Conserve's Leessite

Psychiater Nathalie Svensson verliest in tien jaar haar minnaars Adam en Rickard

Mogelijke daders zijn de machtige mannen die zich ‘de goddelijke markiezen’ noemen

Een vrouw die een wandelingetje doet nadat ze de hele dag tussen vier muren heeft gezeten, loopt met enig gevaar door het onweer en vlak voordat ze thuiskomt in de stromende regen wordt ze overvallen door twee mannen met een wit busje. Een doek op haar mond maakt dat ze haar bewustzijn verliest en het volgende moment ligt ze op de grond op haar zij, aan handen en voeten gebonden. Het blijkt het voorspel, waarin de hoofdpersoon in het boek belandt.

‘Goede vriend’

Dat is psychiater Nathalie Svensson, met een praktijk in Uppsala. Ze is na negen jaar van haar man Håkan gescheiden. Hij was altijd te overheersend. Hij eist de volledige voogdij op van haar kinderen Tea en Gabriel. Nathalie werkt als psychiater in Uppsala in het ziekenhuis met een eigen behandelkliniek en heeft een appartementje in Stockholm. De nacht voordat er iets verschrikkelijks gebeurt, heeft ze contact met haar recente minnaar Rickard Ekengård, een befaamd acteur. Hij wil haar ontmoeten op het Karlaplan in Stockholm. Als ze daar komt ziet ze dat een man achter hem staat en hem in zijn rug schiet. Hij legt de bloedende Rickard neer in de fontein. Nathalie belt meteen 112 en een ambulance vervoert hem naar het ziekenhuis. Of hij het redt is de vraag. Politiemensen ondervragen haar, onder wie Frank, de ex van haar vriendin Louise. Iemand van de politie brengt haar naar haar appartement. Dat is veiliger. Want ze heeft het idee dat ze gevolgd wordt. Als ze thuiskomt leest ze een nieuw bericht op het scherm van haar telefoon: ‘Fijn dat je veilig thuis bent. Hopelijk lig je al te slapen. Je bent het toch niet vergeten? Je goede vriend.’

Het doet haar denken aan tien jaar geleden toen haar verloofde Adam, met wie ze inmiddels negen maanden verloofd was en ze verlangde naar kinderen. Ze was al 35, toen Adam op dezelfde wijze vermoord werd en aangetroffen in de fontein van Uppsala. Adam had het over een zaak die zou leiden tot een primeur. Hij schreef voor de Upsala Nye Tidning en zei: ‘Dit kan me de Grote Prijs voor de Journalistiek opleveren, Nathalie.’ Adam had vier keer een afspraak met een zekere B. Wie dat was weet ze tot op heden niet.

De auteur

De Zweedse thrillerauteur Jonas Moström (Bräcke, 1973) combineert zijn schrijverschap met zijn werk als huisarts in een medisch centrum in Stockholm, de stad waar hij met zijn gezin woont. Stockholm vormt ook met Uppsala het decor voor Dodelijk dichtbij. Moströms thrillers zijn bestsellers in Zweden. Dodelijk dichtbij is het eerste deel van een serie met Nathalie Svensson in de hoofdrol.

Zeker is dat zowel Rickard als Adam het aan de stok hadden met acteur Carl-Henric Gyllenborg. Adam omschreef zijn werk als ‘Duistere rol Macbeth schiet doel voorbij – Gyllenborg legt het er te dik bovenop.’ Gyllenborg had daarna Adam in een boekhandel bedreigd. Hij moest ophouden met het schrijven van zulke bagger. Na overleg met zijn hoofdredacteur had Adam aangifte gedaan van bedreiging door de acteur. Omdat het zijn woord was tegen dat van Gyllenborg werd de zaak verder niet onderzocht.

In het geval van Rickard had Gyllenborg net gehoord dat hij de rol van Gustaaf kreeg in een nieuwe film. Volgens de regisseur van de schouwburg was Gyllenborg nummer twee op de lijst. Gyllenborg had zijn collega-acteur bedreigd tijdens de lunch in de kantine van de schouwburg. Nu zou de filmrol wel naar hem toe gaan aangezien Rickard dood was. Zou Gyllenborg betrokken zijn bij beide moorden?

Cold Case-uitzending

Nu Nathalie en Håkan uit elkaar zijn haalt zij haar kinderen en brengt ze naar bed inhaar nieuwe huisje iiets buiten Uppsala. Ze belt Frank, de ex van haar vriendin Louise bij de politie en vraagt of de Cold Case-uitzending van enkele weken geleden over het lot van Adam iets opgeleverd heeft. Nog niet, is zijn reactie. Dat de dader bij Rickard gebruik maakt van een revolver en mogelijk ook bij Adam is nog maar net bekend. Dat ze beiden met Nathalie naar bed zijn gegaan hebben ze ook gemeen. Volgens de daderprofielgroep (DPG) is de moordenaar een fysiek gezonde man met een goede conditie. Hij moet de omgeving van Karlaplan kennen en woont vermoedelijk in de buurt (omdat hij met de fiets ontsnapte). Zijn werkwijze is goed voorbereid en de moord voorbereid. Het sms’je van Rickard aan haar om naar het Karlaplan te komen heeft de politie niet gezien. Rickard is vrijwel met hetzelfde wapen neergeschoten als Adam: een Smith Wesson, model 36. De kogel heeft bij Rickard een long, hartzakje en meerdere slagaders doorboord. Het is 95 procent zeker dat het hetzelfde wapen was bij Adam, de loopsporen op de kogel waren identiek.

Jachthut

Adam heeft een tip gekregen over een aantal mannen die hij eerst aantreft op een pokerwedstrijd waar 200 mensen aanwezig zijn. Naderhand gaat het gezelschap met een chauffeur naar een jachthut in de bossen. Adam volgt ze met gevaar voor eigen leven. De eerste keer zonder camera, de tweede keer met camera, een jachtmes en telefoon. In die jachthut gebeuren dingen die de buitenwereld niet mag weten. Onder hen een aantal belangrijke bestuurders van jeugdzorginstelling Galaten: plaatselijk politicus en een tijdlang hoofd Sociale Zaken van de gemeente Olof Jönsson, chef-arts van de psychiatrische kliniek Jacques Lavinder en advocaat Pierre Hielmstedt. Ze hebben meisjes en zelfs ook jongens uit de jeugdzorginstelling meegenomen en hen seksueel misbruikt. Zoals de acteur Rickard Ekengård, die tijdelijk door Jönsson als pleegkind is opgevangen. De mannen noemen zichzelf les marquis divines, de goddelijke markiezen. Adam meent zelfs in de jachthut de hoofdcommissaris die de Kapitein of Napoleon wordt genoemd te hebben gezien. Hij heeft de jachthut geërfd, maar er is nog iemand bij die hij meent te herkennen. Nathalies psychiatrische patiënte Elisabeth Rapp was een van de misbruikte kinderen uit de instelling. Adam heeft de dag voordat hij vermoord wordt nog een ontmoeting met haar bij de fontein voor het Centraal Station van Uppsala. Ze laat zichzelf vaak Betty noemen, dan is zij mogelijk de B waarmee hij heeft afgesproken.

Misbruikzaak

Wat ook vreemd is, is dat Nathalie hoort van de hoofdredacteur van Adams krant dat hij rechercheur Frank Hammar heeft verteld dat Adam bezig was met een onderzoek naar Gallaten, maar daar heeft Frank nooit iets over gezegd tegen haar. De kans is groot dat de door Adam ontdekte misbruikzaak – hij had de tweede keer dat hij heimelijk de jachthut in de gaten hield, ook foto’s gemaakt van de mannen – tot zijn dood heeft geleid. De telefoon van de eveneens vermoorde Rickard levert geen bijzondere gegevens op, behalve van veel minnaressen, zo meldt rechercheur Frank, met wie ze bevriend is, aan Nathalie.

De spanning wordt groter als Nathalie om vijf uur ’s middags een ontmoeting heeft met haar stalker in Stockholm die haar al dagen volgt. Kort daarvoor is haar moeder opgenomen in het ziekenhuis in Uppsala waar ze is beland, omdat ze weer te veel had gedronken (gin tonic is een van haar favorieten) en haar buurvrouw haar wezenloos thuis had aangetroffen. Nathalie wordt vanwege haar betrokkenheid bij de moorden en de stalker bewaakt door twee politieagenten. Rechercheur Frank Hammar neemt het in Stockholm van hen over.

Hoe het verhaal zich uiteindelijk ontspint is een uitdaging voor de lezer. Vooral in de laatste hoofdstukken komen verrassende feiten naar boven die Nathalie niet had verwacht. Zeker is dat Moström een gedreven schrijver is, van wie meer boeken verwacht kunnen worden, zijn tweede Dominomoord is inmiddels verschenen.

Jonas Moström – Dodelijk dichtbij (in Zweden in 2014 verschenen onder de titel Himlen är alltid högre bij Lind & Co) is vertaald uit het Zweeds door Tineke Jorissen-Wedzinga en Sophie Kuiper via Scandinavisch Vertaal- en Informatiebureau Nederland, 350 pagina’s, ISBN 978 90 263 35767 1, uitgeverij Ambo-Anthos, € 9,99, april 2020