Conserve's Leessite

Kan de Noorse geheime dienst PST een aanslag van terroristen bij parlementsverkiezingen voorkomen?

Politicus in spe Jens Meidell vervult heldenrol

Ingar Johnsrud maakte al naam met zijn Broederschap-trilogie. In deze standalone na de drie boeken en publiceerde daarna De peetmoeder die op Conserve’s Leessite is gerecenseerd.

In De saboteur wordt de politiek bedreigd door een rechts-extremistische groep met een eigen site, Fenris, en de situatie heeft al de nodige doden en vermisten opgeleverd. Doden zoals Kenneth Wilsum bij een auto-ongeluk en Farouk Kraag die dood is gevonden in de onderhoudskamer van de krachtwatercentrale. Ook bezitten de terroristen ricine, vergif waarmee iemand binnen een paar seconden dood kan zijn. Nog een maand en er zijn parlementsverkiezingen in Noorwegen.

Politieke macht

Liselott Benjamins is nieuw bij de geheime dienst PST en probeert op verzoek van het hoofd Theobal Polka Martin Tong terug te halen bij de dienst om samen een aanslag te voorkomen. Binnen de Arbeiderparti strijden partijleider Waldemar Greger en de veelbelovende Christina Nielsen om de premierzetel. Zij probeert Jens Mandell binnen te halen. Want zijn moeder was actief binnen de partij. Jens wordt geraakt om de ‘genadeloze en smerige strijd om politieke macht’. Zijn stiefdochter Liv, dochter van zijn verslaafde overleden broer Mårten en overleden schoonzus Bea, wijst hem daar vaak op.

Ingar Johnsrud (Oslo, Holmestrand, 1974) werkt als journalist bij een van de grootste Noorse mediaconcerns. Voor de Broederschap-trilogie werd hij geprezen als een schrijver die zijn lezers op het puntje van hun stoel houdt.

‘Ouderwetse patriot’

Waldemar Greger is woedend over de speech van Christina Nielsen die ze zal houden in Groruddalen. Hij vindt dat ze over controversiële zaken moet overleggen met het hoofdkantoor. Er zou mogelijk gerommeld zijn met de tekst waarmee hij zwaait. Daar zegt ze dat ze juicht voor Noorwegen. ‘Ik ben een goede, ouderwetse patriot.’ Ze rekent af met de rechtsextremisten. Maar algauw wordt er een brandbom gegooid en de politie maakt een einde aan de bijeenkomst. Als de lezing wordt geëvalueerd, vertelt Christina dat Waldemar degene is die zijn moeder Ingrid uit de partij heeft gegooid. Bij een bezoek aan haar met zijn stiefdochter Liv, die haar dertiende verjaardag wil vieren bij haar oma, merkt Jens dat zijn moeder al aan het dementeren is. Post ligt onbehandeld op stapeltjes, ze doet dezelfde boodschappen week na week. De arts, die niet erg mededeelzaam is, wil daar weinig over zeggen. Hij raadt aan om haar tijdelijk in huis te nemen voordat ze naar een verpleegtehuis gaat.

De rechtsextremisten die de zwangere Heike de Klerk hebben gegijzeld (en Faroukh Kraag hebben gedood) eisen een betaling van vijf miljoen kronen in cryptomunten. Als de minister van justitie daarmee akkoord gaat, kunnen ze de resterende tien miljoen krijgen wanneer ze Hanneke de Klerk vrijlaten. Dit moet in orde komen voordat de parlementsverkiezingen worden gehouden. Ook is het vrijwel zeker dat Sonia Fürst en Thor Smith Kenneth Wilsum en Liam Rasch hebben doodgeschoten pal voor de rechtbank. Via journaliste Sunniva Bjørk hebben Liselott en Martin Tong een telefoon met burner gehad, wellicht krijgen ze daarmee contact met de informant, die alleen wil communiceren via een versleuteld netwerk. Helaas kunnen ze Heike de Klerk niet redden met vier gasflessen met ricine en een granaat, zodat ze is omgekomen.

Aanslag metrostation

De aanslag op het metrostation bij het Storting, het Noorse parlement, is op het laatste moment verijdeld omdat Liselott en Martin de terroristen Sonia Fürst en Thor Smith hebben betrapt bij het installeren van gasflessen onder het station. Een van hen wordt gedood en de ander doodgeschoten door Jens Meidell. Hij vindt Carmichael met zijn bureau Munin Grafikos een verkeerde campagneleider. Hij hoort hem tijdens een lunch praten met Isabel Talos (die voorheen Beate Andersen heette) die de financier is van rechtspopulisten (en mogelijk ook de terroristen) en zeggen dat Christina Nielsen ‘een politicus is die bezig is millimeter voor millimeter naar rechts te schuiven’. ‘Deze mensen werken niet voor arbeiders,’ meent Jens. Christine vertelt dat ze Daniel Carmichael heeft leren kennen op een seminar in Londen en hij indrukwekkende data heeft over Noorse verkiezingen. Op de site Fenris (mogelijk van Isabella zelf) staat nu te lezen dat de Arbeiderparti de mening van honderdduizenden Noren in kaart heeft gebracht en hoe de partij ‘die data gebruikte om de kiezers te manipuleren en voor de gek te houden. Allemaal georkestreerd door de ambitieuze en populaire Christina Nielsen,’ citeert Jens. Waarop partijleider Walter Greger direct uitroept dat het bedrijf van Carmichael onmiddellijk het pand van de partij moet verlaten en verwijtend tegen Nielsen zegt: ‘We gaan niet meer met hem om… Begrijp je wat je hebt gedaan?’

Lapskousmaaltijd met ricine

De reactie van de partijleider heeft tot gevolg dat Daniel Carmichael zijn biezen pakt. Ondertussen ontdekt de PST dat er nog een terrorist is die zich verstopt heeft in de keuken van TV2, waar het debat na de verkiezingsuitslagen wordt gehouden. Hij werkt in de keuken en kan zo gedoseerd ricine verspreiden in de lapskousmaaltijd die de politici geserveerd krijgen nog voor het debat middernacht. Op het nippertje blijkt dat de maaltijd gif bevat, wordt de maaltijd geschrapt en het daaropvolgende debat. Ook Ingrid, de moeder van Jens is slachtoffer van de moordenaar, de nog in leven zijnde broer van een van de moordenaars op het metrostation. Zowel Martin Tong van de PST als Jens betrappen de vergiftiger met een machinepistool als hij wil vluchten.

Jens’ rol als doder van een terrorist bezorgt hem mogelijk het staatssecretarisschap op Justitie. De grote vraag is: wie overleeft het gevecht aan het slot van dit meeslepende boek? Het is een Scandi-thriller die geheel past in grote stapel spannende Scandinavische boeken die in januari zijn verschenen.

Ingar Johnsrud – De saboteur (verschenen in bij Aschehoug & Co W Nygaard Förlag onder de titel Pagtrioter) werd vertaald uit het Noors door Annelies de Vroom, ISBN 978 90 492 0358 0, € 22,99 januari 2025