Conserve's Leessite

Songs inspireren tot sfeervolle en geïllustreerde en ook liefdevolle verhalen over popmuzikanten

Een van de meest ontroerende is het gesprek met Gram Parsons

Jan Donkers debuteerde in november 1973 op 30-jarige leeftijd met de bundel Opgeruimde verhalen bij uitgeverij De Harmonie. Ik sprak hem in 1975 op Oudejaarsdag voor het blad Harlekijn. Zijn zoon Sander was toen volgens mij net geboren en nog een baby. Als presentator van muziekprogramma’s had Jan ook de behoefte om te publiceren op literair gebied. Zijn proza werd door Bob den Uyl in HP omschreven als ‘goede eerlijke verhalen, met gedempte somberheid en opgeruimde berusting.’ Het feit dat collega’s als Wim Noordhoek en Rick Zaal ook boeken schreven was voor Jan meer toeval dan stimulans, vertelt hij in Mijn eerste boek – 30 Schrijversdebuten (1983/1998). Inmiddels heeft Jan een oeuvre van zestien boeken op zijn naam, waarvan Forty Tracks de nieuwste is. En bijzondere tekeningen bevat van onder meer Peter van Dongen, Erik Kriek en Joost Swarte, die de covertekening maakte van Jan met gitaar.

Vierhoog naar beneden

Veel ervaringen met popmuzikanten kunnen we delen. Musici die aardig waren, in mijn geval onder meer Robert Wyatt van Soft Machine en Matching Mole, die van vierhoog naar beneden viel en invalide raakte. Johnny Cash en June Carter die ontzettend aardig waren net als Robin, Maurice en Barry Gibb van de Bee Gees die het belangrijker vonden dat ik naar mijn vrouw ging omdat een katje van ons was overreden, dan sushi met ze eten in het Okura Hotel. Nee, dan was er een rotzak als Jack Bruce, die er niet tegen kon dat ik ’s nachts om een uur eiste van hem dat hij de persconferentie bijwoonde voor 10 journalisten in het Bel Air Hotel en dat pas onder heftig protest deed na smeekbeden van Carla Bley en oud-Stones-gitarist Mick Taylor. Twee dagen later gooide hij de deur van de limousine richting Pinkpop bijna kapot omdat hij niet verder wilde met de perschef van Polydor, deze nog maar 24- of 25-jarige. Of de Walker Brothers die om half tien klaar moesten staan bij het Marriott Hotel in Amsterdam, omdat journalisten bij de Jonge Graaf van Buren in Hilversum op hen wachtten voor een interview en ze zich pas om half een meldden. Daarna was het Toppop en binnen twee uur weg naar Schiphol. Of Eric Clapton die net voor het concert in Ahoy op het idee kwam dat hij na afloop van het optreden een diner voor dertig man wilde in het Hilton Hotel in Rotterdam en zich bedacht in de pauze, net nadat ik de kok bereid had gevonden om nog die avond voor 30 mensen te koken. Die wereld dus.

Ook Jan kwam musici tegen die hem verrasten door hun doen en laten. Maar ook iemand die zo aardig was als Gram Parsons, terwijl die door de platenmaatschappij als een zeer lastig individu werd ervaren. Typerend is dat veel musici in de jaren zeventig doodgingen toen ze nog maar 27 waren: Jim Morrison van de Doors, bijna 27. Al Wilson van Canned Heat was 27 toen hij stierf, Janis Joplin werd slechts 27, Jimi Hendrix eveneens en Gram werd bijna 27 toen hij stierf op 19 september 1973. Hij had wel een prachtige solo-lp gemaakt: GP, nog postuum gevolgd door Grievous Angel.

‘Doordraaien’

Zoon Sander Donkers beschrijft in zijn voorwoord bij Bruce Springsteens Point Black hoe hij als 12-jarige zoon van de platendraaier zelf de platen mocht opzetten oftewel ‘doordraaien’, zodat de baas kon horen of hij een nummer geschikt achtte voor zijn programma, ‘Bij bands die hem matig interesseerden, bleef hij met zijn hand ongeduldig bij de arm van de pick-up wachten, om binnen een paar seconden door te gaan naar het volgende nummer.’ Meestal volgde hij de aanwijzingen van zijn vader op. Soms negeerde hij ze als hij een nummer mooier vond dan hem. Hij beschrijft ook hoe Jan zingt bij het koken van een Italiaanse pasta als The River van Springsteen gedraaid wordt.

De auteur

Jan Donkers (Amsterdam-Noord, 1943) is journalist, auteur en radio-dj, wat hem betreft in die volgorde. Hij was redacteur van Propria Cures, Hitweek en De Revisor en publiceerde zestien boeken. Fictie en non-fictie, waaronder Mijn muziek en Rock-‘n-roll voorbij de midlife crisis. Daarnaast werkte hij als vertaler, toneelschrijver en als radiomaker bij de VPRO en schreef dikwijls voor de Volkskrant, HP/De Tijd en NRC Handelsblad. Al meer dan een halve eeuw draait hij plaatjes voor de radio (meest recent bij NH Gooi en 40up radio) onder het motto old dj’s never die, they just change stations.

Wat The Ramones betreft, daar was ik nooit van onder de indruk (het zal een kwestie van smaak zijn), terwijl Jan bijna een liefdesverklaring aan deze band schrijft. Hij betreurt het ook dat hun leven aan het begin van deze eeuw eindigde: Joey Ramone stierf in april aan lymfeklierkanker, gevolgd door Dee Dee Ramone in juni 2002 (drugs) en Johnny Ramone in september 2004 (kanker). ‘It just isn’t fair’.

Liefdevol

Liefdevol is de beschrijving van zijn ontmoeting met Gram Parsons om twee uur ’s middags, waarbij ze de hele middag spraken in de hotelkamer van Gram. Over zijn jeugd in Waygross, Georgia, zijn ontmoeting met Elvis en heel intens over de breuk met de Byrds, waarbij leider Roger McGuinn bewust de vocalen van Gram op de elpee Sweetheart of the Rodeo naar achteren had geduwd in het voordeel van hemzelf. Roger heb ik zelf ontmoet tijdens de drie weken durende tournee in 1971 in Nederland die ik als jongbroekie van 20 moest begeleiden voor platenmaatschappij CBS. Waarbij Chris White mij cocaïne aanbood, wat ik weigerde als bleue West-Fries omdat het mij niet meer zei dan meel, suiker of iets anders maar niet als een verslavend middel. Twee jaar later werd Chris doodgereden door een dronken chauffeur. Jan sprak met Gram over zijn passie voor country & westernzangers als George Jones en Merle Haggard. Luisteraars kunnem het idee hebben dat er nog iets anders werd gebruikt dan de sixpack Heineken, maar Jan kan zich daar niets meer van herinneren.

Ook vertelt hij over het telefoontje van zanger Jackson Browne, die aanbiedt om weer te spelen in de VPRO-studio. Jackson was inmiddels een ster en zijn werk goed genoeg voor een dubbel-cd met een tribute aan zijn werk, die ik al grijs heb gedraaid. Jackson nam Warren Zevon mee naar de studio, wat leidde tot een van de meest gebootlegde cd’s, ook in Amerika me als titel The Offender meets The Pretender. Mocht Jackson in de vergetelheid zijn geraakt, dan is er zijn laatste cd die de moeite waard en Jan terecht noemt: Downhill from Everywhere al weer uit 2021, waarvan ik het tiende nummer, maar er zijn er meer, prachtig vindt: Song for Barcelona.

Rouwproces

Het meest ontroerende stukje over het boek gaat gek genoeg over André Hazes. Ik vergeet niet dat ik in Akkrum was bij vriend Jan Akkerman die mij vertelde dat hij later op de dag naar Vinkeveen zou gaan naar het huwelijk van André en Rachel (neem ik aan). Jan Donkers op zijn beurt vertelde André over zijn vertaling van een lied van Claudio Baglioni, war Jan naar luisterde om zijn verdriet te cultiveren zoals dat vaak gebeurt in een rouwproces als een scheiding. André zag er wel wat in. Als Jan de vertaling over twee weken af heeft, zullen ze afspreken. Het is er nooit van gekomen. Hij zei tegen Jan dat hij door zijn liefde voor blues een concert van Muddy Waters en B.B. King in het Concertgebouw gratis bijwoonde, doordat hij zich onder de wijde jas van een buurjongen had verstopt. Jan en André hadden samen een nacht bij de VPRO doorgemaakt. Hij had een sixpack bier klaargezet en kreeg daarvoor een innige bear hug, maar die was in een uur op. ‘En toen moesten we nog vier uur oor…’

Jan Donkers – Forty Tracks, 160 pagina’s, met talloze illustraties, uitgeverij Concertobooks, ISBN 978 949310966 7 € 29,99, september 2022, om naar de tracks te luisteren: ga naar Spotify, Forty Tracks, Jan Donkers