In het oog - Marijke Schermer
Liever kijken dan bekeken worden
Schermer ontleedt de paradoxen van de liefde
Menselijke relaties en alle onbedoelde voetangels en klemmen daarbij, dat fascineert Marijke Schermer mateloos. In al haar romans onderzoekt ze weer opnieuw wat ervoor nodig is, voor een liefdesrelatie, voor de relatie tussen ouders en kinderen, voor die tussen vrienden. Gelijkwaardigheid of juist afhankelijkheid? Blijven wie je bent of je aanpassen? Over alles praten of dingen verzwijgen? Met groot psychologisch inzicht, mooie zinnen en een verrassend verhaal weet zij ook in haar nieuwe roman In het oog de lezer weer aan zich te binden.
Over de auteur
Marijke Schermer (1975) volgde een opleiding aan de Theaterschool in Arnhem en richtte daarna haar eigen toneelgezelschap op. Zij schreef alle stukken voor deze groep en ook andere toneelteksten. In 2013 verscheen haar eerste roman Mensen in de zon. Drie jaar later verscheen Noodweer en weer drie jaar later Liefde als dat het is. Deze laatste roman leverde haar een plek op de shortlist voor de Libris Literatuurprijs 2020 op.
Microbioloog
Nicola is microbioloog en doet onderzoek naar een bacterie die een nog ongeïdentificeerde groeifactor aanmaakt. Zij woont al jaren samen met Bee, voluit Beatrice (niet toevallig een anagram voor het woord bacterie). Maar dan krijgt zij te horen dat haar financieringsaanvraag voor verdergaand bacterie-onderzoek is afgewezen wegens onvoldoende relevantie.
Diezelfde dag maakt Bee, voor Nicola totaal onverwacht, een einde aan hun relatie. Zij werpt Nicola allerlei verwijten voor de voeten: Dat er een volle emmer was, werd in elk geval wel duidelijk. Ze had van alles opgekropt, refereerde aan dingen die ik gezegd of juist niet gezegd had, soms in gesprekken van maanden geleden.
Kweekvlees
Het stopzetten van het bacterie-onderzoek lijkt Nicola harder te raken dan de breuk met Bee. Het onder controle krijgen van die onbekende groeifactor kan immers van het grootste belang zijn bij het doorontwikkelen van kweekvlees of bij kankeronderzoek en is dus wel degelijk relevant. Zonder het bewust te besluiten zet zij, zonder geld of begeleiding, haar onderzoek in haar eentje voort.
In diezelfde tijd ziet zij in een café een man die haar ontroert: Deze man zat hevig over zichzelf na te denken, zoals ik ook. In een opwelling besluit zij hem te volgen en zo ontdekt zij waar hij woont. Bijna dagelijks volgt en bestudeert ze hem nu en als ze eenmaal zijn vaste gewoonten kent, besluit zij – met een onder een bloempot gevonden sleutel – in zijn afwezigheid zijn huis binnen te dringen. Ze dwaalt door de woning, leest zijn mails, bekijkt familiefoto’s, repareert zelfs een loshangend keukenkastdeurtje.
Vriendin
Als zij hem een paar weken later werkelijk ontmoet, weet zij al vrijwel alles van zijn leven. Dat hij al een vriendin heeft, deert haar niet. Geleidelijk aan ontwikkelt zich tussen de twee een intieme relatie. Bij deze Louis vindt zij alles wat ze in haar eerdere relaties miste. Hij laat haar zijn wie ze is, probeert niet haar in een mal te dwingen. Want hoe kneedbaar je ook bent, die mal zal altijd vroeg of laat gaan knellen.
Haar bacterie-onderzoek ondertussen loopt steeds meer uit de hand. Met list en bedrog probeert zij als de gewenste resultaten uitblijven alsnog resultaten te bereiken, ervan overtuigd dat alles uiteindelijk vanzelf toch nog wel goed zal komen.
Kijken
Samen met Nicola onderzoek je al lezend gedachten over liefde en relaties. Nicola wil liever kijken dan bekeken worden. Maar in relaties willen ze vroeg of laat altijd dat ik zelf onder het kijkglas ga liggen, dan willen ze dat ik mezelf of mijn gevoelens laat zien, of mijn relevantie aantoon […] ik wilde kennen en misschien ook gekend zijn, maar dan zonder dat ik voor ze door die rare hoepeltjes van ze moest springen.
Sonja de Jong
Marijke Schermer – In het oog, 192 pagina’s, uitgeverij Van Oorschot, ISBN 978 90 282 4148 0, € 23,50, maart 2024.
