Varg Veum 9 - Bittere bloemen - Gunnar Staalesen
Varg Veum ontrafelt drie moorden en een vermissing die dodelijk eindigt
Politie-inspecteur Jakob Hamre geeft hem daarvoor alle ruimte
Privédetective Varg Veum heeft twee maanden in de Hellebergkliniek gezeten om af te komen van zijn alcoholverslaving. Zijn fysiotherapeute daar, Lisbeth Finslo, helpt hem een beetje op weg, terug de maatschappij. Hij kan een baantje krijgen als oppasser van het huis met overdekt zwembad van het architectenpaar Pål en Helle Nielsen. Als ze het huis bekijken dat bovenop een rots ligt op een exclusief schiereiland aan de noordkant van het Nordåsvann, vlakbij Bergen, schrikt Lisbeth als ze ziet dat er op de bodem van het zwembad een dode man ligt. Iemand, maar niet Varg, heeft de politie gewaarschuwd en om kwart over elf ’s avonds hoort Veum de sirenes van de politie. Lisbeth is plotseling verdwenen, ook haar zus Jannicke die haar de volgende dag met de veerboot verwacht in haar woonplaats Florø, weet ook niet waar ze is. Lisbeth zal de volgende dag bij haar komen zoals afgesproken, omdat Kari, haar vijftienjarige dochter bij Jannicke is. Vreemd, want Lisbeth heeft vakantie. Varg ontdekt dat de verdronken man in het zwembad Tor Aslaksen is, en een vriend blijkt te zijn geweest van Lisbeth. Waarom heeft ze niets gezegd. Ze zei wel iets raars toen ze zijn lichaam vond in het zwembad: ‘Ik had geen idee, ik snapte het niet!’
De auteur
Gunnar Staalesen (Bergen, 1947) is een Noorse bestsellerauteur van tientallen thrillers. Hij is vooral bekend geworden door zijn boeken met privédetective Varg Veum, een serie die ook op televisie te zien was in Nederland en Vlaanderen. Inmiddels heeft Staalesen 22 thrillers met in de hoofdrol Varg Veum geschreven. Gunnar Staalesen woont net als Varg Veum in de Noorse havenstad Bergen.
Het zwembadslachtoffer heet Tor Aslaksen en is geboren op 14 december 1949, zegt politie-inspecteur Jakob E. Hamre als hij de portefeuille haalt uit het jasje van de dode man. Hamre komt met vier agenten en zijn rechterhand Isachsen, ook geen grote vriend van Varg. Het blijkt dat Aslaksen ingenieur is en voor een deel verantwoordelijk voor de productie en hoofdverantwoordelijk voor het onderhoud en modernisering van het machinepark van de chemische fabriek Norlon A/S. Eigendom van Trygve Schrøder-Olsen. Zijn broer Odin is de leider van de milieudemonstranten. Als Varg Veum naar door politieagenten bewaakte fabriek gaat ziet hij protesterende milieudemonstranten, in aanwezigheid van de lokale en landelijke media. Woordvoerder Håvard Hope licht hun actie toe. Opgeslagen gif kan het milieu aantasten ‘als het niet verantwoord wordt opgeslagen, weglekt van de normale vuilstortplaatsen en in de natuur terechtkomt. Norlon heeft het gewoon gedumpt, eerst in zee, later in een afvalput op het eigen terrein, maar niet op goed gekeurde stortplaatsen.’ Hij verwacht dat het personeel van Norlon langzamerhand achter hun protest zal staan. Hope blijkt volgens Varg niet tot de meest intieme vrienden van Odin Schrøder-Olsen te behoren, als hij deze lange slanke man ziet staan met donker haar en een rond brilletje met zijn armen over elkaar. Hij geeft weinig prijs als Varg met hem praat. En ook met de personeelschef Frerichsen die al weet dat Tor Aslaksen is overleden. ‘Het zal een hele schok zijn voor Odin. ‘Ze kenden elkaar van school. Ze hebben elkaar bijna hun hele leven gekend.’
Varg gaat op zaterdag naar het huis van de familie Schrøder-Olsen. Daar ziet hij de 26-jarige Siv in het gras zitten met bosanemoontjes, grasklokjes en boterbloemen. ‘Ben jij de vader van het kleine meisje?’ vroeg Siv. Siv is vandaag jarig zegt ze. Dat wordt gevierd met een verjaardagstaart. Eigenlijk was Siv al in april jarig en werd 26, maar het wordt iedere maand gevierd want verjaardagsfeestjes zijn het enige dat ze in haar leven heeft. Sinds haar val van een trap in het kantoor van Norlon waarbij ze haar nek brak en het bewustzijn verloor is ze eigenlijk iemand van vier, vijf jaar. Aan tafel schuift haar broer Trygve aan met zijn vrouw Bodil bij zijn moeder Aslaug Schrøder-Olsen. Trygve leidt nu de fabriek. Als Varg daar meer over wil weten, moet het tot na het weekend wachten. Wanneer Varg vertelt dat Tor Aslaksen dood is, heeft moeder Aslaug het niet meer: ‘Tor Aslaksen, toch niet Totto?’
Trygve weet het al dat hij dood is. ‘Ik dacht dat papa het je wel verteld zou hebben.’ Harald Schrøder zegt dat hij dat nog niet gedaan heeft, terwijl hij in zijn rolstoel het terras oprijdt en zich aansluit bij de verjaardagsgasten. ‘Is de vader van het kleine meisje dood?’ vraagt Siv zich hardop af. Ondanks de rolstoel maakt vader Harald een machtige indruk. Zou ze het hebben over de vader van het vermiste meisje Camilla? Ze raakt zoek op dezelfde avond dat Siv van de trap viel.
Harald blijkt ook een patiënt van de verdwenen Lisbeth te zijn en krijgt zelfs fysiotherapie van haar in het zwembad. Dat eigendom is van het architectenpaar waar haar vriend Tor verdronken is aangetroffen door haar en Varg toen hij op het huis zou gaan passen. Tor was ook piloot van Bodil Schrøder-Olsen in haar Cessna 117 uit 1979, die doet het nog goed volgens Bodil als Varg meevliegt in het toestel wanneer Bodil met haar parachute gaat springen. Ook was Tor korte tijd bevriend met Vibeke Farang, de moeder van het meisje Camilla dat verdween toen ze zeven was. De moeder had toen een onechtelijke verhouding met Tor en was met hem aan het vrijen toen het meisje verdween en nooit meer is teruggevonden. Harald Schrøder-Olsen is verbaasd dat Lisbeth zich nog niet gemeld heeft, ze zou toch op vakantie gaan, o.a. naar Florø gaan, naar haar zus Jaenicke? Maar is nog steeds onvindbaar. Iedereen maakt zich zorgen. Ook Varg.
Uiteindelijk wordt Lisbeth toch gevonden, onderaan een steile helling aan het eind van een doodlopende weg, Varg wordt erover gebeld door Hamre en ziet de plaats delict met eigen ogen. Met Vibeke Farang praat hij over de dag dat Camilla vermist werd. Ze is nu instructeur op een fitnesszaak. En denkt iedere dag aan het moment dat ze zag dat Camilla’s bed leeg was en haar kamerdeur open. Dat was acht jaar geleden en Camilla was zeven. Ze zou nu 15 zijn, toevallig is dat ook de leeftijd van Lisbeth’s dochter Kari, die is geadopteerd.
Varg praat met Bård Farang, Camilla’s vader. Nadat hij en Vibeke uit elkaar zijn gegaan mede door het verdwijnen van Camilla, woont hij nu met zijn nieuwe vrouw Silje en drie kinderen op een boerderijtje met groentebedden en een paar schapen tegen de wand van een berg gelegen aan de Hardangerfjord. Waar hij aan land komt met een bootje. Bård en Vibeke zien elkaar alleen nog bij milieuacties zoals bij het bedrijf Norlon.
Later die dag ziet Varg de vroegere voorman Monrad Clausen die nu gepensioneerd is, maar in ademnood op zijn dood zit te wachten. Hij heeft zijn hele leven blauwzuur ingeademd. Hij woont nu bij zijn zus Margit die hem verpleegt. Varg spreekt hem over het ongeluk van Siv Schrøder-Olsen in het kantoor op de dag dat zij haar vader met de auto bracht en daar van de trap afvalt en daarbij het bewustzijn verliest en haar nek breekt. Clausen zegt dat hij niet zou weten of iemand haar van de trap heeft geduwd. Dan vertelt hij dat het bedrijf eerst gif loosde in de fjord, toen in een oude put op het bedrijfsterrein totdat deze vol was en daarna in een stel moerassen die de familie bezat ergens bij Breistein. Er was crisisberaad die avond met de Schrøders, vader en twee zoons, Clausen, een vertrouwensman en Tor Aslaksen. Dezelfde avond dat Siv van de trap valt. Iemand heeft voorgesteld om een bouwproject te starten in Breistein vlakbij het moeras, maar dan zal ontdekt worden dat Norlon daar jarenlang gif heeft gestort. Bekend is inmiddels dat het grondwater verontreinigd is en er is een geheim rapport boven water gekomen daarover. Wat hiermee te doen? En dan valt Siv van de trap.
Het is dezelfde avond 26 april 1979 dat Camilla verdwijnt en haar moeder minder oog voor haar heeft omdat ze aan het vrijen is met Tor Aslaksen. En haar vader namens Norlon op een congres is in de buurt van Oslo. Kan de zin van Siv: ‘Ben jij de vader van het kleine meisje?’ hout snijden?
Varg zoekt Tryge Schrøder-Olsen op bij Norlon. Die is niet blij met zijn komst. Als hij weer komt vraagt hij de politie hem te verwijderen. ‘Probeer het met blauwzuur,’ reageert Varg ad rem.
Varg zorgt er haarfijn voor dat alle moorden op Lisbeth, Tor en Siv worden opgelost. Jakob Hamre biedt hem daartoe alle gelegenheid. Ook weet hij hoe Camilla is verdwenen en daarna omgekomen. Maar dat kan de lezer zelf ontdekken. Eveneens dat Bergen ontsnapt aan een milieuramp, die net door Varg en Odin wordt voorkomen. Over de titel Bittere bloemen kan ik wel wat kwijt. Als Varg Veum Vibeke Farang opzoekt bij haar huisje aan de zee, laat ze hem langs een paadje roze bloemen zien. De naam ervan weet ze niet, maar wel dat ze vroeger een heerlijke zoetzure geur afscheidden. Nu ruiken ze bitter. ‘Alsof de vervuiling van de zee helemaal tot hier is opgerukt.’
Gunnar Staalesen – Varg Veum 9 – Bittere bloemen (in 1991 als Bitre blomster verschenen bij Gyldendal Norsk Förlag) vertaald uit het Noors door Annemarie Smit, 348 pagina’s, ISBN 978 94 606 8390 9, uitgeverij Marmer, € 19,99, april 2018/juli 2021
