De winst van alles delen - Lilian Marijnissen
Lilian Marijnissen wil echte democratisering van economie en samenleving
Zoals Nationaal Zorg en -Geneesmiddelenfonds en meer rechten voor huurders
Lilian Marijnissen (1985), huidig politiek leider van de SP, zit sinds 2017 in de Tweede Kamer voor de Socialistische Partij. Een half jaar later wordt ze partijleider, opvolger van Emile Roemer. Vader Jan stopt in 2010 als kamerlid voor de SP, vijf jaar later neemt hij afscheid als partijleider van de SP.
In dit boek met als ondertitel Ons pleidooi voor radicale democratisering legt Lilian Marijnissen in de eerste zin van haar voorwoord nog even uit waar SP voor staat:
‘De SP is vijftig jaar geleden opgericht als instrument in handen van mensen om menselijke waardigheid, gelijkwaardigheid en solidariteit te organiseren.’
Kernbegrip in haar boek is het neoliberalisme. Marijnissen: ‘Volgens de neoliberale ideologie dient de maatschappelijke ordening zo veel mogelijk te worden overgelaten aan de krachten van de vrije markt.’
Een omschrijving uit het beginselprogramma uit 1999.’
Drie stellingen
Het neoliberalisme is niet voorbij, stelt Marijnissen, ‘het is vooral een diep geworteld gemeengoed geworden.’ Ze maakt dit duidelijk aan de hand van drie stellingen:
- Een economie die werkt voor de enkeling in plaats van voor iedereen.
- De markt in plaats van de mensen.
- Een overheid ver weg in plaats van dichtbij.
Welke gevolgen dit voor de mensen en de samenleving hebben, schetst zij in een aantal thema’s, zoals : ‘Vergeten buurten,’ waar de mensen zich door de politiek in de steek gelaten voelen, ongelijkheid in de gezondheidszorg en het onderwijs, migratie, de woonproblematiek, criminaliteit: ‘Criminaliteit en veiligheid worden al jarenlang succesvol door rechtse partijen als politiek thema geclaimd. Maar waarom eigenlijk? Alsof de aanpak van criminaliteit en onze veiligheid bij rechts de afgelopen jaren in zulke goede handen zijn geweest? En waarom zou criminaliteit en veiligheid geen links thema kunnen zijn?’
Nationaal Zorg- en Geneesmiddelenfonds
Marijnissen ziet de oplossing in een echte democratisering van de economie en samenleving, een radicale verandering die niet van de overheid of politici komt, maar van mensen. Daarbij denkt ze onder meer aan het belasten van de rijken, toezicht op de financiële sector, een nationaal ZorgFonds en een nationaal Geneesmiddelenfonds, meer rechten voor huurders en het kiezen voor radicale klimaatrechtvaardigheid.
Het laatste hoofdstuk van het boek is getiteld Bouwen aan hoop. De weg van het neoliberalisme loopt volgens Marijnissen dood: ‘Het betonrot in de sociale fundamenten van onze samenleving wordt op steeds meer plekken zichtbaar en tast onze beschaving aan.’ Wat is de remedie? Een ideeënstrijd, het organiseren van verandering, het hebben van de inzichten en het spreken van mooie woorden is niet genoeg, betoogt Marijnissen: ‘Als we ons organiseren wordt datgeen waarvan de gevestigde orde ons vertelt dat het niet mogelijk is mogelijk […] Laten we niet wachten tot morgen met wat ook vandaag kan.’
Doelgroep kiezers
Het probleem met publicaties met een boodschap is dat ze voornamelijk gelezen worden door mensen die het met de boodschap eens zijn. Of het boek zwevende kiezers over kan halen de volgende keer op de SP te stemmen moet worden betwijfeld. Op het ogenblik heeft de SP negen zetels in de Tweede Kamer, na de verkiezingen daarvoor, in 2017, waren dat er nog veertien.
De winst van eerlijk delen biedt geen verrassingen. Of het zou de uitspraak van Lilian Marijnissen moeten zijn dat ze zich niet thuis voelt in de Tweede Kamer: ‘Ik kan er prima uit de voeten […] maar ik ben altijd weer blij als ik het gebouw uitloop. En dat vind ik ergens wel gezond en prettig. De dag dat je gaat denken dat de Haagse realiteit de werkelijke realiteit van mensen is, is volgens mij de dag aangebroken dat je beter kunt stoppen.’
Of anders deze nogal verrassende mededeling aan het slot van het hoofdstukje Bronvermelding: ‘Alle geraadpleegde bronnen zijn op te vragen door contact op te nemen met de uitgever.’
Adriaan Vermeulen
Over de auteur
Lilian Marijnissen (Oss, 1985) is fractievoorzitter van de SP in de Tweede Kamer.
Lilian Marijnissen – De winst van eerlijk delen – Ons pleidooi voor radicale democratisering, 240 pagina’s, ISBN :9789044652437, uitgeverij Prometheus, € 15,00, december 2022