Stemmen - Naomi Rebekka Boekwijt
Een vrouw worstelt met zichzelf
Pleidooi voor andere vorm van psychiatrische zorg
Het is moeilijk om je als mens zonder ernstige psychische problemen in te leven in de wanen en hallucinaties, het wantrouwen en het verdriet van iemand die die problemen wel heeft. Maar in Stemmen van Naomi Rebekka Boekwijt brengt zij de lezer er zo dichtbij als maar mogelijk is. Begrijpen doe je het nog steeds niet helemaal, voelen des te beter. Stemmen is beklemmend om te lezen, maar ook hoopvol.
Over de auteur
Naomi Rebekka Boekwijt (1990) studeerde wijsbegeerte. Zij debuteerde in 2013 met de verhalenbundel Pels die haar de Academica Literatuurprijs voor het beste debuut van dat jaar opleverde. Haar roman Hoogvlaktes die in 2014 verscheen werd genomineerd voor de BNG Bank Literatuurprijs. Daarna volgden nog de romans Noordwaarts en Bloedblaren. Boekwijt woont in Denemarken waar ze naast haar schrijverschap werkt als huisschilder.
Krijsende vogels
De ongeveer 30-jarige Sis ziet en hoort mensen die er niet zijn. Er is het kleine meisje in het naaldbos dat altijd bij haar in de buurt is. En haar dode opa Boas die ze nooit gekend heeft. Behang vol driehoekjes die in krijsende vogels veranderen. En altijd en overal afkeurende stemmen. Ze heeft in haar leven al heel wat hulpverleners meegemaakt. ‘Zoals de vertrouwenspersoon op school die beroepsgeheim had en toch naar de ouders en de GGD belde. Zoals de mevrouw bij de GGD die met hulp had moeten komen, maar Sis geloofde toen ze loog dat alles goed was […] Nu is ze nog zieker dan voorheen en kan ze niet meer werken.’
Hanne
Maar dan krijgt Sis psychiatrisch verpleegkundige Hanne als begeleider. Hanne is anders. Hanne heeft zelf ook het nodige meegemaakt in haar leven. Zij geeft Sis de tijd om zelf te komen, geeft oprechte warmte en betrokkenheid. En als dat toch niet voldoende blijkt, als Sis probeert met pillen een eind aan haar leven te maken, zorgt ze ervoor dat de jonge vrouw wordt opgenomen in een woongroep. Ook daar ondervindt ze liefde en geduld van de leiding en herkenning in haar medepatiënten die ieder op hun eigen manier ook met zichzelf worstelen.
Stil geweld
Hoe het komt dat Sis is zoals ze is, wijt ze zelf aan haar ouders. ‘Ik ben altijd heel bang voor mijn ouders geweest. Voor hun stille geweld, voor hun woorden die mij als messen aan stukken sneden.’ Haar vader is zelf beschadigd door de zelfmoord van zijn eigen vader, maar het is vooral haar moeder, die geen warmte kon geven, die alleen maar alles wilde dat alles ging zoals het hoorde. ‘Ik bestond als een toeschouwer aan de zijlijn van haar carrière.’
Inzinking
Even lijkt het beter te gaan met Sis, maar dan volgt weer een inzinking. En toch is Stemmen een hoopvol boek. Boekwijt laat zien dat het wel degelijk anders kan dan de maar al te vaak toegepaste standaardpraktijk van patiënten platspuiten en vol medicijnen proppen. Dat praten en oprechte belangstelling helpt, dat het goed is om een patiënt eigen keuzes te laten maken.
Hoopvol is het boek ook omdat het laat zien dat er toch altijd mensen zijn die zich echt om je bekommeren, die door je wantrouwen en angst heen breken, hun armen om je heen slaan en je accepteren zoals je bent. Sis heeft nog een lange weg te gaan, weet je na de laatste woorden in het boek. Maar ze komt er wel.
Sonja de Jong
Naomi Rebekka Boekwijt – Stemmen. uitgeverij Atlas Contact, ISBN 978 90 254 7124 8, 271 pagina’s, € 22,99, juni 2024.
