Karen Pirie 7 - De leugen voorbij - Val McDermid
Karen Pirie lost het raadsel wie de vermiste Lara Hardie heeft vermoord op
Met hulp van haar team, onder wie ‘de Mint’ Jason Mason, die camerabeelden ontdekt met daarop de moordenaar en het slachtoffer
De Queen of Crime vervolgt haar serie rondom hoofdinspecteur Karen Pirie. Val McDermid zou Val McDermid niet zijn als ze ons niet voor verrassingen zou plaatsen. Als studente Lara Hardie al een jaar vermist is, het wordt haast een coldcase-zaak, belt Meera Reddy van de National Library rechercheur Jason Murray op, terwijl hij druk bezig is met gamen. Ze vertelt dat ze in het archief een nog niet uitgegeven manuscript hebben ontvangen van de aan een hersenbloeding bezweken auteur Jake Stein. Het telt elf hoofdstukken met een samenvatting en heeft als titel De verdwijning van Laurel Oliver. Het zit volgens Meera vol met echo’s van Lara’s verhaal. Bovendien heeft het slachtoffer hetzelfde medische verhaal, Lara lijdt aan epilepsie of eigenlijk valaanvallen.
Manuscript
Uit handen van Bethan Carmichael, het hoofd van de afdeling Archief, ontvangt hoofdinspecteur Karen Pirie een tas met het manuscript, gekopieerd in tweevoud en ze heeft de gescande tekst op een USB-stick gezet. Samen met brigadier Daisy Mortimer met wie ze een flat van Hamish deelt. Jason kan terwijl zij het manuscript lezen, onderzoek doen naar Jake Stein. De grote vraag is of Jake Stein zichzelf heeft beschreven als Jamie. En Rob zou Ross McEwen kunnen zijn die hij beschuldigt in een andere versie. Steins vrouw Rosalind is ook advocate, zou zij een verhouding hebben gehad met Ross McEwen?
Het manuscript gaat over twee thrillerauteurs, Jamie Cobain en Rob Thomas . Jamie is gesetteld en succesvol, Rob staat nog aan het begin. Maar jaren later zijn de rollen omgedraaid. Het begint met het verlangen van Jamie naar een schaakpartner en die vindt hij ook in Rob, die mateloze bewondering voor hem heeft. Ook krijgt Rob een innige band met Jamie’s vrouw Rachel, die advocaat is maar ook goed kan koken. Als Jamie in een nieuw boek Gala Faraday seksueel vernedert, spreekt deze vermoedelijke hoofdpersoon haar ongenoegen uit op een feestje ter ere van Robs succesvolle derde boek Desecration, slaat hem op zijn wang en verpest zo de sfeer. De reputatie van Jamie vermindert zienderogen en kort erop zijn Rachel en hij gescheiden. Jamie verhuist naar een kleiner huis terwijl Rob juist van een appartementje naar villa gaat. Maar de schaakpartijen gaan onverminderd door. En Jamie blijft Rachel volgen met zijn tracker in haar auto en een paar van haar tassen, zo kan hij in de gaten houden waar ze naar toe gaat. Zoals vandaag naar zijn vriend Rob…
Over de auteur
Val McDermid (Kirkcaldy, Schotland, 1955) is de internationale bestsellerauteur van de Tony Hill- en Carol Jordan-reeks. Haar thrillers worden met meerdere grote prijzen onderscheiden en haar werk is wereldwijd al meer dan 19 miljoen keer verkocht. De leugen voorbij is het zevende deel in haar Karen Pirie-reeks, waarvan onlangs een tv-serie met Lauren Lyle (Outlander) in de hoofdrol te zien was.
In het verhaal over Jamie stelt hij als auteur voor dat hij haar op weg helpt met haar manuscript Het uitzicht vanaf de Law. Ze gaan naar zijn schrijvershuisje dat eruitzag als een houten hut. Als hij een glas water haalt voor haar, heeft hij een strop van touw in zijn hand en wurgt haar ermee. Er komt een krassend geluid uit haar mond en haar benen gaan alle kanten op. Dan hangt ze slap, bewegingloos en hij legt haar in zijn snowboardtas. Het lichaam verbergt hij later in Robs smeerkuil waar hij het afdekt met cement (Rob is toch in Glasgow). De lege zakken betonmix gooit hij later in een betonmix. Zou Lara zo vermoord zijn? (En werkelijk ook door Jake Stein?)
Reputatie bergafwaarts
Het gaat later met Jake Stein bergafwaarts. Hij heeft 15 thrillers geschreven waarvan er 10 miljoen exemplaren verkocht zijn. Totdat op een feestje Marga Durham laat doorschemeren dat hij haar vernederd heeft in een van zijn boeken. Zijn reputatie rolt zienderogen achteruit en zijn vrouw Rosalind wil een echtscheiding. Hij moet Marga Durham een aanzienlijk bedrag betalen om te voorkomen dat ze naar de rechter stapt. En zijn riante huis aan Ravelston Dykes was misschien ook niet langer betaalbaar. De hersenbloeding maaktealles nog erger en Stein overlijdt.
Ondertussen hoort Karen van haar Syrische vriend Miran – die met zijn vrouw Amina en kind in een piepklein appartement woont, maar een uitstekend restaurantje heeft, Aleppo, een verhaal over zijn vriend, de arts Rafiq Yasin. Hij was tegen zijn zin arts in een Syrische gevangenis en stuurde foto’s van folteringen naar buiten. Toen de foto’s in het Westen opdoken verkrachtten ze zijn vrouw, haar vijfjarige zoon was erbij, hij brak zijn nek toen hij viel op de trap en zij had zich opgehangen. Ze willen ook hem vermoorden. Karen heeft hem uit het pension gehaald waar hij verblijft en brengt hem naar haar eigen appartementje dat ze toch niet nodig heeft omdat ze in dat van Hamish MacKenzie verblijft en deelt met Daisy.
Tamsin Martineau is een Australische die werkt bij de forensische eenheid op de Schotse politiecampus en heeft rechercheur Jason Murray foto’s laten zien waarop duidelijk is dat Lara een grote lezer was. Over de hele lengte van haar appartement zie je boekenplanken, waaruit blijkt dat ze fan is van Stein. In haar studentenflat staat een heel blok met boeken van Jake Stein. Al zijn romans op een rijtje. Meegenomen van de universiteit toen ze daar begon. Alsof ze er niet gescheiden van wilde zijn. Jason: ‘Lara was een fanatieke fan van Stein.’ Karen heeft een disk uit het huis van McEwen door Tamsin laten onderzoeken, en die blijkt een exacte kopieschijf van Lara Hardie’s laptop. Alleen alles van belang is schoongemaakt en zo vind je niets. Het lijkt op een vervalste kopie.
Politieuniform
Als Jason Murray’s broer Ronan naar het ziekenhuis gaat om hun moeder Sandra op te zoeken omdat ze er ligt vanwege corona gebruikt hij het politie-uniform van Jason. Hij gebruikt geweld om het ziekenhuis in te komen. Het bureau Fettes van hoofdcommissaris Ann Markie, bijgenaamd Hondenkoekje, roept Jason daarvoor op het matje. De volgende ochtend legt hij uit dat hij niet in het ziekenhuis was, maar iemand anders in zijn uniform. Hij verraadt zijn broer niet en wordt geschorst. Een paar dagen later wordt zijn broer Ronan toch gearresteerd en op verzoek van Karen is gevraagd aan de hoofdcommissaris of de schorsing van Jason kan worden opgeheven. Dat wordt na enig gezucht ingewilligd.
Hoofdcommissaris Markie heeft Karen met Mason mee is met hem, gekapitteld dat ze onderzoek doet en op plekken komt waar je niet mag komen in coronanatijd. Karen vertelt haar dan over de vorderingen van het onderzoek en dat Jake Stein mogelijk de moordenaar is van Lara. Gezien zijn manuscript maar ook omdat Lara een cursus creatief schrijven van hem heeft gevolgd. Tenminste, als ze het bewijs daarvan op tafel krijgt. Dat moet komen van Susie Donaldson, hoofd administratie van Invertay College. Het feit dat Jake een lager tarief heeft dan anderen geeft de doorslag, los van zijn behoorlijke staat van dienst. Ook al is hij eerder berucht dan bekend geworden. Susie heeft de lijst doorgestuurd met zestien namen, Lara is nummer zeven op de lijst. Met emailadres, een mobiel nummer en het bedrag dat ze heeft betaald om aan de cursus deel te nemen. Daisy zal zich richten op het manuscript van Lara dat ze al aan het lezen is. Jason, die alle tijd heeft, omdat hij geschorst is, en Karen kunnen de aanvullende telefoontjes doen en wat er verder moet gebeuren.
Smeerkuil
Een bezoek aan het huis van Ross McEwen die een verhouding heeft met Rosalind Harris, de ex van Jake Stein, is verrassend als ze in de garage kijken. Daar zou het lichaam moeten liggen van Lara Hardie. McEwen heeft Lara ook eerder in zijn cursus gehad, maar ontkent iets met een mogelijke moord te maken te hebben. Jake Stein heeft het haarscherp beschreven in De verdwijning van Laurel Oliver. En zo treft de forensische recherche in de smeerkuil van McEwen een snowboardtas aan onder het beton met een lichaam van een slachtoffer. Het is aan Karens vriendin forensisch antropoloog dr. River Wilde om samen met de patholoog te vertellen wie de dode is. Karen belt haar alvast op voordat ze haar onderzoek gaat doen, zodat ze tijd heeft om te pakken en vertelt dat ze op het punt staat de tas open te snijden. McEwen is ontdaan over de vondst en voelt de hete adem van Jake Stein, omdat hij hem en zijn ex Rosalind Harris erin wilde laten tuinen. Hij moet in zijn huis blijven zo lang als nodig is voor het onderzoek.
Ondertussen heeft Karen een ontmoeting met Rafiq bij zee en dan blijkt dat hij is gevolgd door iemand van het Syrië-bewind die hem wil doden. Ze belanden in zee, en zowel Daisy als Hamish – beiden toevallig in de buurt – duiken ook de ijskoude zee in en helpen Rafiq. De mogelijke moordenaar verdwijnt in zee en verdrinkt. Daar moet wel een politierapport van worden gemaakt, maar de rol van Karen als helpster van Rafiq zal worden geminimaliseerd als dat kan. Wanneer Jason heeft ontdekt dat er een camera staat bij Olga Kotova, een dichteres en vertaalster die al tien jaar in het Verenigd Koninkrijk woont, blijkt dat er een auto gefotografeerd is, met en zonder passagier En haar caravan kort die dag uitgeleend is aan de moordenaar. Dat is het bewijs wie de moordenaar is. Verder blijkt een misdaadauteur het Lara’s verhaal dat ‘Gedenktuin’ heet, te hebben overgeschreven en er zelfs de National Short Story, een literaire prijs mee gewonnen heeft. Omdat er duidelijk sprake is van plagiaat, is de prijs inmiddels postuum gegeven aan de ouders van Lara. Plagiaat is een ernstige zonde in de boekenwereld en eigenlijk dodelijk voor de loopbaan van een schrijver.
Bewijzen goed genoeg voor OM?
Het is te hopen dat de onderofficier van justitie de bewijzen erkent die Karen met haar team heeft aangevoerd. Wanneer deze voldoende zijn voor het Openbaar Ministerie, heeft ze een zaak. Onderofficier Ruth Wardlaw denkt dat ze de aanklachten zo kan overnemen. Voor de andere dader ligt mogelijk volledige betrokkenheid in het verschiet. Maar dan is men wel afhankelijk van wat de jury ervan vindt. ’We kunnen alleen ons uiterste best doen,’ zegt de onderofficier en wie is Karen om dat te ontkennen?
Val McDermid – Karen Pirie 7 – De leugen voorbij (verschenen in 2023 als Past Lying bij Little, Brown Book Group) vertaald uit het Engels door Frank Lefevere, 348 pagina’s, ISBN 978 90 210 4718 8, uitgeverij L.S. Amsterdam (Luitingh-Sijthoff), € 23,99, augustus 2024
