Koud rood - Chris Ryan
James ‘Geordie’ Carter vervult heldenrol in Oekraïne
En ontmaskert een hoge generaal als Russische spion
Het nieuwe boek van Chris Ryan begint in Balanivka, oblast (district) Charkov, de streek waar de president van Oekraïne vandaan komt. Zijn naam is Artem Volosjyn, en hij is vast van plan om een toespraak te houden in zijn geboortestreek. Hij wordt streng bewaakt door een Engels SAS-team, onder wie Luke, de broer van de andere hoofdpersoon in het boek James ‘Geordie’ Carter. Op het moment dat hij begint, zien ze plotseling vier Tsjetsjenen, die vanuit het niets lijken te komen (ze zaten dagenlang in een schuilhol) en leidden de aandacht af want drie Russische zelfmoordterroristen staan op veertig, dertig meter afstand van hen met hun vuisten stevig om hun ontstekers geklemd. Doorgaans wordt iemand binnen een straal van tien meter door een bomgordel gedood. Luke trekt de president met zich mee, duwt hem tegen de grond en houdt hem met zijn volle gewicht vastgepind. Twee zelfmoordterroristen hebben hun gordel al afgeworpen en vliegen door de lucht. Carter krijgt een granaatscherf, diep in zijn handpalm. Maar een derde terrorist komt op hem af en wordt wonder boven wonder door Bowman geraakt, vlak voordat hij hem en de president kan verwonden. Afgezien van een zwartgeblakerd stuk aarde en een paar flarden verschroeide kleding is er niets meer van hem over. De president moet als een haas naar de Mastiff, een veilige bestemming. Een man vraagt om hem niet achter te laten, maar ze moeten weg. Een vrouw smeekt om haar wel achter te laten. De president zegt: ‘Ze smeekte me om mezelf te redden en dat ik moet overleven, zodat Oekraïne zal overleven.’
Samenzwering
In Hereford komen we zijn broer James ‘Georgie’ Carter tegen. Hij is geschorst en van zijn squadron verbannen. Dat omdat hij een samenzwering heeft ontdekt van losgeslagen medewerkers binnen de CIA en een plan om een draagbare atoombom naar Taiwan te smokkelen. Hij is naar van Squadron D naar G overgeplaatst en moet nu met dertien collega’s in Polen Denis Viktorovitsj Gortsjakov oppakken. Een van de machtigste figuren in Rusland die een fortuin verdient als accountant voor een aantal prominente oligarchen en de persoonlijke bankier is van de president. Een paar jaar geleden is hij begonnen diamanten op te kopen, kunstwerken, goudstaven etc. Hij heeft vier gelijksoortige huizen in Polen, zit momenteel in Genève en ze moeten hem oppakken als hij terug is in Polen. Na een briefing vertrekken ze vanuit Ramstein naar Polen.
Motorbende
Als het merendeel van de ploeg ’s avonds naar de kroeg gaat krijgt hij een telefoontje van majoor Phil Greening. Samen met Alex Maitland, een vrouw van MI 5 en haar collega Mark Sutton, hoort hij dat collega’s uit zijn squadron als Steve Duncan, Eddie Rigg en misschien Brad Hickey ook deel uitmaken van een motorbende die binnen de SAS opereert, genaamd de Steal Reapers en dat ze samenwerken met criminelen binnen de VK, een motorbende die de Blood Kings heten. Ze verhandelen onder meer gestolen kogels, 600 9 x 19 mm Parabellum-kogels. De Kings zijn berucht, actief op het vasteland maar ook in Noord-Amerika. Verschillende leden worden gezocht in verband met ontvoering en doodslag. Duncan en de anderen hebben een huis gekocht op een paar kilometer van het kamp. Alle verbouwingswerkzaamheden hebben ze contant betaald. Tienduizenden Britse ponden zijn ermee gemoeid. Kortom, zijn ‘vrienden’ zitten tot aan hun nek in de problemen. Maar het is zijn squadron niet eens zegt Geordie.
Dubbelganger
In Polen wordt dankzij Carter Gortsjakov meegenomen, Duncan en zijn aanvalsploeg hadden een dubbelganger gearresteerd. Als hun Black Hawk-helikopter aanzienlijk later op Ramstein arriveert, vermoedt Geordie al dat zij later zijn gekomen om spullen uit het huis van Gortsjakov mee te nemen die elders op de luchthaven gedropt zijn, want er ontbreekt ook een aantal rugzakken. Kort daarop heeft hij een bespreking met Maitland, Sutton en Greening. Hij vertelt hun over de verdacht late terugkomst van Duncan en zijn mannen en dat hun Black Hawk aan de verkeerde kant van Ramstein landde en de acht ontbrekende rugzakken. Geen enkele RAF-piloot zou zijn helikopter op een verkeerde plek laten landen. Greening zegt dat Duncan en zijn mannen pas schuldig zijn als het overduidelijk is bewezen. Hij is ook degene die Duncan tipt dat er een spion is die zijn mannen in de gaten houdt. Kort daarop wordt Geordie Carter vanuit een Sprinter-busje, dat vrijwel zeker van een motorbende is, beschoten. Getuige de schutter, die een afgezaagde loop heeft en tatoeages waarmee de bovenste helft van zijn geschoren kop is bezaaid. Behalve een versplinterd zijraam en een auto die op alarm overgaat, is Geordie alleen gewond aan zijn arm. Een ambulance is niet nodig. Greening brengt hem in zijn auto naar het medisch centrum in het kamp. Daar constateert Geordie dat tweeduizend pond aan designerkleding naar de knoppen is, zijn leren jack heeft de meeste kinetische energie geabsorbeerd. De chauffeur en schutter hebben een motor in het busje, daarmee zijn ze gevlucht. Geordie denkt dat ze van de Blood Kings waren. Besloten wordt de operatie voorlopig op pauze te zetten. Hij kan een paar dagen vrij nemen en moet voorzichtig zijn voor het geval de aanslag herhaald wordt.
Oekraïense generaal beveiligen
Niet lang daarna komt hij bij Peter Hardcastle, de commandant van het 22ste SAS en OPS-officier Christopher Smallwood die zeggen dat het beter is als hij een tijdje het land uitgaat. Zijn nieuwe taak wordt om Johnny Longstaff te vervangen. Het hoofd van het beveiligingsteam, die iemand bezoekt in Kiyv die hij beter niet kon bezoeken. In Johnny’s plaats komt hij bij het beveiligingsteam van generaal Koltrov. Een kaarsrechte man met een ooglapje. Hij is meer dan een generaal. Hij is de beroemdste soldaat in Oekraïne. In de ogen van de bevolking is hij Hannibal, Ulysses Grant en George Patton in één generaal samengevat. President Volosjyn heeft Koltrov opdracht gegeven leden van de Vijfde colonne op te sporen en te elimineren. Veel zijn toegewijd, maar anderen zijn door het Kremlin omgekocht of gechanteerd tot onderwerping. Er zijn nog diverse verraders die inlichtingen over verdachten verifiëren. Slechts acht mensen weten hiervan. Het is niet duidelijk of de Russen hiervan op de hoogte zijn.
De auteur
Chris Ryan (Rowlands Gill, County Durham, 1961) ging op zijn zestiende het leger in. Zijn medewerking aan talloze undercoveroperaties, scherpschuttercommando’s en mysterieuze ‘special ops’ bracht hem naar alle uithoeken van de wereld en vormde de basis van zijn vele bestsellers. De BBC maakte samen met hem de realityserie Hunting Chris Ryan en Sky TV baseerde de hitserie Strike Back op een van Ryans boeken.
IJdeltuit
Koltrov is even populair als de president, maar ook een ijdeltuit. Geordie moet met zijn nieuwe kameraden van zijn nieuwe squadron (deze keer A) Scott Logan, Billy McVeigh en Patrick Webb de generaal begeleiden. Samen met zijn persofficier Anna Zintsjenko en plaatsvervanger kolonel Makarenko moeten ze defensieminister Boetko oppakken. Hij heeft vertrouwelijke informatie doorgespeeld aan de Russen. De minister wordt hardhandig verhoord. Hij blijkt een handmatig, compact PSM-pistool bij zich te hebben gehad, en uiteindelijk te zijn neergeschoten door Makarenko, nadat hij flink gemarteld is omdat hij de generaal bedreigde met zijn pistooltje. De SAS-ers hebben hem dus niet goed gefouilleerd beweert de generaal. Volgens de mannen hebben ze niets gevonden. De generaal spreekt ze naderhand toe en zegt dat ze na het verhoor van Boetko een tweede informant hebben gevonden. Ze willen de volgende dag al een gesprek met de president Volosjyn op het platteland op de oblast Mykolajiv. Daarna gaan ze de verrader arresteren. Carter betrapt de populaire Koltrov regelmatig op gewelddadige acties die hij afkeurt. Tegelijkertijd is het zijn opdracht om hem zo goed mogelijk te begeleiden. Van de misstanden doet hij regelmatig verslag bij het hoofdkwartier van de SAS in Hereford. Hij vertelt hoe Koltrov de verdachte minister behandelt en diens martelingen en buitenrechtelijke activiteiten. Hij dekt zich in, tenslotte heeft hij nog anderhalf jaar voor zijn pensioen bij het Regiment en is niet van plan voor iets te worden aangeklaagd.
Hinderlaag
Dan dringt Koltrov aan op snel overleg met de president. Qua populariteit kunnen ze elkaar naar de kroon steken. Geordie overlegt met zijn broer Luke, die namens de SAS president Volosjyn beveiligt met een team. Het blijkt dat de afspraak kan worden gebruikt voor een hinderlaag en dat de verrader een van de Oekraïeners in Carters gezelschap de verrader is. Die is weg voordat hij kan worden neergeschoten. Het gesprek tussen de beide beveiligende broers blijkt te worden afgeluisterd door Russen die nu weten waar de president zich bevindt tenzij Luke hem snel in veiligheid brengt waar hij niet geraakt kan worden.
Kerncentrale
De actie eindigt in een kerncentrale waar een kernbom binnen tien minuten afgaat, tenzij iemand hem zo ver mogelijk van de centrale verwijdert met risico voor een eigen heldendood. En wie zou dat anders kunnen doen dan de beste van onze SAS-helden? Lees het bloedstollende slot van dit boek om mee te kunnen beleven hoe het afloopt. Doe dat bij voorkeur in een vertrouwelijke omgeving, zodra u weer bekomen bent van de spanning van het verhaal.
Chris Ryan – Koud rood (in het Engels verschenen als Cold Red bij Bonnier Books UK) werd vertaald uit het Engels door Jan van den Berg en Marieke van Muijden, 365 pagina’s, ISBN 978 90 492 0279 8, € 20,00, februari 2024
