Stille wateren - Patricia Highsmith
Braaf huwelijk met onderhuidse spanningen en overspelige echtgenote leidt tot noodlot
Verfilmd in 2021 door Adrian Lyne
Vic en Melinda Van Allen die onder de rook van New York in Little Wesley wonen, hebben een bijzondere afspraak om hun huwelijk in stand te houden. Melinda mag er minnaars op nahouden, om zo een echtscheiding te voorkomen. En hun dochtertje Beatrice, in het dagelijks leven Trixie, opgroeit in een gezin met beide ouders.
Vic neemt de minnaars van Melinda de maat. Steeds is hij aanwezig op feestjes of thuis als Melinda zit, praat of danst met een van hen. Hij vertelt een van haar meest recente minnaars, Joel Nash, een vertegenwoordiger die maar een week in de buurt is, over Malcolm McRae, ook een voormalig vriendje van Melinda. Zijn hele persoonlijkheid irriteerde Vic, hij veroorloofde zich te veel vrijheden en verwaand dat hij was en zijn zuippartijen.. Aan het eind van de avond lag hij altijd onder tafel. Ook zijn krenterigheid kwamen Vic de neus uit, zodat hij besloot hem op zeep te helpen. Joel die eerst zinspeelt op een langer verblijf, zegt na het verhaal van Vic dat hij besloten heeft sneller zijn biezen te pakken. Het verhaal van Vic doet algauw de ronde. Misschien dat het minnaars afschrikt en dat Melinda zich huiselijker gaat opstellen als moeder van Trixie.
Wanneer schilder Ralph Gosden op zaterdagavond langskomt voelt Vic ook naar hem toe een sterke primitieve vijandschap. Ralph en Melinda dansen bijna de hele nacht door en als het vier of vijf uur ’s morgens is, is vertelt hij hem hetzelfde verhaal. Om hen nuchter te maken bakt hij omeletten voor Melinda en Ralph die op apengaten ligt op haar schoot. Wanneer Melinda verdwenen is naar de badkamer zegt Ralph dat hij er vandoor gaat. Normaal bleef hij voor het ontbijt.
Om de situatie wat te vergoelijken boekt Vic twee avonden met musicals in New York. Melinda leeft helemaal op. Als ze ‘s nachts thuiskomen zegt Melinda dat ze een leuke tijd heeft gehad en ‘maak Trixie niet wakker als je naar haar gaat kijken’. Drie weken geleden zou ze niet aan Trixie hebben gedacht, ze zou direct Ralph gebeld hebben als ze thuiskwam…
Vic en Melinda hebben het weer rustig, ook op het jaarlijkse bal van de club verloopt alles op rolletjes. Alleen kijken veel mensen Vic vreemd aan vanwege het verhaal dat inmiddels een dorpsroddel is geworden dat hij werkelijk Malcolm McRae zou hebben vermoord. De nieuwkomers June en Don Wilson hebben daar een belangrijke rol in. Don is broodschrijver van detectives en cowboyverhalen. Opmerkelijk is dat Vic gaat dansen, zelfs met Mary Melser, echtgenote van Horace.
De auteur
Patricia Highsmith (Fort Worth,Texas,VS, 1921 – Locarno, Zwitserland, 1995) groeide op in New York. Ze was de auteur van ruim twintig romans, waaronder Vreemden in de trein, Carol of de prijs van zout en de Tom Ripley-reeks. Haar boeken zijn in meer dan twintig landen vertaald en veelvuldig verfilmd, door onder meer Alfred Hitchcock.
Dan komt het bericht in de New York Times dat de echte moordenaar van Malcolm McRae is opgepakt: ‘Moordenaar van New Yorkse reclameman gegrepen –Het mysterie van de moord op Malcom McRae na acht maanden opgelost.’ De dader is Howard Olney. Zijn zuster Phylis had intieme betrekkingen en aangezien ze samen een illusionisten-act hadden waarmee ze in nachtclubs optraden kon hij daardoor niet werken. Olney zou samen met haar naar New York gaan en ze had sinds haar affaire niets meer van zich laten horen noch hem geld gestuurd. Hoewel ze hem dat beloofd had, maar wie zou ooit een cent van Malcolm krijgen? Alle mensen in Little Wesley zouden nu via de krant op de hoogte zijn dat Vic geen moordenaar was.
Het blijkt dat Melinda toch weer een afspraakje heeft gemaakt met een nieuwe minnaar. Het is de pianist in de bar van Chesterfield, want ze scheurt van huis weg met haar zachtgroene cabriolet. Een paar dagen later wordt Vic gebeld door meneer Cassell van makelaarskantoor Binkley, want Vics naam of liever gezegd die van mevrouw Van Allen was opgegeven als referentie voor Charles de Lisle bij het huren van een van hun huizen. Hij geeft een positieve referentie en zegt dat hij het tussen de middag met zijn vrouw zal bespreken. Maar Melinda is niet thuisgekomen en ’s avonds is ze er nog steeds niet. Ze belt op dat hij alvast moet gaan eten met Trixie en dat ze een gast meeneemt tegen acht uur. Het is inderdaad Charles – Charley – De Lisle.
Charley gaat mee een gekostumeerd feestje ter gelegenheid van zhet boek Verborgen schatten van Phil Cowan bij Phil en Evelyn Cowan. Melinda gaat verkleed als Cleopatra en Vic als Tiberius. Hij proost ‘op Verborgen schatten. ‘Mogen ze ontdekt worden,’ zegt Vic. Charley wordt door Melinda voorgesteld aan gastheer en gastvrouw en gasten onder wie Horace en Mary en Don en June Wilson. Tijdens het langdurende feest wordt er gezwommen in het zwembad. En Vic grijpt Charley als niemand het ziet bij zijn keel en drukt hem achterover. Later houdt hij met zijn knieën Charley’s lichaam onder water. waardoor hij niet meer boven kan komen, Met zijn ene hand om zijn nek en met zijn andere hand duwt hij zijn schouders onder water. En kan nog niet geloven dat De Lisle dood is of in ieder geval bewusteloos. De achterkant van zijn hoofd komt een beetje naar boven maar zijn gezicht blijft onder water. Vic trekt zijn kleren aan en hoort in de keuken mensen praten en lachen. ‘Heb je zin in een broodje Vic en een kopje koffie?’ vraagt Evelyn.
Als ontdekt wordt dat Charley levenloos is probeert Vic hem te reanimeren wat niet lukt. Dan wordt de dokter geroepen, die geeft hem een spuit in de hoop dat hij reageert. Later komen broeders met een ambulance die hem met spoed naar het ziekenhuis brengt. Melinda is overstuur en roept dat Vic Charley heeft vermoord. Niet lang daarna belt het St. Josephziekenhuis in Wesley en bevestigt dat Charley dood is. Melinda wordt naar bed gebracht, ze is overspannen, zodat ze kan rusten.
De volgende ochtend rijdt Vic haar om twaalf uur naar huis. Evelyn belt om te laten weten dat er morgen om half drie een gerechtelijk onderzoek is in Ballinger. Ze worden allen verwacht. Melinda is de enige die hardop zegt te denken dat Vic de dader is. Al zijn vrienden zeggen dat dat niet het geval kan zijn. De lijkschouwer Walsh gelooft Vics vrienden en sluit het onderzoek af, niet voordat hij gezegd heeft dat Vic met Greenspurr Press ’een uitstekende uitgeverij heeft’. Don Wilson, de broodschrijver, roddelt veel over de rol van Vic, zodat hij hem uitnodigt om langs te komen met zijn vrouw June. Zij heeft hem eerder in de drukkerij gesproken dat haar de rol van haar man dwarszit. Ze is blij dat ze bij Melinda en Vic op visite mag komen. Vic en Don blijken niet de beste vrienden te zijn. Wellicht is Don naar New York gegaan op verzoek van Melinda.
Dan duikt er opeens iemand op, een zekere Carpenter, van wie Vic vermoedt dat het een door Melinda ingeschakelde detective is en waarvoor Don Wilson hem heeft benaderd. Vic mag nota bene de rekening betalen, want de cheques gaan van zijn bankrekening af. Eerst komt deze Carpenter vaak bij Vic en Melinda langs en zegt dat hij psychiater is en dichtbij in de kliniek moet zijn. Melinda brengt hem onder in Charley’s huisje in het bos. Als Vic laat merken dat hij niet zo zuiver is als hij zich voordoet, komt Carpenter niet meer langs maar spreekt elders af met Melinda. Die ook weinig belangstelling heeft voor hun dochter Trixie, ook als ze in groep drie komt op de highschool. Vic besteedt meer aandacht aan haar dan zij.
Het bureau waar Don is geweest voor de detective, vertelt hij nu als Vic hem spreekt op straat in aanwezigheid van Melinda’s eerdere vriendje Ralph, heet Confidential Detective Service in Manhattan. Vic belt het bureau op en zegt dat hij de opdracht voor de detective intrekt en niet langer gebruik wil maken van zijn diensten. ‘Bent u Donald Wilson?’ vraagt de man van het bureau. ‘Nee, ik ben Victor Van Allen, de man die uitgehoord moet worden.’ Hij wil dat ze er mee ophouden want tenslotte betaalt hij de rekening. Hij vraagt het bureau uitdrukkelijk dat ze Carpenter meldeden dat zijn opdracht om hem in de gaten te houden met ingang van vandaag stopt.
De tegenstanders van Vic, onder leiding van Don Wilson, geven hun verzet tegen hem niet op. Een nieuwe onderzoekende persoon genaamd Tony Cameron, een vent van grote allure, zoekt als aannemer voor zijn baas grond om een huis te bouwen. Melinda werpt zich algauw op als zijn contactvrouw en laat hem de omgeving zien. Hij kan eventueel gebruik maken van Charley’s huisje om daar te logeren. De man komt wanneer het hem uitkomt in Vics huis, is druk, drinkt veel en is altijd aan het woord, zodat Vic niet in rust een boek of krant kan lezen. Hij moet een manier vinden om van deze opdringerige man, die Melinda in haar ban houdt, af te komen.
Of hem dat lukt is de vraag en als dat zo is, wordt hij ongetwijfeld weer beschuldigd van moord of krijgt opnieuw een detective op zich af. Vaak onaangename lieden die zijn dagelijkse ritme van zorgvuldig werken op de drukkerij en aandacht besteden aan zijn dochter Trixie verstoren. En de onderhuidse spanning met Melinda blijft voortduren. Aanvankelijk wilde ze van hem scheiden, nadat hij aangeboden had dat op een hoffelijke manier met haar te regelen, maar nu ziet ze ervanaf en is hun relatie weer wat gestabiliseerd. Totdat hij thuiskomt en haar heimelijk hoort bellen met Don Wilson. Als ze hoort dat hij thuiskomt probeert ze snel een eind aan het gesprek te maken en dan komt alles weer boven. Tony Cameron, wat er met hem gebeurd is, en Melinda’s wantrouwen dat hij de boosdoener moet zijn. Dan picknicken ze vlak bij de steengroeve. Melinda is haar sjaaltje vergeten, hij belooft het op te halen. De climax is bereikt als Vic daar Don Wilson tegenkomt. En zich daar iets heeft afgespeeld dat het daglicht niet kan verdragen. Hoe dat afloopt…
Benieuwd hoe Adrian Lyne dit gecompliceerde gegeven in Stille wateren heeft verfilmd? De film moet dit jaar in première gaan.
Patricia Highsmith – Stille wateren (in de VS in 19 verschenen als Deep Water bij Harper & Brothers in New York), in 1975 uit het Engels vertaald door Stella Bromet, in 2020 herzien door Jan de Wijer, ISBN 978 90 29554315 6, 315 pagina’s, De Arbeiderspers, € 20,00, januari 2021
