Varc Veum 19 – Waar rozen nooit verwelken - Gunnar Staalesen
In 19e Varg Veum-deel doet de privédetective zijn uiterste best om na 25 jaar te achterhalen waar de bijna driejarige Mette gebleven is
Stad en land reist Veum af in Bergen en omgeving, maar ook in het noorden en zuiden
Privédetective Varg Veum heeft na drie jaar nog steeds moeite om de dood van zijn vriendin Karin te verwerken. De fles aquavit in zijn bureaula is een betere bekende van hem dan de klanten die zijn weggebleven. Wel gebeuren er tal van onverwachte zaken, zoals de beroving van de juwelierswinkel, een exclusieve horlogezaak in de oude wijk Bryggen van de Noorse havenstad Bergen, die bijna totaal leeg is geplunderd door drie dieven, onder wie vermoedelijk een vrouw. Buiten botsten ze op een man die daarbij om het leven is gekomen. Na een schot valt de 59-jarige Nils Bringeland achterover en was dood.
Veum wordt verrast door de komst van de naar schatting 55-jarige moeder Maja Misvaer van het driejarige meisje Mette, dat midden op een zaterdag in september 1977 verdween uit een zandbak. Haar huwelijk met haar man Truls was daarna ook voorbij. Hun zoon Håkon trok daarna bij hem in.
Schennispleging
Veum speurt stad en land af rondom de havenstad Bergen. Hij zoekt Karsten Muus op, de voormalige politieman, die een prachtige achtertuin blijkt te hebben aan de Søndre Skogvei en destijds met de zaak bezig was geweest. Ook de huidige inspecteur Jakob Hamre komt nog maandelijks bij hem langs. Als Veum de zaak oplost, heeft hij in Dankert Muus een vriend voor het leven gevonden, want hij is er nog iedere dag mee bezig in zijn hoofd. Ook spreekt hij met Cecelie Lingmo, die in 1977 als inspecteur bij de politie werkte. Ze herinnert zich niet de naam Jesper Janevik, verdacht van schennispleging (een ander woord voor zedendelict). Nadat hij een etmaal was vastgehouden bleek op dat moment dat hij niets met de zaak te maken had.
Over de auteur
Gunnar Staalesen (Bergen, 1947) is een Noorse bestsellerauteur van tientallen thrillers. Hij is vooral bekend geworden door zijn boeken met privédetective Varg Veum, een tv-serie die ook in Nederland en Vlaanderen op televisie is uitgezonden. Inmiddels heeft Staalesen 22 thrillers met Varg Veum in de hoofdrol geschreven. Waar rozen verwelken is het 19e deel in de serie. Gunnar Staalesen, woont, evenals Varg Veum in Bergen.
‘Monogamie is achterhaald’
Een gesprek van Varg met architect Terje Torbeinsvik die het initiatief nam om in Solstølvegen een woongemeenschap met vijf huizen neer te zetten, waarvan nagenoeg nu alle gezinnen gescheiden zijn (‘monogamie is achterhaald Veum,’ zegt de architect nu haast achteloos). Torbeinsvik kent de geschiedenis van de plaats, zelfs vanuit de prehistorie. Hij zag dat Veum uit het huis van Maja kwam. Hij keek precies uit op de zandbak en had kunnen zien wat er wat gebeurde op de dag dat Mette, het meisje van nauwelijks drie verdween. Bijvoorbeeld of buurman Tor Fylling naar buiten was gegaan. Maar dat is volgens hem niet relevant: ‘Iedereen kon zien dat Maja aanbelde bij Tor om hem iets te vragen.’ Nu woont mevrouw Fylling er met een nieuwe man. Terje zegt dat hij geen tijd heeft om contact te houden met oude buren (‘dat geldt voor iedereen’).
In hetzelfde wijkje woonde ook de doodgeschoten papierhandelaar Nils Bringeland met Randi Hagenberg. Nils was degene die om het leven kwam bij de juwelenroof. Veum spreekt met Sølvi Hegge, de vrouw die de laatste vijftien jaar met Nils tot zijn plotselinge dood had samengeleefd. Hij was op de verkeerde tijd op de verkeerde plaats. Sølvi was nog te jong om zich iets te herinneren van de omstandigheden waarin Mette verdween.
Ook Mette’s beer verdween
Terug bij Maja Misvaer bekijkt Varg nog een keer de foto van Mette. Ze leek een volkomen normaal en gelukkig kindje dat zei niet zonder haar beer te kunnen. Maar toen ze verdween lag de beer er nog. Maja had hem daar laten liggen in de hoop dat Mette terug zou komen, maar op een dag was de beer ook verdwenen. Kraaien hadden eerder in het beest gepikt, zouden zij hem meegenomen hebben? ‘Ja, wie anders?’ meent Maja.
En dan was er dertig jaar geleden het nieuwjaarsspelletje in Solstølvegen (zou iemand op Mette gelet hebben in die tijd, of speelde zich dit alleen ’s nachts af?). Instigator was architect Terje Torbeinsvik. Een loting voor partnerruil zou moeten uitmaken wie met wie naar bed zouden gaan. Het echtpaar Svein (hij vertelde Varg het verhaal) en Synnøve Stangeland maakte zich al snel uit de voeten, niet verwonderlijk dat zij nog het enige paar zijn dat bij elkaar is gebleven, de anderen hebben tegenwoordig een nieuwe partner. Terje is de lootjestrekkende man. Maja’s echtgenoot Truls Misvaer krijgt de hoofdprijs: actrice Vibeke Waaler. Randi’s man Nils Bringeland Helle Fylling (ze hebben heel fijn met elkaar gepraat, niet gevrijd), Tor Fylling Maja en Randi Hagenberg met haar lange benen kreeg de architect, die na een keer nog een keer wilde, maar Randi voelt zich achteraf verkracht. Aangifte heeft ze niet gedaan. Nils is na tegen zessen vrolijk en verstrooid teruggekomen. Een paar jaar later gingen ze uit elkaar. Ondertussen: wie lette er Mette?
Een duivelse kerel
Varg Veum heeft het idee dat hij gevolgd wordt. Bjarne Solheim van de politie vertelt hem dat het een auto is van Flash Gordon, de bijnaam van Gordon Bakke, een duivelse kerel. Wellicht dat het te maken heeft met het omkatten van auto’s door Tor Fylling. De overvallen juwelier Schmidt had weleens gebruik gemaakt van de diensten van Gordon, misschien is Schmidt bang dat Varg te diep onderzoek doet op verzoek van de verzekering en heeft daar Gordon voor ingeschakeld.
Als Varg naar Oslo gaat maakt hij behalve een afspraak met Truls Misvaer – hij is met zijn zoon Håkon naar Oslo verhuisd – en als hij er toch is ook om een praatje te maken met actrice Vibeke Waaler bij het Nationale Theater. Ze is aan het repeteren met spelen, maar hij kan het de volgende dag proberen. Hij vraagt de vrouw aan de telefoon om door te geven aan Vibeke dat hij opnieuw contact opneemt in verband met de zaak-Mette. Behalve naar Oslo reist hij ook naar de noordelijker gelegen plaatsr Ålesund om Maja’s zoon Håkon te spreken.
Varg gaat zeker niet over een nacht ijs. Håkon vertelt hoe zijn vriend Joachim, geïnspireerd door het vreemdgaan van vier echtparen, die aan partnerruil deden 25 jaar geleden, ook met de zusjes Janne en Mette naar het bos wil gaan ‘om het ook te proberen’. Janne wil niet mee, maar Mette laat zich meeslepen. Een als pedofiel omschreven man houdt hem tegen in het bos. Precies op het moment dat Joachim de nog maar driejarige Mette uit wil kleden. Maar de man die hem betrapt, komt wel op een ander idee. Waar Varg hopelijk achter komt. Wie wil weten of dat lukt, kan dat lezen in het verrassende slot van het boek. Mooie sfeerbeelden, ook over de ups en downs van de onderzoeker, die regelmatig bedreigd wordt. Daarvan even moet bijkomen, en ondanks dat steeds weer snel de draad oppikt om het onderzoek grondig af te maken/op te lossen.
Gunnar Staalesen – Varg Veum 19 – Waar rozen nooit verwelken (in 2012 verschenen als Der hvor roser aldri dør bij Gyldendal Norsk Forlag AS), vertaald uit het Noors door Lucy Pyttersen, ISBN 978 94 6068600 9, uitgeverij Marmer, € 21,99. april 2022
Fijn dat er op deze site aandacht aan het boek wordt besteed. Ik vind het alleen wel jammer dat het verhaal zo uitgebreid wordt naverteld dat er voor de argeloze lezer heel wat wordt weggegeven. Als je het boek daarna nog gaat lezen, is een deel van de verrassing weg. MIsschien een spoiler-alert toevoegen?
L Pijttersen