Conserve's Leessite

Onschuldige jongen blijkt jarenlang vast te zitten wegens moord(en) die hij niet heeft gepleegd

Privédetective Varg Veum doet onderzoek en ontdekt wat er echt is gebeurd, opnieuw een spannend verhaal dat je in één ruk uitleest

Privédetective Varg Veum krijgt een telefoontje van Cecilie Strand, een goede vriendin die bij Jeugdzorg werkt. Jan Eskil Skarnes (voornaam aanvankelijk Jan Elvis, in zijn jeugd Jantje), de jongen voor wie hij destijds zorgde bij Jeugdzorg wordt in Oslo gezocht voor moord. En dat is nog niet alles. Hij heeft een soort dodenlijst achtergelaten. En een van de mensen die hij te grazen wil nemen en op de lijst staat, is Varg, vertelt Cecilie.

Varg denkt terug aan de tijd dat hij Jantje weg moest halen uit het gezin van Mette Olsen, zijn biologische moeder. Een drugsverslaafde die van haar huis een puinhoop maakt. Varg komt bijna in aanvaring met de gewelddadige vriend van Mette Hammersten. Jantje is dezelfde avond nog overgebracht naar een opvanghuis voor zuigelingen en peuters.

Gebroken nek

Als Jantje zes jaar is krijgt Varg weer met hem te maken. In het gezin van Svein en Vibecke Skarnes. De man des huizes is onderaan de keldertrap gevonden met een gebroken nek. ‘Mama heeft het gedaan,’ zegt Jantje, die ook vertelt dat hij de stem van een andere man heeft gehoord. Later bekent Vibecke, met hulp van advocaat Jens Langeland, haar daad waardoor ze tot 2 ½ jaar cel veroordeeld werd, maar heeft ze het wel gedaan? Na een gesprek met psychiater Marianne Storedvedt is besloten Jantje op te nemen in Kindercentrum Haugedalen. Hij komt daarna in een nieuw adoptiegezin van Klaus en Kari Libakk. Maar ook daar heeft hij, inmiddels zeventien, geen geluk, want Klaus is in zijn borst geschoten als hij nog in bed ligt en Kari moet geprobeerd hebben te vluchten, want zij ligt voor het raam op de vloer. Uiteraard krijgt ook nu weer Jan Eskil de schuld van de moorden, terwijl zijn vriendin Silje, ook geadopteerd, een boerderij verderop, zegt dat zij het heeft gedaan. Ze omschrijft hem als ‘een vieze smeerlap’. Is er misschien nog een andere man in huis geweest zoals dat bij de Skarnes het geval bleek te zijn Later komt ze op die bekentenis (van de smeerlap) terug.

Gijzeling

Jan Egil, van wie gezegd wordt dat hij zijn vriendin Silje gijzelt, wil alleen met Varg praten. Dus moet hij vanuit Bergen naar Førde komen, waar hij opgevangen wordt door Grethe Mellingen van Jeugdzorg om ‘s avonds tegen een berghelling te praten met Jan Egil en Silje . De twee gaan zonder problemen met hem mee en worden daarna op het politiebureau verhoord, waarna Silje naar huis wordt gestuurd en Jan Egil als verdachte blijft. Advocaat Jens Langeland komt speciaal over uit Oslo om hem bij te staan.

Over de auteur

Gunnar Staalesen (Bergen, 1947) is een Noorse bestsellerauteur van tientallen thrillers. Hij is vooral bekend geworden door zijn boeken met privédetective Varg Veum, een serie die ook in Nederland en Vlaanderen op televisie is uitgezonden. Inmiddels heeft Staalesen 23 thrillers met Varg Veum in de hoofdrol geschreven. Satellieten van de dood is het 16^e deel in de serie. Gunnar Staalesen woont, net als Varg Veum, in Bergen.

Via haar advocate Øygunn Bråtet trekt Silje haar getuigenis in dat zij de moorden heeft gepleegd en Jan Egil wordt aangeklaagd voor de dubbele moord op zijn pleegouders Klaus en Kari Libakk en levensbedreigende daad jegens een agent met het Mausergeweer. Omdat hij dat geweer daarna heeft meegenomen naar de bergen in Angedal. Jan Egil wordt vier weken in hechtenis gehouden worden in volledige beperking totdat de zaak voor de rechtbank komt. Als hij wordt weggevoerd, kijkt hij Varg heel verbeten aan, alsof het zijn schuld is dat hij beschuldigd wordt als dader.

Dranksmokkelzaak

Alles zeer tegen de zin van Varg en Jan Egils advocaat Jens Langeland. Varg heeft onlangs nog een getuige uit Bergen gesproken die in Førde is, die veel vertelde over de dranksmokkelzaak uit 1973, waarbij ook Svein Skarnes betrokken is en waaraan Klaus Libakk nog een smak geld aan moet hebben overgehouden. Mogelijk is daardoor Ansgar Tveiten (de vader van Silje) vermoord door Terje Hammersten. Varg spreekt ook met Ansgars zus en tante van Silje, Trude Tveiten.

Omdat er ook er een onbekende stem in het huis heeft geklonken, zou het volgens Varg ook Terje Hammersten kunnen zijn die een overval heeft beraamd, waarbij Klaus en Kari omkomen. En Jan Egil die tenslotte in hun huis woont, mogelijk de moord ontdekt hebben. Vandaar dat het bijna logisch is dat zijn vingerafdrukken te vinden waren en voetafdrukken. Het toeval wil dat Mette Olsen niet ver van het echtpaar Libakk is komen wonen. En Terje bij haar logeert. En is het grote geldbedrag dat Klaus nog zou kunnen hebben, niet de grootst mogelijke trekker voor mensen als hij? Commissaris Standal zegt dat Terje gearresteerd is en wordt gehoord. Maar of dat gevolgen heeft, betwijfelt Varg. Jan Egil wordt veroordeeld en komt pas na tien jaar vrij.

Dodenlijst

Omdat Varg op zijn ‘dodenlijst’ staat, vliegt hij met Cecilie naar Oslo om Jan Egil op te zoeken. Hij is zich van geen kwaad bewust, hij heeft altijd aan zijn kant gestaan vanaf het moment dat hij de peuter Jantje was.

In Oslo speelt zich de apotheose af van dit boek. Varg ziet advocaat Langeland, die blijkt nu met Vibecke Skarnes getrouwd te zijn, in zijn villa. Hij boert goed, maar in hoeverre is hij betrokken bij al die onverkwikkelijke zaken? Varg komt erachter wie de werkelijke vader van Jantje is. Bij Langeland wordt hij gebeld door Jan Egil die hem wil ontmoeten bij een Mercedes-dealer tegenover het Ullevaal-stadion. Snds een paar jaar is hij weer samen met Silje en ze hebben een kind gekregen: Sølve.

Varg wil weten waarom hij op zijn ‘dodenlijst’ staat. Tenslotte is de ander, die erop staat, al vermoord: Terje Hammersten. De schijn is gewekt dat het Jan Egil is, want zijn vingerafdrukken staan op de bebloede honkbalknuppel. En dan blijkt dat hij er opnieuw in is geluisd. Het is niet hij die Svein Skarnes de trap afgooide, noch Vibecke. Hij doodde niet het echtpaar Libakk noch Terje. Het is allemaal gedaan door een man die zich verrijkt heeft met de erfenis van de boerderij van Klaus Libakk. Iemand die ook bij de dranksmokkel betrokken is in 1974 en daar veel geld voor gekregen heeft. Iemand die later in een zwarte Mercedes rond reed en een heel pand in Oslo gekocht heeft. In dat pand is Terje vermoord, misschien wel degene die na Ansgar Tveiten ook de anderen in opdracht heeft gedood. In het gesprek dat Varg en Jan Egil in rust willen voeren, blijken ze zijn gevolgd door de man die ervoor gezorgd heeft dat Jan Egil van alles is beschuldigd, maar nooit heeft had gedaan. Tijdens een vuurgevecht raken zowel Jan Egil als Varg gewond. Of Jan Egil het overleeft, weten we niet. Laten we hopen dat dat gebeurt en nog een mooi, rustiger leven krijgt met Silje en hun kind.

Randen in de maatschappij

Een spannend verhaal dat je in één ruk uitleest. Dat is ook de kracht van Staalesen, het werk verveelt nooit. Je kan zo aan een ander boek van hem beginnen, maar toch laat het zijn sporen na. Over jeugdzorg, kinderbescherming en de losse draadjes in de maatschappij, die hoe dan ook ontstaan aan de randen van de samenleving. Zij die het slecht hebben en zij die van de armen profiteren en zich verrijken. Staalesen zoekt die randen in de maatschappij ook op en laat zijn privédetective Varg Veum met name in dat milieu rondspeuren met altijd weer gevaar voor eigen leven.

Gunnar Staalesen – Varg Veum 15 – Satellieten van de dood (in 2006 verschenen als Dødens Drabanter bij Gyldendal Norsk Forlag) werd uit het Noors vertaald door Lucy Pijttersen, ISBN 978 94 6068 701 3, € 21,99, november 2023