. Dat verhaal kent Tara niet, maar de paniek breekt uit bij haar als ze Ron ziet. Misschien heeft hij wel ontdekt waar ze werkt (of heeft ze hem dat verteld?)
Over de auteur
René Appel (1945) behoort al bijna dertig jaar tot de top van de Nederlandse auteurs van psychologische spanning. Hij won de Gouden Strop twee keer – Met De derde persoon en Zinloos geweld – en werd vele malen voor deze prijs genomineerd. In 2021 ontving hij de Meesterprijs. In totaal heeft René Appel meer dan een half miljoen van zijn boeken verkocht in Nederland en Vlaanderen.
Sinds de verkrachting is Tara zichzelf niet meer, ze slaapt nauwelijks. Op suggestie van haar vriendin Babs Verbruggen gaat ze naar een psychotherapeute, die haar met behulp van EMDR, een relatief nieuwe therapie, het trauma dat iemand op heeft gelopen, kan proberen weg te behandelen. In therapiesessies moeten juist beelden, gevoelens en gedachten opgeroepen worden om die uiteindelijk weg te werken. Het afnemen van negatieve gevoelens via desensitisatie. De therapeut gaat met de vinger van links naar rechts en jij als patiënt volgt die vinger. Volgens Babs kan het helpen. Een paar van die bezoeken leveren echter niets op. Tara blijft neerslachtig en op school gaat het ook niet goed, ze loopt de klas uit en is vier tot vijf maanden thuis om langzaam te herstellen.
Met de brokken thuis
Haar man David zoekt Ron op in Zelhorst en heeft een onaangenaam gesprek met hem. Hij wordt snel weggewerkt door Ron en zijn buurman Arend. Ron ontkent elke betrokkenheid, maar David zit met de brokken thuis van een Tara die niet meer zichzelf is. Ze vernielt de bank waarop Ron haar gedwongen heeft te liggen als hij haar verkracht David koopt een nieuwe bank om het gebeuren snel te vergeten. De kleur interesseert Tara niets. Dat laat ze aan hem over. Ook in bed wil ze van niets weten, zo krijgt David een korte relatie met zijn collega Stella, die snakt naar een man snakt. Als Tara opknapt, verbreekt hij de relatie.
Babs heeft een verhaal geschreven voor De nieuwe koerier over vrouwenmisbruik en waarom verkrachtingen zo laat worden behandeld als ze op de plank blijven liggen. Ze heeft een omschrijving gemaakt van een stukadoor in Zelhorst en haar hoofdredacteur Johan is daar niet zo blij mee. Zo weet iedereen wie de verkrachter is. ‘Dat besef je toch wel? ’En waarom heeft Babs het verhaal zo laat op de dag ingeleverd? Om te voorkomen dat er wordt ingegrepen door de redactie? Ron krijgt na het lezen van het stuk de bons van zijn nieuwe vriendin Fanny en ook Jeanine vertrouwt hem haar dochter Shanelle niet meer toe. Ron is furieus, vindt het huisadres van Babs en sommeert haar het verhaal te rectificeren. Ze dupeert ermee zijn bedrijf als zelfstandig stukadoor.
Gedumpt
Op de avond dat een va de betrokkene vermoord wordt, zegt Stella dat David niet bij haar was (wat wel het geval is), zij is ook boos omdat ze door hem gedumpt is. Hij is wel zo verstandig om over zijn korte relatie met haar openhartig te zijn tegenover Tara, die begrijpt dat een man na vijf maanden onthouding wel ergens aan toe is. Ze heeft er begrip voor en accepteert het. Ze stelt zelfs voor om zwanger te worden. Ze werkt inmiddels halve dagen op school en wil straks wel weer fulltime gaan werken.
We weten inmiddels wie de moord heeft gepleegd met een hamer, maar wie houden we geheim. Het gebeurt als een van de hoofdpersonen, eindelijk tijd heeft om een boekenkast in elkaar te zetten met een gereedschapskist bij de hand. Als dan een bezoeker onverwachts dreigende taal uit, wordt er de hamer gepakt uit de gereedschapskist en de agressieveling krijgt drie keer een stevige klap tegen de zijkant van het gezicht tot er alleen maar gerochel ontstaat. Het lichaam moet dan weggewerkt worden in een Opel-bestelwagen en ergens neergezet, zodat niemand de band met de moord, in feite doodslag of zware mishandeling, al was het pure zelfverdediging, kan traceren. Het is allemaal het gevolg van de verkrachting waar Tara niet om had gevraagd.
Onderzoek afgesloten
Na vier maanden is het onderzoek naar de moord op Kramers afgesloten. David is nog twee keer gevraagd om naar het politiebureau te komen, maar kan nergens van worden beschuldigd en Tara wordt ook nog een keer ontboden. Heeft ze soms wraak willen nemen op Ron Kramers? Maar op de avond van de moord is ze niet in Zelhorst te bekennen. David verandert van baan, zodat hij Stella niet meer kan tegenkomen op zijn werk. Babs gaat weg bij de krant en wordt voorlichter bij de gemeente. Ze kan zich nu concentreren op een nieuw project: een boek over de Tweede Wereldoorlog. Tijdens een etentje met Tara en David zegt Babs zonder blikken of blozen: ‘Ik moet jullie iets vertellen.’ Gaat ze vertellen, als ze dat al weet, wie de moord heeft gepleegd op Ron?
René Appel – Waarom niet, 296 pagina’s, ISBN 978 90 263 6235 4, uitgeverij AmboAnthos, € 21,99, maart 2023
