Conserve's Leessite

Spannende bloederige thriller een groot bloedboek met verrassende ontknoping

Inspecteur Macbeth vermoordt iedereen die op zijn pad komt, zelfs zijn vrienden en trouwe rechterhanden met het credo ‘Trouw en broederschap, gedoopt in vuur en verenigd in bloed’

Er wordt in Schotland veel bloed vergoten. Zo ook door koning Macbeth over wie de Engelse toneelschrijver, dichter en acteur William Shakespeare (1564-1616) zijn kortste tragedie schreef tussen 1603 en 1607. Over de waargebeurde geschiedenis van de Schotse koning Macbeth (1005-1057), die op de troon kwam door in 1040 bij Elgin in Schotland koning Duncan te doden.

Jo Nesbø’s boek is een moderne variant op Shakepeare’s beroemde werk. Het is een eigentijdse, meeslepende thriller waarin veel gemoord wordt. Spelend in een corrupt fabrieksstadje, hoewel niet met naam en toenaam genoemd, moet het Inverness zijn, vrij naar het Casino Inverness. Daar woont Lady, de eigenares, die minnares is van Macbeth.

Het boek begint met een politie-inval bij een drugsoverdracht van 4,5 ton amfetamine die in een vrachtwagen ligt die vanuit het schip de MS Leningrad getakeld wordt. Inspecteur Duff is er getuige van met zijn mannen. Hij weet niet dat SWAT-leider Macbeth ook getipt is en op de loer ligt met vier man, niet zijn hele team. Het SWAT-credo luidt: ‘Trouw en broederschap, gedoopt in vuur en verenigd in bloed’.

Bendeleider Sweno van de Norses Riders is met dertien man gekomen om de lading te begeleiden. Kort daarop ontstaat een vuurgevecht waarbij twee mensen van Sweno omkomen en daarna wordt alles in het werk gesteld om de lading met dope te achterhalen. Na een tunnel weten ze de vrachtwagen aan te houden. Hij ramt nog net het beeld van de vroegere, corrupte hoofdcommissaris en burgemeester Kenneth. Zes zwaargewonde leden van de bende worden gearresteerd. Sweno ontkomt, ondanks drie schoten op zijn borst.

Mol

Nadat ontdekt is dat het hoofd Criminaliteit Cawdor, nog een volgeling van de corrupte Kenneth, een mol is binnen de politieorganisatie wordt hij door het SWAT-team van Macbeth gearresteerd, maar als ze in zijn huis komen blijkt hij zich al opgehangen te hebben. Cawdor was een van de kandidaten voor de nieuwe politie-eenheid OrgCrim, die in de plaats komt van de afdelingen Drugs en Criminaliteit. Men vermoedt dat een telefoontje naar Cawdors huis, dat het SWAT-team een inval zou doen, de zelfmoord heeft bespoedigd.

Dan wil de nieuwe ‘schone’ hoofdcommissaris Duncan bekend maken wie het hoofd wordt van Org Crim. Hij kiest na overleg met de adjunct-hoofdcommissaris Malcolm en de hoofden van de afdelingen Macbeth als hoofd van OrgCrim. Iemand bezwaar? Duff twijfelt, hij heeft zijn zinnen gezet op deze functie en denkt dat de buit al binnen is, vertelt hij zijn vrouw, maar zijn hartsvriend op de politieacademie blijkt toch betere kaarten te hebben. Hij krijgt als troostprijs de leiding over de afdeling Moord.

De auteur

Jo Nesbø (Oslo, 1960) is een van de bestverkopende misdaadschrijvers van dit moment. Hij schreef o.a. de Harry Hole-reeks Het pantserhart, De schim, Politie en De Dorst, die allemaal bovenaan de Sunday Times-bestsellerlijsten belandden. Hij is een internationale nr. 1-bestsellerauteur en heeft wereldwijd al meer dan 50 miljoen exemplaren verkocht. Zijn werk wordt in vijftig verschillende talen uitgebracht.

Macbeths’ vriendin Lady, de Casin-eigenaresse, weet Macbeth zo ver te krijgen dat hij hoofdcommissaris Duncan vermoordt met een dolksteek en besmeurt zijn lijfwachten met bloed en na de ontdekking van het lijk schiet hij hen door het hoofd, in de waan dat zij de mogelijke daders zijn van de moord. Nu heeft Macbeth zijn concurrent Duncan uitgeschakeld. Als zijn de enige concurrent, adjunct-commissaris Malcolm, wordt neergeschoten of doodgestoken zal Macbeth de nieuwe hoofdcommissaris worden, zo heeft een van de twee drugsbaronnen, de sluwe Hecate, voorspeld. Macbeths rechterhand Banquo moet Malcolm vermoorden. Hij neemt hem mee naar de containerhaven, doet een zware ketting om hem heen en wil hem in zee duwen nadat hij een verklaring heeft getekend waarom hij zelfmoord pleegt. Banquo’s geweten speelt hem echter parten en hij kan het niet. Hij zet hem op het vliegveld en raadt hem dringend aan niet terug te komen omdat anders zijn dochter Julia wat kan overkomen.

Vrij spel

Nu heeft Macbeth vrij spel en zijn vriend Duff zal voorlopig niets tegen hem ondernemen. Van drugshandelaar Sweno zal hij minder last hebben sinds zijn dope in de fjord is verdwenen, twee van zijn mannen zijn gedood en zes van hen in de gevangenis zitten. Macbeth zit op rozen, zo lang als het duurt natuurlijk, want de technische recherche onder leiding van de bekwame Caithness kan natuurlijk zijn betrokkenheid ontdekken. Caithness is ook de minnares van Duff, die vaak meer bij haar slaapt dan thuis bij zijn vrouw. Maar hij voelt zich wel verantwoordelijk voor zijn gezin.

Lady en Macbeth bespreken de positie van Banquo. Macbeth is achterdochtig geworden omdat hij Malcolm niet gedood heeft, terwijl dat wel is afgesproken. Hij betrekt Sweno’s Norses Riders bij het beramen op de moord op zijn rechterhand, die als hij echt hoofdcommissaris wordt ook zijn adjunct is geworden. In ruil daarvoor worden de gevangengehouden bendeleden vrijgelaten uit de gevangenis. Niet alleen Banquo moet dood, maar ook zijn zoon Fleance die al talentvol is op de politieacademie. De Riders zullen Banquo opvangen bij het kruispunt Gallows Hill in District 2 West. Uiteindelijk rammen Banquo en Fleance met hun auto een juwelierszaak, waar ze frontaal in zijn gereden. Ze weten te ontsnappen aan Sweno en zijn Riders en uiteindelijk eindigt Banquo dood op de brug waar eens het beeld van Kenneth stond. Zijn zoon Fleance heeft hij net op tijd in veiligheid gebracht toen hij zijn autogordel lossneed en hij kon vluchten (‘Zorg dat je altijd op je voeten terecht komt’). Banquo is na drie kilometer van de brug afgereden. Een christelijk kruis straalt dan in het licht van de maan. Het is zo dichtbij en wijst de weg. De poort staat open. ‘Een geplande hemelvaart,’ mompelde Banquo. ‘Hemelvaart…’

Macbeth heeft die avond een etentje waar Banquo ook zal komen met zijn zoon. Van de rechterhand van Sweno hoort hij dat Banquo dood is en zijn hoofd eraf, alleen de jongen hebben ze moeten laten gaan (ontsnappen). Tijdens het eten met burgemeester Tourtell krijgt Macbeth waandenkbeelden alsof Banquo daar zit. Hij is even de weg kwijt, Lady verwijt hem dat hij moet uitkijken, anders krijgt hij niet de definitieve benoeming tot hoofdcommissaris.

Bloedneus

Ondertussen heeft Macbeth grote moeite om zijn verslaving onder controle te krijgen. Hij haalt onder het Centraal Station een nieuwe voorraad Brew, al maakt hem dat instabiel. Hecate raadt hem Power aan. Is ook beter zodat hij geen bloedneus meer krijgt. Bij Hecate is inspecteur Lennox. De roodharige politieman zit, zijn ene mouw opgestroopt rechtop op een ligstoel. Een van de Chinese zussen doet een injectienaald in zijn arn. Hecate weet dat Lennox ervan op de hoogte is dat inspecteur Duff weet dat Macbeth hoofdcommissaris Duncan heeft vermoord. Ook al is Duff zijn vriend,. Lennox heeft Duncan gezegd dat hij Macbeth tot hoofd van OrgCrim moest benoemen.

Macbeth laat de zes gevangenen van de Rangers vrij en op het moment dat ze begroet worden door hun vrouwen en kameraden in het hoofdkwartier van de Rangers laat Macbeth met twee zeer zware Gatling-mitrailleurs schieten. Qua vorm lijken ze op twee gehaktmolens op statief, waarmee inspecteur Seyton vuurt op het clubgebouw. Er vallen talloze doden, zogenaamd als wraak op de dood van hun politiegenoot Banquo, maar niet er wordt niet gezegd dat Macbeth de opdrachtgever is.

Dat onthult Angus, een SWAT-lid, dat eerder theologie studeerde. Hij vertelt aan Caithless en Lennox dat ze de opdracht hadden iedereen van de Rangers te vermoorden die in het clubhuis was, ook de zeer jonge baby. Dat besloot Macbeth na heimelijk beraad met Lady, die inmiddels ook onder invloed is geraakt van verdovende middelen en rondloopt met de gedode Rangers-baby met vier gaten in de schedel. Totdat croupier en oppasser Jack (die naderhand Bonus blijkt te zijn, vertrouwensman van Hecate) de baby uit haar handen neemt omdat deze stinkt.

Doorzeefd met kogels

Na de moord op Banquo zegt Macbeth tegen Duff dat hij een paar dagen rust verdient en terwijl Duff na een mooie romantische dag met zijn vrouw Meredith nog even een uitstapje zegt te moeten maken en zijn minnares Caithness bezoekt, die hem dwingt zijn vrouw te verlaten, iets wat hij niet kan en wil. Wanneer Duff terug is in zijn huis, ziet hij dat het doorzeefd is met kogels. Weer door het SWAT-team en de mitrailleurs van Seyton. Zijn vrouw, zoon Ewan en dochter Emilie omarmend, vindt hij dood in de slaapkamer. Rode veren zitten aaneengekleefd aan de muren rondom. Alles is nu verloren, concludeert hij. Hij kijkt naar de sprei op het bed. Hij weet dat het geen zin heeft, dat het enige wat hij bereikt met door de laag veren te waden het verontreinigen van de plaats delict is. Maar hij moet iets over hen heen leggen. Ze voor de laatste keer toedekken, zo kunnen ze niet blijven zitten. Hij hoort een schreeuw, pakt een kijker en richt op het badhuis, er loopt een blonde kerel het pad op. Achter hem staat een vrachtwagen met daarin een man die hij herkende: Seyton. Ook deze verschrikkelijke daad in opdracht van Duffs vroegere boezemvriend Macbeth wordt onthuld door Angus aan Linnox en Caithless. Slot van het liedje is dat Macbeth Angus ook laat vermoorden door Linnox en Seyton.

Schuilplaats

Duff weet op tijd te vluchten, en na een nacht in de garage bij de auto van Banquo, waar hij op een notitieblok een adres van een schuilplaats vindt in Capitol, besloot hij vermomd met een aangeplakte baard, aan te monsteren als bemanningslid bij een schip dat naar Capitol voer. Hij wordt continu zeeziek en moet vaak spugen. Als hij een handgemeen krijgt met een vervelende machinist, hoort hij iemand zeggen dat er een man gezocht wordt met een litteken. Dat is hij, uiteraard vals beschuldigd door Macbeth. Als hij Capitol maar op tijd bereikt... Als het gelukt is, vindt hij op het schuiladres van Banquo niet alleen zijn zoon Fleance, maar ook adjunct-hoofdcommissaris Malcolm. Niet lang daarna logeren ze anoniem in kamer 323 van het Grand Hotel en via via wordt Caithness, de vroegere minnares van Duff, gebeld of ze zich daar wil vervoegen. Daar bespreken ze een plan om Macbeth af te zetten. Caithness zegt dat ze meedoet.

Ondertussen probeert Macbeth zowel de macht van burgemeester Tourtell als van bendeleider Hecate te breken. Tourtell dwingt hij om ervan af te zien zich opnieuw kandidaat te stellen als burgemeester, wat Tourtell handig oplost door te vertellen dat hij een zoon heeft (niet dat het zijn jeugdige minnaar, zoals velen denken, waardoor hij de wet niet overtreedt) en Hecate wil hij vermoorden met een bom die af zal gaan in de negentiende verdieping van het Obeliskhotel waar Hecate een penthouse heeft. Met rechterhand Seyton heeft hij de metalen pin van de bom er al uitgehaald, hij gaat over 22 minuten en twintig seconden af. Hecate, bijgenaamd de Onzichtbare Hand, is niet verschenen en de deur achter Macbeth op slot. Hij zit als een rat in de val. Dan weet hij te ontsnappen en rent de brandtrap af, liefst 19 verdiepingen naar beneden. Hij hoort de lift eindigen op die hoogste verdieping, rent naar boven en redt de twee jongens die eruit komen door hen te zeggen dat ze onmiddellijk naar beneden moeten gaan via de brandtrap. Dat doen ze en stappen vanuit de trap in de gang van de negende verdieping. Macbeth helemaal totdat hij aan het eind van de trap beneden is. Eerst gebeurt er niets en dan opeens valt er vanalles naar beneden. Mensen met stofjassen (van Hecate) helpen hem. Macbeth weet dat Tourtell hem heeft getipt over de bom.

Recept voor ongeluk

Hecate bezoekt Lady en laat zien dat hij weet dat Macbeth hem wilde vermoorden. Hij zal hem niets aandoen want als wat Macbeth heeft geprobeerd een tijdelijke dwaling is, kan hij hem gebruiken als hoofdcommissaris. Hij snapt ook niet wat ze nog meer willen hebben in het leven. Ze hebben al alles ‘waarvan u droomt’. Volgens Hecate zijn te grote dromen een recept voor ongeluk.

Hierna gaat het erom spannen of Duff, Malcolm, Caithness en Leance erin slagen om Macbeth uit te schakelen. Wat er met Tourtell en Hecate gebeurt, is de vraag na de uitschakeling van Sweno’s Norses Riders. Het enige dat je kan verwachten is een bloedbad als apotheose van deze bloederige, maar wel fascinerende en spannende thriller. Met een verrassende ontknoping, een Jo Nesbø-boek waardig. Het Macbeth-verhaal opnieuw verteld.

Jo Nesbø – Macbeth (in 2018 verschenen bij H. Aschehoug & Co (W. Nygaard) in Oslo onder dezelfde titel Macbeth) is vertaald uit het Noors door Annelies de Vroom, 495 pagina’s, ISBN 978 90 388 1114 7, uitgeverij Nijgh & Van Ditmar i.s.m. Hogarth Shakespeare, € 15,00, eerste druk 2018, zevende druk november 2021