Conserve's Leessite

De scherpzinnige Miss Marple lost alles op

Haar hulp is altijd gewenst als een oplossing niet bij de hand is

In december 1927 komt de naam van Miss Marple voor het eerst voor in een kortverhaal van Agatha Christie (Torquay, 1890-Wallingford, 1976) getiteld ‘The Tuesday Night Club’. Christie deed dat opnieuw om ‘oude vrijsters een stem te geven’ in het boek Moord in de pastorie in 1930. Daarna volgen nog elf Miss Marple-boeken. De laatste Moord uit het verleden, is postuum verschenen in 1976, het jaar waarin Christie overleed.

Verhaal 1 – ‘Het kwaad in kleine plaatsen’

In de nieuwe bundel bijt Lucy Foley het spits af met het verhaal ‘Het kwaad in kleine plaatsen’, waarin Miss Marple haarscherp en bijna rigoureus de moord oplost op de vermeende Franse zanglerares Miss Celia Beautemps, die met een mes om het leven is gekomen. Miss Marple is kort daarvoor gearriveerd met haar gastvrouw Prudence Fairweather, die zangles heeft bij het plaatselijk koor. Haar dochter Alice komt te laat. De jonge dichter Christopher Palfrey geeft zichzelf de schuld van de moord, terwijl zijn vrouw Annabelle Palfrey wordt gearresteerd door inspecteur Seidel omdat het dodelijke mes in haar tas ligt. Uiteindelijk weet Miss Marple wie de ware dader is. Beautemps klinkt een beetje als Fairweather, maar Frans is ze niet. En wie is de dader met het masker dat haar en Prudence overvalt in het bos. Heeft die niet de lengte van Alice? Marple vindt een parelknopje in het bos van haar. Het heeft met jaloezie te maken, vermoedelijk is haar vijftien jaar geleden gestorven man George en voormalig werkgever, misschien wel vermoord door Prudence. Hij heeft Celia op weg willen helpen zodat ze kon studeren aan het Guildhall Conservatorium in Londen, maar daar is Prudence niet van gecharmeerd en wil haar uit de weg ruimen. Ze heeft niet verwacht dat haar scherpe vriendin Miss Marple de politie helpt. Ook het dienstmeisje heeft het briefje gevonden dat de Franse vrouw de dag ervoor heeft gebracht dat in de open haard gevonden is en nu meer licht brengt op de zaak. Ze is altijd door Prudence onderschat. Onverstandig, vindt Jane ‘als je je bedienden slecht behandelt’. En zo zijn Prudence en Alice door de politie gearresteerd en is de onschuldige Miss Palfrey vrijgelaten.

Verhaal 2 – ’De tweede moord in de pastorie’

Dit verhaal van Val MacDermid speelt in St Mary Mead op de pastorie van dominee Clement. Bill Archer, vriend van zijn huishoudster Mary is overleden door wilde paddenstoelen in zijn stoofpot, gemaakt van de fazanten van kolonel Bantry. Maar hij is toch vaak genoeg in het bos om te weten welke paddenstoelen giftig zijn en welke niet? Mary is vertrokken bij de pastorie, waar ze niet enthousiast zijn over haar kookkunsten, dus niet rouwig om haar vertrek. Maar haar opvolgster Flora vindt haar in de keuken van de pastorie. Doodgeslagen met een koekenpan die naast haar ligt, te midden van een grote plas bloed. Net als inspecteur Slack doet Miss Marple haar eigen onderzoek en vindt in de kamer van Mary, inmiddels in dienst van Miss Hartnell, een niet per post verzonden ansichtkaart van Bill (zij mag niet Hartnell bellen). Op de kaart staat: ‘Vanmiddag grote verrassing in het bos, kunnen we misschien wat aan verdienen’. Het blijkt dat hij Jeremy Jenner, die zich beschikbaar stelt voor tussentijdse verkiezingen, heeft gezien in het bos met een minnares. Hij heeft een boek aangeschaft over inheemse paddenstoelen, maar deze in de kast van Miss Hartnell gestopt, terwijl zij nooit enige belangstelling toont voor de vrije natuur. Jeremy kan de hoofdschuldige zijn voor de moord op de gretige Bill Archer en het lijkt bijna onmogelijk, maar de moord op Mary met de koekenpan zou het werk zijn van minnares Matilda Merchiston. De beroemde plaatselijke schrijfster, die altijd volkomen toegewijd schijnt te zijn aan man en mopshondjes. Zo zie je, hoe je je kan vergissen. Miss Marple hoopt, zo zegt ze tegen de dominee, dat dit de laatste moord is in de pastorie.

Over de auteur

Agatha Christie (Torquay, 1890) schreef 80 detectives, ruim 200 korte verhalen, 19 toneelstukken en 6 romans als Mary Westmacott. In Nederland zijn naar schatting bijna 20 miljoen boeken verkocht van Christie en wereldwijd is ze de bestverkopende auteur allertijden na Shakespeare en de Bijbel.

Verhaal 3 – ‘Miss Marple verovert Manhattan’

In het verhaal ‘Miss Marple verovert Manhattan’ van Alyssa Cole wordt verteld hoe Miss Marple een moord oplost zonder dat een moord plaats heeft gevonden. Ze reist mee met haar neef Raymond West en zijn vrouw Joan naar New York waar zijn populairste roman Zelfkant en lagerwal niet door het Engelse Royal Court Theatre in Engeland, maar in Amerika op het toneel wordt uitgevoerd op Broadway door de legendarische producent Gregory Stapleton. Hij heeft Carl De Voe gestrikt als mannelijke hoofdrolspeler. Zijn tegenspeelster Serena heeft Miss Marple toevallig ontmoet in een warenhuis waar ze een kleurrijk tafellaken bijzonder genoeg vindt om aan te passen als jurk op het toneel. Later blijkt dat iemand, misschien wel Carl, want het is een lastig en ijdel persoon, de jurk verknipt heeft in stukken. Serena is des duivels en zegt dat ook aan bewerkster Junie Prince, een donkergekleurde vrouw die ook overtuigd communiste is. Als er een stroomstoring is, ligt Carl op de grond. Hij is op een kabel gaan staan en lijkt geëlektrocuteerd, daar lijkt het op, maar het is in scène gezet om de voorstelling in gevaar te brengen, concludeert Miss Marple. Carls manusje van alles Michael is naar buiten gerend om zogenaamd de politie in te schakelen, maar komt terug met twee nep-ambulancebroeders. Hij heeft zich daarvoor vermomd als zwerver, en zo ziet Miss Marple, is daarvoor ruim betaald om de voorstelling in diskrediet te brengen. Zo heeft ze een vermeende moord ontmaskerd zonder dat er een moord gepleegd is. Of de voorstelling door is gegaan in een andere bezetting zonder hoofdrolspeler Carl, is niet bekend.

Verhaal 4 – ‘De ontrafeling’

In ‘De ontrafeling’ van Natalie Haynes moet Mr. Weaver het vaderland verdedigen en moet Mrs. Weaver haar naaiwinkeltje zo goed als het kan alleen blijven runnen. Tot hij weer hopelijk behouden terugkomt, maar blauwe ogen heeft en zijn vrouw en zoon bruine ogen. Een detail maar toch. Dan opeens verschijnt ene Martin, die sinds kort op de varkens past van boer Syme. Kort daarop wordt hij vermoord, zo lijkt het met pijl en boog, maar eigenlijk doodgeschoten. Hij blijkt de echte Mr. Weaver te zijn die nu pas van de oorlog is teruggekomen, de ander is vermoedelijk een makker geweest uit die tijd. Miss Marple weet wie de dader is. Het is een familielid, meer zeg ik niet, om de clou niet te verraden. De teruggekomen vader had, uiteindelijk niets verkeerds gedaan behalve ongeluk aantrekken.

Verhaal 5 – ‘Kerstmis met Miss Marple’

‘Kerstmis met Miss Marple’ van Ruth Ware vertelt over Miss Marple’s langer verblijf omdat in de sneeuw teruggaan naar huis onmogelijk is en verblijft ze dus in het grote landhuis van kolonel Bantry met haar neef Raymond West en zijn vrouw Joan, in St Mary Mead. Marple viert kerst liever daar dan in de kleine cottage van haar neef. Ook Sir Henry Clithering, voormalig commissaris van de Yard is gast net als majoor Dashwood en zijn vrouw met hun neefje Ronald. Dan blijkt de parelketting van mevrouw Esmée Dashwood verdwenen en men vermoedt dat het de pas geworven tweede tuinman is van Bantry die hem heeft gestolen en zich via de achterdeur toegang heeft verschaft. De geschatte waarde van de ketting is tussen de 3000 en 5000 pond, en aangezien Dashwoods verzekering is verlopen zal Bantry dat moeten vergoeden. Maar ’s nachts ziet Miss Marple mevrouw Dashwood naar de misletoe-krans in de kamer gaan. Daarin zijn de parels verstopt van de ketting en de zaak is opgelost. Het echtpaar Dashwood wordt gearresteerd, want ze blijken in meer plaatsen oplichtingspraktijken te hebben gehad: Londen, Manchester en Leeds. Het verhaal krijgt een happy end, want Joan blijkt zwanger van Richard, maar dat geheim moet onder ons blijven.

Verhaal 6 – ‘De open geest’

‘De open geest’ van Naomi Alderman vertelt hoe de jonge, bevallige Elspeth Hearken namens de BBC aanwezig is bij een diner van het St Bede’s College in Oxford. Waar ook Miss Marple is en Sir Aaron Kahn, oud-rechter. Twee jaar geleden heeft ze zich aangemeld voor promotieonderzoek. Ze heeft een theorie over Oliver Cromwell en Sarah Bedlington, de maîtresse van Charles II, maar ze is afgewezen. Ze is nu zo ongeveer ere-gaste van rector Cutbert Cayling, de oude snoeper, die voor haar charmes valt. Die lid is van de familie Bedlington. Als ze beiden te veel in het glaasje kijken, maar ook te veel van zijn pilletjes nemen, worden ze beiden onwel en naar het ziekenhuis vervoerd, waar zij het overleeft, nadat haar mag was leeggepompt. Hij sterft aan een overdosis Quaalude, waartoe zij hem misschien heeft aangezet. Heeft zij daar echt voor gezorgd of is het een ongelukkig toeval? Als hij in het familiegraf van Bedlington-Bomarsand wordt bijgezet, komt zij midden in de nacht – Miss Marple heeft zich met Sir Aaron Kahn achter in de spelonken van het koude familiegraf opgesteld, opent Elspeth een oeroude eikenhouten grafkist. Wanneer ze wordt verrast door de aanwezigheid van de oud-rechter en zes aangesnelde agenten, beweert ze eindelijk de brieven te hebben gevonden in de handen van een vermolmde gestalten. Het blijken vervalste papieren te zijn, waarin staat dat Oliver Cromwell wilde lobbyen om de koning weer op de troon te krijgen. Met die onthulling kan ze zo aan haar promotieonderzoek beginnen. Maar nu is ze verdacht tot de rector te hebben aangezet om een overdosis drugs te nemen. Simon Skipper, de nieuwe rector heeft Miss Marple uitgenodigd om weer op het college te komen dineren. ‘In het kader van de nieuwe open en egalitaire samenwerking.’ Miss Marple zal erover nadenken.

Verhaal 7 – ‘De Jadekeizerin’

In 'De Jadekeizerin’ van Jean Kwok danst Miss Marple de wals met Mr. Pang. De volgende dag wordt hij dood aangetroffen. In zijn hut bevinden zich al zaken die hem angstig maken zoals een kom met witte rijst, een vaas met bloemen en een schaal eieren. Of zou hij vergiftigd zijn door Mrs. Hope, de tante van zijn dochter Mudan, die zelf beschuldigd wordt van de dood van haar vader en meegenomen wordt door de inspecteur va politie, omdat in haar kamer een mes wordt gevonden waarmee tante Hope is doodgestoken, verstopt in een servet dat in de vorm van een hoge, ronde toren gevouwen is. Maar Miss Marple gelooft niet dat het meisje het gedaan heeft, want ze houdt van haar vader en tante, ook al ziet ze er een beetje eng uit. Ze geeft haar vader jarenlang gezeefde cobra en hij mankeert niets ondanks dat beetje slangengif. Miss Marple ontmaskert de moordenaar: het is de halfbroer van Mudan, Tao, die zich aanvankelijk voordoet als steward. Omdat Mr. Pang zijn eerste vrouw in Hongkong in armoede heeft achtergelaten, heeft Tao een bloedhekel gekregen aan de tweede familie in Liverpool en wil de totale erfenis niet delen met zijn halfzusje en de broche van Mr. Pang, die de vorm heeft van een pioenroos, de bloem waar Mr. Pang gek op is, zijn dochter heet niet voor niets Mudan wat ‘pioenroos’ betekent.

Verhaal 8 – ‘Een dodelijke huwelijksdag’

Niet een halfbroer, maar een halfzus speelt een rol in het verhaal ‘Een dodelijke huwelijksdag’ waarop de Caribische dochter Marie Baptiste uit Saint Honoré, in bijzijn van haar tante Bella. trouwt in landhuis Strand Hall met Peter Apfel-Strand. Marie is een eenvoudig meisje wier Schotse vader Clyde McCracken in de Cariben als ‘bigamist’ trouwde met Colette Baptiste. Hij was daarvoor in Schotland getrouwd met een rijke erfgename, was de laird van de clan McCracken en had uit dat huwelijk dochter Louise. Volgens de advocaat van Marie in Londen is Louise de wettige erfgename van de McCrackens en niet Louise. Iets waar de laatste niet akkoord mee wil gaan. Marie heeft in haar hoofd dat ze alles zal delen als halfzus. Louise zint op wraak en heeft in Saint Honoré gehoord over de giftige appeltjes van de manzanilla-boom. Ze heeft ook de bladeren en een stuk schors van de boom meegebracht. Als Louise van het kamermeisje Elsie, die mee moet helpen bij de bruiloft, hoort wat er op het menu staat, ontdekt ze dat de fruitsalade het perfecte gerecht is om er een dodelijke culinaire cocktail van te maken. De kok heeft het enigszins verfraaid. Marie heeft haar kom verwisseld met die van Louise, omdat ze niet van appel houdt en denkt dat er in die van Louise geen appels zitten. Zo is Louise gedood door haar eigen vergiftigde fruitcocktail en als ze dat wil uitleggen aan Peters vader Sir Herbert Apfel-Strand probeert ze voordat ze valt te zeggen dat ze een ‘strandappel’ heeft gegeten. De vrucht van de manzanilla-boom staat niet alleen bekend als appeltje des doods maar ook als de strandappel. En zo duurt het nog een week voordat het kersverse echtpaar kan worden uitgezwaaid met kletterende blikjes achter een gestroomlijnde Jaguar E-Type. Tante Bella heeft er daarvoor al een wijs Caribisch gezegde aan toegevoegd: ‘Begeer alles, krijg niets’. De wat armlastige familie Apfel-Strand krijgt er zo onverwacht een rijke erfgename bij.

Verhaal 9 – ‘Moord in Villa Rosa’

Ook in de laatste vier verhalen in deze bundel wordt de genialiteit van Miss Maple bewierookt. In ‘Moord in Villa Rosa’ van Elly Griffiths krijgt een schrijver een kans om in een Romeinse villa in zijn romans zijn hoofdpersoon Ricky te laten sterven. Miss Marple is er op bezoek en weet hem daarvan te weerhouden. Zo kan hij besluiten Ricky een happy end te geven omdat niets zo definitief is als een gelukkig einde. Als dat lukt, zijn de lezers vast ook tevreden.

Verhaal 10 – ‘Het moorddadig type’

In ’Het moorddadig type’ van Karen M. McManusf belandt Nicola, kleindochter van schrijver Richard West met Miss Marple in Cape Cod. De cottage is door Richard gehuurd. Nicola’s Cape Cod-vriendin Diana Westover blijkt een mindere vriendin te zijn dan ze zich voordoet. Ze probeert haar te vergiftigen met rattengif als ze ontdekt dat Nicola weet dat zij haar grootvader Josiah Westover heeft vergiftigd in een poging zijn erfenis te verwerven. De politie wil Diana lang van de straat hebben. En dat terwijl Diana afkomstig was van de rijke tak (haar vader Michael heeft fortuin gemaakt). Alan, de vader van Nicola’s vriendje, de gitarist Harry, is van de arme tak en zo goed als blut. Gitarist Harry wil graag een keer kennis komen maken met Miss Marple in hun gezamenlijke cottage. ‘Ik wil hem graag ontmoeten,’ zegt zij. Voor het eerst in dagen kan Nicola weer glimlachen.

Verhaal 11 – ‘Het mysterie van de zure grond’

In 'Het mysterie van de zure grond’ van Kate Mosse vertelt een jonge hulppriester, Ernest Kemp, onderweg in de trein aan Miss Marple, dat sinds de dood van haar moeder Cooper, de stiefvader van Elizabeth het meisje slecht behandeld. Ze is verdwenen. Het dienstmeisje heeft de man ook ontslagen. Maar waar zou Elizabeth naartoe zijn? En bovendien, Mrs. Cooper zou niet gestorven zijn aan tetanus, zoals huisarts Barden had beweerd. Als er sprake van is dat het meisje niet verdwenen is maar door Cooper in het huis wordt vastgehouden aan Salthill Road gaan Miss Marple, haar vriendin Emmeline en Ernest Kemp met de chauffeur Williams naar het huis. Als ze weten dat Cooper naar Portsmouth is voor zaken. Met een ladder weten ze Elizabeth te bevrijden. Als Cooper toch in de buurt is probeert hij het te verhinderen, maar Miss Marple steekt haar wandelstok tussen zijn benen en zo valt hij op de grond en wordt geboeid. Cooper heeft ook te maken met de dood van Mrs. Cooper die zich gesneden heeft. Cooper infecteert de wond. Hij weet dat Elizabeth hierover achterdochtig is, dus heeft hij haar snel meegenomen, thuis de trap opgeduwd en opgesloten in haar kamer. Onderzocht wordt of Cooper ook dr. Barden heeft vermoord. Dat moet de lijkschouwing uitmaken. Duidelijk is in ieder geval dat het Cooper bij zijn vrouw ging om haar testament. Ze heeft het aangepast en alles, wat Elizabeths vader keurig had nagelaten, op zijn verzoek aan hem gegeven na haar dood. Als bewezen wordt dat Cooper zijn vrouw en de dokter heeft vermoord kan het testament alsnog gewijzigd worden ten gunste van de dochter, aan wie de erfenis rechtens toekwam.

Verhaal 12 – ‘De verdwijning’

De negentienjarige Geneviève Andrews uit Lyndhurst, Hampshire, is van een brug gevallen. De studente plantkunde verbleef in St Mary Mead op een plaatselijk landgoed. Een berichtje in het laatste Miss Marple-verhaal ‘De verdwijning’ van Leigh Bardugo. Daarin wordt Miss Marple met spoed gevraagd door haar vriendin Dolly om uit Londen terug te gaan naar haar woonplaats. Ze verblijft bij haar neef, de schrijver Richard West en zijn vrouw Joan, en snakt weer naar het platteland. Op het landgoed Gossington Hall is Michael, de zoon van de familie Barnsley-Davis, verdwenen net als een aantal juwelen. Zijn verloofde Lydia Adams, met wie hij de komende week gaat trouwen is in zak en as. Michael is een bon vivant zonder enig moreel besef. Hij heeft Geneviève, dat werkt op het landgoed, zwanger gemaakt en maakt zich daar totaal geen zorgen over. Zij heeft vermoedelijk zelfmoord gepleegd. Miss denkt vermoedt dat haar vriendin Dolly, de vrouw van kolonel Bantry, er iets mee te maken heeft. Dolly zou hem onbedoeld uit boosheid hebben doodgeslagen met een koperen ketel toen hij liet weten dat hij dat oude besje wel zou vermoorden. En hem daarna onder een speciaal gemaakt bloembed begraven met de oorbellen van haar grootmoeder, sieraden uit Gossington Hall. Miss Marple ziet de asters op het bloembed. Ze weet dat Dolly nooit van asters heeft gehouden. ‘Ik wist dat je die alleen zou kiezen als je snel een bloembed wilde aanleggen.’ Ze geeft haar niet aan bij de politie en zegt het te betreuren dat mannen zoveel macht hebben in deze wereld. Haar neef Richard heeft haar uitgenodigd om te overwinteren op de Canarische Eilanden. Heeft Dolly zin om mee te gaan? Ze bleven met hun rug toe naar het nieuwe bloembed staren dat boordevol asters staat. De groene stengels bewegen zachtjes mee met de wind, de rode bloemblaadjes, met de kleur van bloed.

Miss Marple – Diverse auteurs, (in 2022 verschenen als Marple: Twelve New Mysteries (Agatha Christie Limited) uit het Engels vertaald door Annemarie de Vries, 336 pagina’s. ISBN 978 90 443 6701 0, The House of Books, € 23,99, juli 2023