De stad en zijn onvaste muren - Haruki Murakami
Wat is werkelijkheid en wat een droom?
In alle opzichten een echte Murakami
‘Er is niet maar één werkelijkheid. De werkelijkheid moeten we zelf uit een aantal opties kiezen.’ Die zin uit De stad en zijn onvaste muren, de nieuwe roman van Haruki Murakami, is naadloos van toepassing op al zijn boeken. Moeiteloos wisselt de Japanse schrijver van werkelijkheid naar droom, van het alledaagse naar het ongrijpbare.
Over de auteur
Haruki Murakami (Kyoto, 1949) begon zijn werkzame leven als eigenaar van een platenzaak annex jazzbar. Hij begon pas met schrijven op zijn dertigste. Zijn eerste boek was Luister naar de wind, snel daarna gevolgd door Flipperen in 1973. Hierna volgden nog diverse romans en verhalenbundels. De roman Norwegian Wood betekende in 1987 zijn internationale doorbraak. Eind jaren tachtig verhuisde hij naar Amerika, waar hij les ging geven aan Princeton University. Tegenwoordig woont en werkt hij weer in Japan. In zijn werk zijn en waren altijd al duidelijk Amerikaanse invloeden te bespeuren. Andere bekende titels van zijn hand zijn De jacht op het verloren schaap, Dans, dans, dans en Kafka op het strand. Regelmatig wordt Murakami genoemd als kanshebber op de Nobelprijs voor literatuur.
Twee werelden
Net als in veel van zijn romans speelt De stad en zijn onvaste muren zich beurtelings af in twee werelden. Maar wat is de echte, de wereld die wij als de onze ervaren? En wat is die andere wereld dan? Is dat de wereld van onze dromen? Het zijn vragen waar Murakami geen antwoord op geeft, eenieder mag dat voor zichzelf bepalen.
Hoofdpersoon is een naamloze jongen van 16. Bij de prijsuitreiking van een essaywedstrijd voor jongeren ontmoet hij een meisje van 15. Ook zij krijgt nergens een naam van Murakami, zij is willekeurig wie dan ook maar.
Ware zelf
De twee beginnen een intensieve correspondentie en regelmatig reist het meisje af naar de woonplaats van de jongen, waar zij lange wandelingen maken. Het meisje vertrouwt hem toe dat wie hij ziet niet haar ware zelf is, maar slechts haar schaduw. Haar echte ik woont in een verre stad en werkt daar in een bibliotheek zonder boeken. En die echte ik zal de jongen niet herkennen als hij ooit naar die stad met telkens verschuivende muren komt, waarschuwt zij hem.
Onbeantwoord
Van de ene dag op de andere, zonder waarschuwing, verdwijnt het meisje. Brieven blijven onbeantwoord, haar telefoon blijkt afgesloten, niemand heeft ooit van haar gehoord. Jarenlang hoopt de jongen op haar terugkeer. Hij studeert, wordt ouder, krijgt een baan waarin hij regelmatig promotie maakt, heeft relaties met andere vrouwen die telkens vroegtijdig weer eindigen. Tot hij zich op een dag, zonder te weten hoe of waarvandaan hij gekomen is, opeens in het portiershuisje van de verre stad bevindt. Om de stad in te mogen, moet hij afstand doen van zijn schaduw en wordt hij, nadat zijn ogen opzettelijk verminkt zijn om ze geschikt te maken, benoemd tot dromenlezer in de bibliotheek zonder boeken.
Hallucinerende trip
Wat volgt is een hallucinerende trip. Tal van thema’s uit eerdere boeken van Murakami keren ook nu weer terug: De val in een diep gat naar een andere wereld, tienermeisjes op de grens tussen kind-zijn en volwassenwording, kraaien en wilgenbomen en eenhoorns. En vooral dat wonderlijke spel, die wisselwerking tussen wat echt is en wat niet. De steeds van gestalte wisselende muren lijken het werkelijke en het onwerkelijke van elkaar te scheiden.
Symboliek
Het is verleidelijk om te zoeken naar de symboliek achter wat Murakami schrijft. Over schaduwen bijvoorbeeld, die misschien niets anders verbeelden dan de andere kant van onszelf en zonder welke wij incompleet zijn. Of over liefde en de vraag of die werkelijk bestaat. Maar je kunt ook gewoon accepteren wat Murakami vertelt en je laten meeslepen door zijn verhaal dat telkens een andere kant op meandert en steeds opnieuw verrast.
Sonja de Jong
Haruki Murakami - De stad en zijn onveste muren. (Oorspronkelijk verschenen als onder de titel Machi to sono futashikana kabe bij uitgeverij Shinchosha Publishing Co. Ltd, is uit het Japans vertaald door Elbrich Fennema. Uitgeverij Atlas Contact, ISBN 978 90 254 7553 6, 638 pagina’s. € 34,99, mei 2024
