Standplaats Damascus - David McCloskey
Bloedstollend kat-en-muisspel
Spannend, ook al is het achterhaald
Toen hij het boek schreef, zuchtte Syrië nog onder het bewind van Bashar al-Assad. Maar sinds een klein half jaar heeft Assad de touwtjes niet meer in handen en is het land op zoek naar een nieuw evenwicht. En ook de rol van de CIA is sinds het aantreden van Donald Trump als president in een wat ander daglicht komen te staan. De spionagethriller Standplaats Damascus van de Amerikaan David McCloskey, in Amerika gepubliceerd in 2021, is daardoor behoorlijk achterhaald. Maar het boek geeft wel een mooi en voor zover je dat als buitenstaander kunt beoordelen vrij realistisch beeld van het werk van de CIA.
Geen glamour
En dat werk is heel wat minder glamoureus dan veel thrillerschrijvers je willen doen geloven. McCloskey weet zijn personages als mensen van vlees en bloed neer te zetten. Geen stoere marionetten van ijzer en staal, maar mensen met angsten en zwakke plekken. En ook het leven van zo’n CIA-agent blijkt bepaald niet zo spectaculair als James Bond je altijd deed geloven: je verblijft in safe houses waar het stinkt en smerig is, je moet je altijd angstvallig aan de maximumsnelheid houden om maar niet op te vallen in het verkeer en het eten is vaak beroerd. En vliegen? Volgens het handboek van de CIA altijd economyclass. Maar het werk wordt er niet minder spannend door. Standplaats Damascus lees je met rode oortjes en ingehouden adem.
Over de auteur
David McCloskey (1985) was actief als analist voor de CIA en werkte als adviseur bij McKinsey & Company. In het kader van zijn werk voor de CIA maakte hij diverse reizen naar het Midden-Oosten. Hij schreef tot nu toe drie spionagethrillers, waarvan Standplaats Damascus de eerste en vooralsnog de enige in het Nederlands vertaalde is.
Recruteren
Nadat een poging mislukt is om een Syrische informant bijtijds in veiligheid te brengen toen hij ontmaskerd dreigde te worden, krijgt CIA-officier Sam Joseph de opdracht om een nieuwe informant te rekruteren. Het gaat om paleismedewerkster Mariam Haddad, werkzaam in het hol van de leeuw. Als zij voor een opdracht van de Syrische autoriteiten in Parijs is, legt Sam uiterst behoedzaam contact met haar. Hoewel ze loyaal aan het bewind van Assad lijkt te zijn, weet ze diep in haar hart ook wel dat dit bewind niet deugt.
Het feit dat een geliefd nichtje van haar de kant van de oppositie heeft gekozen, versterkt haar twijfel. Maar wat haar vooral over de streep trekt, is het feit dat zij als een blok valt voor Sam en hij voor haar. De twee krijgen al snel een hartstochtelijke relatie. Ondertussen wordt Mariam in ijltempo getraind voor het werk als spion, waarna zij terugkeert naar Damascus.
Opgepakt
Maar daar wordt duidelijk dat de Republikeinse Garde inmiddels haar nichtje opgepakt heeft en dreigt haar iets aan te doen. Mariam komt tussen twee vuren te zitten: enerzijds wil zij haar belofte aan Sam gestand doen, anderzijds wil zij het leven van haar nichtje niet in de waagschaal stellen. Wat volgt is een bloedstollend kat-en-muisspel tegenover een meedogenloze vijand.
Wat Standplaats Damascus zo intens spannend maakt is het hoge realiteitsgehalte. Geen ingewikkelde kunstjes, zoals in veel films en boeken, maar puur mensenwerk, levensgevaarlijk, maar uiterst accuraat. Hoe zorg je dat je niet geschaduwd wordt en hoe schud je eventuele volgers van je af. Hoe communiceer je zonder dat de tegenpartij het in de gaten heeft. Hoe maak je een plan om een tegenstander middels een bom om zeep te helpen en wat doe je als die tegenstander steeds maar niet doet wat er van hem verwacht werd, waardoor je de bom niet in stelling kunt brengen?
Buitengewoon spannend
McCloskey schrijft het allemaal buitengewoon spannend op en toont hier en daar ook nog begrip voor personages aan de Syrische kant: mensen die onder druk gezet worden precies te doen wat het regime vraagt omdat anders hun vrouw, kinderen, ouders of ander geliefden gemarteld en vermoord zullen worden.
Of het allemaal werkelijk zo toegaat als McCloskey beschrijft, zullen we nooit weten, maar het lijkt allemaal wel verdomd realistisch. Spannend, omdat mensen letterlijk elke dag hun leven in de waagschaal stellen, maar tegelijk ook van een minutieuze bureaucratie. Wie overwoog om spion te worden, zal zich na het lezen van dit boek wellicht nog eens goed achter de oren krabben bij die stortvloed aan regeltjes waar je je aan te houden hebt. Maar wie een goede spionagethriller wil lezen, zit met Standplaats Damascus helemaal goed.
Sonja de Jong
David Mc.Closkey – Standplaats Damascus. Oorspronkelijk gepubliceerd in 2021 onder de titel Damascus Station bij W.W. Norton & Company. Uit het Amerikaans vertaald door Jan van den Berg en Marieke van Muijden. De Boekerij, ISBN 978 94 023 2562 1, 432 pagina’s, € 22,99, maart 2025
