Moeraskou - Liza Marklund
Politieman Wiking Stormberg krijgt diagnose plaveiselcelcarcinoom
En doet een schokkende ontdekking over het verleden van zijn vermiste vrouw
Na de comeback Poolcirkel weer een nieuwe Liza Marklund, met opnieuw een hoofdrol voor Wiking Stormberg. Zijn vrouw Helena is in de nacht van 14 op 15 augustus 1990 verdwenen in het moeras bij Kallmyren en nooit teruggevonden. Dochtertje Elin wel, onder de insectenbeten. Van muggen, horzels, dazen, knutjes en andere stekende beesten. Ze zagen er een maaltijdje in, maar gelukkig viel de schade mee. Iedereen denkt dat ze praktisch dood is, maar in het ziekenhuis knapt ze zienderogen op. Met zoon Markus is Wiking trots op zijn kinderen. Elin werkt op de IC-afdeling voor coronapatiënten in het Karolinska-ziekenhuis in Solna.
Wiking heeft in het ziekenhuis te horen gekregen van dokter Chang dat hij plaveiselcelcarcinoom heeft. Het zit ergens in het hoofd-halsgebied meent de dokter. ‘In de amandelen, speekselklieren of de stembanden.’ Wiking klaagde al eerder over een geïrriteerde keel. Er zaten kankercellen in de lymfen. Over tien dagen wordt hij geopereerd om te proberen de moedertumor te vinden, zegt de dokter, maar Wiking durft er zijn kinderen nog niet over te vertellen, ook moet hij het nog aan collega’s kwijt. Op 31 augustus is de operatie in het ziekenhuis in Södra Sunderbyn. Misschien komt hij straks weer Helena tegen in een volgend leven in de hemel, eerder dan gedacht.
Wapenkast
Er is een inbraak geweest op de boerderij van reservist Johan Björkman die een week op vakantie is en na terugkomst ontdekt dat zijn wapenkast is gestolen: een machinegeweer, een pistool, een jachtgeweer, een kleiner geweer voor de reeënjacht en een hagelgeweer. Zijn rechterhand Roland Larsson vertelt dat er een schietpartij is geweest in een pizzeria in een buitenwijk van Stockholm met dezelfde wapens uit Pålberget. Een snotjongen is opgepakt, onder zijn bed hebben ze een aantal van deze wapens aangetroffen. Maar de vermoedelijke dader van de diefstal is iemand die het huis van zijn ouders met vijf broers en een zus deelde in een woning op het Risingeplan 40 in Tensta, een AK-4 wordt daar aangetroffen net als een Glock-pistool, een jachtgeweer en een hagelgeweer. Inmiddels is bekend geworden dat er een dodelijk slachtoffer is van de schietpartij in de pizzeria in Tensta, later volgt een tweede slachtoffer. Dat heeft gevolgen.
Als hij bij Markus en schoondochter Josefin gaat eten, Markus is commandant op de militaire Testbasis, vertelt deze dat hij een anonieme brief heeft gehad dat hij een baan moet weigeren als projectleider voor het QATS-systeem, want ‘er is groot gevaar aan verbonden. Je MOET ervoor bedanken. Verzin een smoes. Laat de brief ook aan je vader, Wiking, zien.’ Maar Markus heeft al ja gezegd, en ervoor getekend. Hij krijgt ook meer salaris. Dit is een uiterst geheim project, waarover hij eigenlijk niets mag vertellen. Wiking raadt hem aan om zich terug te trekken en de baan alsnog te weigeren. Hij krijgt wel de rillingen, want het handschrift van de brief lijkt op dat van Helena, maar die is al dertig jaar dood. Rechts onderin is een figuur getekend, een asymmetrische vijfpuntige ster. Wiking heeft het niet meer, waardoor Markus vraagt of het nog goed met hem gaat.
Over de auteur
Liza Marklund (Zweden. 1962) is een geliefde en populaire misdaadschrijver. Haar serie over Annika Bengtzon werd wereldwijd een groot succes: van haar boeken zijn meer dan 23 miljoen exemplaren verkocht in meer dan 40 talen. Haar werk is veelvuldig bekroond. Ze is de enige vrouwelijke Scandinavische auteur die ooit op één stond in The New York Times-bestsellerlijst.
Inmiddels heeft Markus, de zoon van Wiking, weer een dreigbrief gekregen. Hij ligt in zijn huis in de hal op de vloer. Iemand is dus in zijn huis geweest. De tekst luidt: ‘Ze zien je. Je moet de opdracht teruggeven, anders ben je er geweest.’ Bij de brief zitten Polaroidfoto’s van zijn gezin. Markus heeft eieren voor zijn geld gekozen. Hij heeft die ochtend de opdracht teruggegeven aan de leiding.
Kroegopbrengst gestolen
In het verhaal wordt ook verteld hoe Wiking Helena Isaksson, die hij kruidje-roer-me-niet noemt, ontmoet heeft. Ze gaat als laatste weg uit de bar van de politieacademie en heeft de baropbrengst bij van de kroegavond in Gamla Mässen bij zich om te storten op de bank. Als ze buiten bij de bushalte overvallen wordt door een man die haar tas van haar schouder rukt. In de tas zit een bedrag van 9.660 kronen. Ze zit in zak en as. Eerst moet ze naar het ziekenhuis en daarna helpt Wiking haar bij de aangifte als getuige bij het politiebureau. In haar tas ligt ook haar ook haar portemonnee en paspoort. Wiking corrigeert de politieman bij de aangifte en citeert regels uit de wet. Dan haalt de man het papier uit zijn schrijfmachine en begint opnieuw. Nu heel wat serieuzer. Het is inmiddels kwart voor vier ‘s morgens als ze buiten zijn en gaan met een taxi naar haar huis. Maar haar sleutels zijn ook gestolen. Ze bellen een slotenmaker, wanneer ze zich kunnen identificeren zal hij komen. Als dat geregeld is gaat Wiking binnenkijken of de dief daar mogelijk zit, maar de kust is veilig. Helena biedt hem de volgende dag om acht uur een maaltijd aan. Wiking gaat noordwaarts lopend naar huis. De strippenkaart is vol en zijn geld is op. Zijn fiets heeft hij achtergelaten aan de Sollentunavägen in de greppel. Als hij tenminste nog niet gestolen is. Binnen een paar maanden wonen ze samen en Helena en Wiking kunnen niet meer zonder elkaar. Hij wil terug naar Norrbotten waar hij vandaan komt en zijn vader Gustav bij de politiecommandant is geweest maar nu met pensioen is gegaan. Zodra ze in hun nieuwe huis zijn zegt Helena gretig: ‘Kom, neem mij op het aanrecht.’
Besturingseenheid
Aan zijn vriend Mats Wilander, die bij de militaire inlichtingendienst werkt laat hij een rechthoekig, zwart metalen voorwerp zien. Het is de besturingseenheid van een Audi Q 3 uit 2018. Hans-Olov Oskarsson uit Vidsel is ermee verongelukt op een brug in de Piteälven, terwijl als oorzaak werd genoemd aquaplaning. Volgens hem is er met de auto gemanipuleerd, vandaar dat Oskarsson ermee is verongelukt. Hij vertelt Mats dat zijn zoon Markus eerst de baan had gekregen als projectleider van het QATS-systeem met daarbij meer salaris, daarmee een trapje hoger is beland, maar na de dreigbrief van de baan had afgezien. Hans-Oskar had zijn plaats ingenomen. Ook daardoor meer salaris gekregen en een week extra vakantie. ‘En dan gebeurt dit,’ zegt zijn vrouw Anna Oskarsson. Nu is het de beurt aan Wikings alcoholistische buurvrouw Anja Berglund die de nieuwe projectleider wordt van het QATS-systeem.
Hij vertelt aan Mats dat hij naar het ziekenhuis moet om geopereerd te worden voor kanker in het Sunderby-ziekenhuis. En later misschien naar Umeå. Het visgraatje in zijn keel wordt steeds erger. Daarom krijgt hij minder trek. Het garnalenbroodje van 150 kronen dat Mats hem aanbiedt, laat hij liggen. Dan eet Mats het maar op. De operatie is behoorlijk ingrijpend, maar Wiking overleeft het, kan eerst niet eten en krijgt voedsel via een infuus.
Atoombom
Opeens staat na dertig jaar zijn vrouw Helena in een hotelkamer. Ze is niet overleden in het moeras zoals allen vreesden, maar blijkt een tweede leven te leiden als Vladlena Arina Ivanova, kolonel bij de GROe, geboren op 21 januari 1959 in Oedatsny, een stad in het Mirninsky-district in de republiek Sacha in Siberië, vlak bij de Noordpoolcirkel. In 1974 is, 98 meter onder de stad, een atoombom tot ontploffing gebracht, met de bedoeling ruimte te creëren voor afvalproducten van de diamantmijn. Er blijkt uiteindelijk veel meer radioactiviteit te zijn vrijgekomen dan men had verwacht. Het boorgat is pas 18 jaar later gedicht met een 20 meter dikke betonnen plug.
Wiking kan haast niet geloven, ook dat Helena haar gezin zo in de steek heeft gelaten, vooral de vier maanden oude baby in het moeras. De Russische kolonel die eens zijn vrouw was vindt het niet erg als zijn vriend Mats met haar praat samen met zijn vrouw Marina, die eens haar grote vriendin was. Marina laat kort daarop hen alleen om in het ziekenhuis te gaan werken. Het is nu duidelijk geworden, dat het Helena was die met haar briefjes zoon Markus waarschuwde om niet te gaan werken voor het QATS-systeem. De brieven hebben ook sporen van haar handschrift.
Nadat ze eerder dan gedacht Zweden moet verlaten heeft ze zestien jaar in de Verenigde Staten gewoond, waarna ze terugkeert naar Rusland waar kantoorwerk deed. Ze fingeert dat ze ziek is, krijgt vroegtijdig pensioen en gaat terug naar haar geboorteplaats. Daar vindt haar begrafenis plaats in de Sankt Serafim-kerk in Oedatsjny, zo meldt Irina Sidorova aan haar collega’s in het hoofdkwartier van de GROe. Ze zullen toch wel niet komen naar deze ver weg gelegen plaats in Siberië. Waar gaat haar reis nu verder naartoe? Ze heeft coördinaten van Mats Wilander gekregen, die liggen in de buurt van Mosafer, aan de Finse Golf, meer dan tienduizend kilometer verderop. Wiking zelf heeft een nieuwe vriendin. Ook al is hij als uitbehandeld beschouwd. Zijn moeder Karin Stormberg overlijdt aan corona. Midzomer viert hij met zijn nieuwe vriendin. Dan komt er een bericht dat er een lichaam is gevonden in het moeras. Wiking weet zeker dat het Helena niet is. Dat moet heel iemand anders zijn. Maar wie weet gaat daar het volgende verhaal over van Liza Marklund.
Liza Marklund – Moeraskou (in 2022 verschenen als Kallmyren bij Piratförlaget) is vertaald uit het Zweeds door Wendy Prins, 344 pagina’s, ISBN 978 90 445 4625 5, uitgeverij De Geus, € 22,99, mei 2023
