Conserve's Leessite

Deel negen in de reeks De Grote Eeuw over de familie Lauritzen

Mooi politiek en onderhoudend sfeerbeeld van de jaren tachtig

In de serie ‘De Grote Eeuw’ is De tweede doodzonde het negende deel. Net als bij de Coq Rouge-serie waarvan ik er in de jaren negentig vijf uitgaf, wordt dit ook een reeks met tien delen. Petje af voor uitgever Mai Spijkers en hoofdredacteur Job Lisman van Prometheus dat ze dit huzarenstukje met vertaler Bart Kraamer afronden. Want auteur Jan Guillou is niet alleen een vermaarde, lastige journalist maar ook in de persoonlijke omgang niet de gemakkelijkste. Zo heb ik zelf ervaren toen hij hier was voor promotie van Vendetta en De vijand van de vijand, de twee verfilmde delen uit de Coq Rouge-reeks, uitgezonden door KRO en VRT. Hij liet zich in Nederland interviewen door Karel van de Graaf en de Volkskrant en Het Parool. Wat rest is nog deel tien in de serie.

De stamboom van 1982 voorin het boek geeft informatie over de familie Lauritzen. Het verhaal is een mengeling van feit en fictie, zoals Guillou over premier Palme schrijft die later vermoord zou worden.

Het eerste deel begint met de periode 1982-1985. De Lauritzens vormen een vermogende familie waaruit Solveig na haar economiestudie de directie mag vormen van hun onroerend goedpoot. Dat vertelt haar vader Carl Lauritz op een etentje ter gelegenheid van zijn zestigste verjaardag.

Ondertussen landt neef Henning, beschoten met kogels in sleutelbeen en kuit met een vliegtuig van het Rode Kruis en de Halvemaan op het vliegveld van Bromma. Zijn vrouw is zo gewond aan haar rechterbeen dat het gedeelte onder haar kniegewricht moet worden geamputeerd. Vermoedelijk hebben beiden nog een shock opgelopen nadat ze zich gered hebben uit kamp Sabra en Shatila, om Henning een witte jas aan had en over zijn schouder zijn vrouw Mette. die arts was. meedroeg. In Hennings dromen komen de beelden tevoorschijn van de oorlog, de beschietingen en het Israëlische leger dat mensen neermaaide in een steeg.

Er vindt een bankoverval plaats in het Deens Lyngby in Noord-Storköpenhamn. Bij aanhouding blijkt het geld in handen van Palestijnen als ze aangehouden worden (zes miljoen van de gestolen 8,3 miljoen Deense kronen). Het zijn twee Arabieren (Palestijnen) die opgepakt worden op vliegveld Charles de Gaulle. De Fransen nemen contact op met de PET, de Deense veiligheidsdienst. De twee gepakte Palestijnen zitten in de leiding van de Popular Front for the Liberation of Palestine) – PFLP, de tweede met een Zuid-Jemenitisch diplomatiek paspoort. De bankoverval is gepleegd door De Appels, onder wie de linkse theoreticus Goffred Appel.

Advocaat Eric Letang verdedigt een Palestijn die zijn vrouw heeft mishandeld en haar een tand uit de mond heeft geslagen. Voorlopig komt hij op vrije voeten, met zijn vrouw Ingela heeft Eric lang geleden een nacht doorgebracht. Nu is hij al zeven jaar weduwnaar en woont met zijn zoontje van Duitse afkomst, zijn vrouw Gertrude, in een appartement. Zijn nicht Ariadne leest hem een verslag voor op zijn kantoor over het contact dat ze met een journaliste van Õstgöta-Correspondenten heeft over incest in gezinnen, aangekaart door directeur Heiskanen van tehuis Ekorrbacken. Op de zaterdag dat zij de journaliste bezoekt, gaat ze ’s middags naar het tehuis, en Ariadne mag meegaan. Het bijzondere is dat ze ontdekt dat de pleegkinderen allemaal een boek moeten lezen als huiswerk. De titel van het boek van een zekere Lewis Canter is De slechte nacht en de ochtend erna. De teksten hieruit staan exact zo in de aanklachten en kunnen dus niet anders dan verzonnen zijn. Alles klopt zegt Ariadne, Het is de original story. De teksten staan in de drie vonnissen/ Twee in Linkoping en het derde in Katrineholm dankzij Jekaterina. Alles werd ingestudeerd, het huiswerk, de overhoringen en de daaropvolgende ’geheugen therapeutische’ sessies. Jekaterina, van oorsprong Russische, heeft alles ondergaan. Omdat ze volgende week achttien is wordt ze in pleeghuis Ekorrfbacken gezet. En als ze een sterk verhaal hebben krijgen ze 3000 tot 5000 kronen van de krant of wie er geld voor over heeft. In feite blijkt de directeur een bedrieger te zijn en wint Eric het incestproces in Linkoping ondanks de negatieve pers zoals die van Expressen die schrijft::

Terreuradvocaat vlucht voor vrouwendemonstranten

AANKLAGER LETANG IS

EEN SCHANDE VOOR

HET ADVOCATENCORPS

Wat de kranten na de vrijlating is nog een verrassing. Eric en Ariadne hebben het na het positieve vonnis waarbij de vader is vrijgesproken laat gemaakt en gaan pas de volgende dag met de trein terug naar Stockholm.

Ondertussen heeft het vastgoedbedrijf van Solveig 1,5 miljoen batig saldo in het afgelopen kwartaal. De twee jonge medewerkers krijgen elk 15% van de opgebouwde winst. De aandeelhouders van familie Lauritzen worden ontvangen met champagne en na afloop van de vergadering met een limousine gebracht naar restaurant (Nouveau) Riche, een voormalig ouwelullenrestaurant leek veranderd te zijn in een yuppieplek. Voor het bestuursdiner dat begint met drie soorten Franse oesters. Eric verontschuldigt zich omdat hij zich moet ontfermen over zijn zoontje Erikki, al laat hij daarmee Henning in de steek. Eric begint een relatie met Katarina Palm en ontvangt haar na een aantal lunches en verblijf op haar appartement samen met Erikkil van inmiddels dertien met een joyeuze maaltijd. Katarina voelt zich helemaal thuis, ze heeft twee kinderen van dezelfde leeftijd, zodat Erikki niet meer zo eenzaam is.

De auteur

Jan Guillou (Södertälje, 1944) is zonder twijfel de populairste schrijver van Zweden. Van zijn boeken werden alleen al meer dan tien miljoen exemplaren verkocht en zijn werk is vertaald in meer dan twintig talen. De reeks De grote eeuw, uitgegeven door Prometheus is zijn meest prestigieuze reeks tot dusver naast de Coq Rouge-reeks met daarin een hoofdrol voor spion Carl Hamilton die ook tien delen telt en waarvan er vijf in vertaling verschenen bij uitgeverij Conserve: Coq Rouge, De vijand van de vijand (verfilmd), Vendetta (verfilmd), De uiteindelijke overwinning en Niemandsland. De delen in De grote eeuw-reeks werden alle bestsellers. Elk deel bereikte in Zweden in de eerste week na verschijnen de top 3 van de bestsellerlijsten.

Deel II beslaat 1986-1987 waarin de miljonair Refaat El-Sayed uit Egypte wordt voorgesteld als nieuwe wonderboy, bij toeval woont Eric zijn lezing bij. Hij komt in het nieuws doordat zijn medicijnenfabriek Fermenta die een fusie sluit met de bedrijven Pharmacia en Leo van Volvo geleid door de prestigieuze Volvo-topman Pehr G. Gyllenhammar. Dan wordt Eric gebeld door de bekendste milieuactivist Claes Gillberg die vertelt dat El Sayed een oplichter is, een zwendelaar die geen doctor is in de biochemie aan een Amerikaanse universiteit.En dat hij dat over enkele dagen bekend maakt in zijn tijdschrift Miljo (alt 148) och Framtid. Hij vraagt juridisch advies aan Eric. Die realiseert zich dat het vastgoedbedrijf Hermes van Solveig misschien geld heeft gestoken in de aandelen van Fermenta. Hij belt Bill of Bull van het kantoor en hoort dat ze de aandelen goedkoop hebben gekocht voor 80 tot 125 kronen, inmiddels meer dan 210 kronen waard. Het aandelenpakket heeft inmiddels een waarde tussen 9 en 10 miljoen. Dan vraagt Eric Solveig naar zijn huis te komen en of ze zo snel mogelijk van die aandelen af kunnen. Dat kan portie voor portie, maar niemand mag erachter komen. Anders wordt Eric beschuldigd van handel met voorkennis en kan hij zijn baan wel vergeten als advocaat. Als hij Gillberg nog een keer belt om ervan verzekerd te zijn dat hij niet genoemd wordt in het tijdschrift bevestigt deze dat. Zo zal hij er vermoedelijk geen last van krijgen in o.a. Expressen. Ze beloven contact te houden. Claesberg heeft zo pro deo advies gehad, en Eric een financiële ramp bespaard. Hij heeft nog wel een schuld van 6 miljoen, wat hem dwars zit. (Waarvan?) Ariadne maakte daar niet zo’n punt van. Misschien kunnen ze nog heel wat verdienen via de aandelenfirma.

Als de hele familie logeert in het lange Vikinghuis in Sandhamn met warm brandende lampen langszij en maakte dat een sprookjesachtige indruk. De kamer is opgewarmd. Het AGA-fornuis functioneert naar behoren. Er is een stoofschotel en er zijn wijnen. Aangestoken door het enthousiasme van het zich als meisje gedragende Solveig vertelt Eric het verhaal over de drie broers Lauritsz, Sverre, Oskar en familie Lauritzen van het gelijknamige ingenieursbureau uit Bergen, Noorwegen. Zoon Harald ging bij de SS toen hij bij oom Oscar en tante Christina logeerde in Berlijn en werd gestationeerd in Oslo als SS Obersturmbahnnführer. Terwijl tante Johanne in het Noorse verzet zat, belandde Harald later in Oekraïine). Daarna heeft niemand meer iets van hem gehoord. Lauritz Lauritzen had gezegevierd met de boot de Ran omdat hij superieur was in de regatta in Kiel en versloeg daarbij zelfs keizer Wilhelm II. Dat was de reden waarom hij mocht trouwen met Ingeborg von Freital, haar vader was ook een zeiler. De Ran werd later in vuur gestoken door anti-Duitsgezinden en de Stadsraad in Bergen hield daarna opdrachten voor het ingenieursbureau tegen.

Terwijl dit familieverhaal wordt verteld wordt Solveig gestoord door telefoon en hoort dat premier Palme is vermoord nadat hij de bioscoop had bezocht op Sveavågen in Stockholm. Leden van de PKK van de Koerden krijgen als eersten de schuld van de moord, tallozen worden opgepakt die Eric moet verdedigen. Tenslotte was hij de advocaat van de Palestijnen en nu van de Koerden.

Met Eje Palm, de ex van Katarina, spreekt hij in het geheim af om het te hebben over Helena, Katarina en Eje’s dochter. Het lijkt erop dat ze anorexiapatiënt wordt omdat ze steeds maaltijden uitspuugt en vermagert en hoe dat te voorkomen. Helena voelt zich schuldig omdat ze niet steeds bij haar vader is die een jongere partner heeft die ook weer kinderen wil. Het gesprek loopt positief af en sindsdien gaat het beter met Helena, ze geeft Eric weer een kusje op zijn voorhoofd wat ze in het begin deed en later niet meer.

Ondertussen is het de vraag hoe het met de hoofdcommissaris gaat die zoveel Koerden voor niets heeft opgepakt, hun huizen heeft laten vernietigen en het Koerdencaé kapotgeslagen en nu ook weer een Palestijnenvriend, journalist Erik Ponti bij tv, wil beschuldigen. Het stelt nietsvoor . De volgende Koerd die beschuldigd wordt Erdogan Sarikaya was ten tijde van de moord 600 kilometer noordelijker.

Dan worden maar liefst 19 Koerden opgepakt en hun gezinnen elders ondergebracht, huizen vernield en alle huizen doorzocht. Er volgt een persconferentie waarvoor de hoofdofficier van justitie Geri Tame Eric als advocaat van terroristen uitnodigt. Het blijkt een wassen neus en een doodsteek en aftocht voor hoofdcommissaris Hans Holmér. De Koerden zijn voor niets aangehouden, er is niets gevonden waardoor ze de Koerden kunnen beschuldigen van de moord op Palme. De hoofdcommissaris wordt ontslagen, daarna gaan de echte politiemensen aan het werk om de moord op Palme te onderzoeken.

Ondertussen bereiden de zonen van Eric, Erkki, en Katarina, Calle, zich voor op een ijshockeyjaar in de VS. Calle gaat naar Detroit, waar hij naar de highschool gaat met een bijzonder ijshockeyteam onder de protectie van Detroit Red Wings en Erkki naar Boston met een zelfde soort regeling in de schaduw van Boston Bruins.

Het laatste deel III omvat de jaren 1988-1990. Daarin maakt Katarina zich klaar voor de volgende Kamerverkiezingen. Dan onthult Expressen dat Katarina bij lange na geen socialiste is, want getrouwd met terroristenadvocaat Eric Letang is ze goed voor 200 miljoen aan aandelen in Hermes. Eric besluit zich tegen de onheuse zwartmakerij te verweren in een live-uitzending van Magasinet/Stockholm. Het programma is weliswaar aanhanger van Holmé0 en zijn Koerdenjacht dus zouden kunnen zijn tegenover hem. Wat zijn vriend Erik Ponti niet zou doen in zijn programma Reporter-Magasinet. De interviewster van Magasinet/Stockholm begint hem te vragen over zijn Duitse vrouw Gertrude Gehlenz, moeder van Erkki en advocate, die abusievelijk als vermeend terroriste was neergeschoten door de West-Duitse politie. Waarop Eric emotioneel wordt en begint te huilen. En zo wordt het een uitzending die heel positief wordt ontvangen. Katarina krijgt ook de aandacht die ze verdient en wordt met voorkeursstemmen gekozen in het parlement. Ze krijgt daarna de zware post van vicevoorzitter van de justitiecommissie van het parlement. En wordt daarmee een plausibele minister voor de toekomst en zo eindigt alles positief met de arrestatie van de moordenaar van Palme, de arbeidsongeschikte alcoholische misdadiger Christer Petterson, herkend als moordenaar door Lisbeth Palme op een paar meter afstand. Het vastgoedbedrijf van de familie heeft verliezen geleden en is weer terug bij af. Frappant is dat Eric bij een etentje hernieuwd kennismaakt met een oud-studiegenoot Carl Hamilton. Een grapje van Guillou omdat zo ook de held in de tiendelige Coq Rouge-reeks heet?

Jan Guillou – De tweede doodzonde, deel 9 in De grote eeuw-reeks (in 2019 verschenen als Den andra dodssynden (alt 148) bij Lilla Förlaget vertaald uit het Zweeds door Bart Kraamer, ISBN 978 90 446 4514 9, 352 pagina’s, uitgeverij Prometheus, gebonden. € 25,00