De man die met poppen speelde - Magnus Jonsson
Spannende thriller over de poppenmoordenaar
Rechercheurs krijgen warme band met vroegere anarchiste die data kan kraken
Eerste deel van een trilogie van Magnus Jonsson, waarin een moordenaar studente Anna Borg met een kussen heeft gesmoord en haar daarna alsof het een film betreft zittend heeft neergezet op een bed, de lampen op haar gericht. Haar lichaam dat op een slipje na naakt is, is gelakt en ze heeft de uitstraling van een pop.
De politie is op de hoogte gesteld door Gregory Lindblad, een student die al een jaar met Anna werkt aan een een scriptie die nu moet worden afgerond. Rickard Stenlander zit rustgevend te wroeten met een pootaardappel in zijn volkstuintje, als zijn collega-rechercheur Erik Svensson hem op een zondagochtend belt om met spoed te komen naar Högalidsgatan 46. Daar is, waar het gelakte lichaam met felle lichten in de slaapkamer. Anna zit als het ware op het bed. Ook hij is verrast door de ongebruikelijke pose. Ze bellen daarna meteen de ervaren forensisch onderzoeker Maria Söderlund, die al zes jaar bij de Forensische Opsporing werkt. Aangezien Anna in een ruim appartement woont met twee slaapkamers, waarvan een lijkt te worden gebruikt als opnamestudio en de ander om alle rommel aan kleding te huisvesten, vermoeden ze dat ze een aantrekkelijk model is voor websites. Of dat ze zichzelf exclusief bevredigt voor de camera, waarvoor websitebezoekers fors moeten betalen. Rickard belt collega Anders Ljungberg op om hem te vragen als familierechercheur de familie van Anna Borg te bellen. De familie is uiteraard geschokt over haar dood.
De fanatieke skater Linn Ståhl ziet politie-activiteiten bij Högalidsgatan 46. Ze heeft eigenlijk een hekel aan de wijze waarop politiemensen zich gedragen. Ze stoort zich aan hun arrogante houding, de plek die innemen als ze op straat lopen en weet nog niet dat ze door hen als cryptologie-expert gevraagd zal worden bij het oplossen van deze macabere moord, uit vrees dat er nog meer zullen volgen. De man die de consternatie heeft veroorzaakt, bekijkt hun activiteiten op een afstand.
De auteur
Magnus Jonsson is geboren in Södermalm, is auteur en docent op een middelbare school. Dezelfde wijk van Stockholm waar zijn door Stieg Larsson geïnspireerde thrillers plaatsvinden. De man die met poppen speelde is het eerste deel van een trilogie. Van de serie zijn in Zweden in totaal meer dan 100.000 boeken verkocht.
Rechercheur Erik praat met Anna’s medestudent Gregory Lindblad over haar. Hij kan hem op de campus weinig bijzonders over haar vertellen, behalve dat ze bijeen zouden komen in verband met de scriptie Hij noemt de naam van de scriptiebegeleider Ahmed Abdullah, Erik zal hem de volgende dag op de campus opzoeken. Erik is melig geworden van Gregory en zakt met een aantal oude vrienden van de politieacademie door tot diep in de nacht. Een paar uur geleden stond hij nog op de dansvloer van de Spy Bar. Chef Louise Sjönstedt heeft er de pest in dat haar baas Carl-Johan af Bergcreutz de laptop van de vermoorde jonge vrouw heeft laten retourneren die ze voor forensisch onderzoek heeft opgestuurd. Zijn belangrijkste focus is kennelijk niet misdaadbestrijding, maar voorkomen dat hij negatief in het nieuws staat. Die ochtend neemt ze Rickard en de nog brakke Erik mee naar buiten om hen het slechte nieuws te vertellen en tegelijkertijd te zeggen dat ze een resource in petto had, omdat ze zelf een oplossing moest vinden om de laptop te kunnen analyseren. Daarom heeft ze haar nichtje Linn ingeschakeld. Die een bijzondere achtergrond heeft. ‘Ze is nu bezig met het afronden van haar PhD in numerieke analyse aan de technische universiteit. Ze is een van de weinigen in Zweden die gespecialiseerd is in encodering en decodering. Ze is mijn nichtje en heeft een strafblad, maar ze is ooit veroordeeld voor een misdaad tegen de staat en het bedreigen van de staatsveiligheid. Ze was de computerexpert van Antifascistisk Aktion (AFA), bracht nazi’s in kaart en leidde een illegale radiozender waarmee ze onze verplaatsingen in de gaten hield. Dit is lang geleden gebeurd en ze heeft drie jaar gezeten en nooit meer contact met die organisatie gehad. Maar als jullie haar straks ophalen kan ze er meer over vertellen.’ Louise trakteert op koffie als Rickard en Erik haar hiermee helpen, zodat ze zo snel mogelijk aan de slag kunnen. Linn staat op hen te wachten voor supermarkt Hemköp in Hornsgatan. Daar voor de supermarkt staat een scholier in een zomerjurk, alsof ze weggewaaid is uit een boek van Astrid Lindgren. Maar het blijkt wel degelijk Linn te zijn. Erik vraagt haar waarom iemand die eens veroordeeld is, de politie wil helpen. Linn reageert dat ze denkt dat de samenwerking kortstondig zal zijn. Helemaal als dat met iemand is die aan het cliché van een politieman voldoet. ’Mijn woord wiekt op en mijn gedachten zijgen.’ Rickard maakt een eind aan de verbale touwtrekkerij van hen beiden. Eigenlijk intrigeert Linns aanwezigheid Erik meer dan hij had gedacht. Hoewel haar wantrouwen tegen de politie niet is afgenomen. En nu moeten ze samenwerken. Veel succes denkt hij. Als ze elkaar op een avond spreken, boemelen ze de hele nacht door, vrijen buiten en eindigen in het appartement van Erik. De volgende dag als hij wakker wordt, is ze weg.
Ahmed Abdullah lijkt een van de verdachten die Anna mogelijk om het leven heeft gebracht. Zijn vingerafdrukken zijn gevonden in haar laatje met geld en ook buiten, waar hij op haar heeft gewacht, zo beweert hij. Als Erik hem verder aan de tand wil voelen en mogelijk gaat arresteren, is hij verdwenen. De rode telefoon van Anna heeft hij wel een week bij zich, maar laat deze inleveren bij het politiebureau.
Wanneer Linn bij Rickard op een terrasje van de Kaffebar verslag uitbrengt over haar laatste bevindingen worden ze beschoten vanuit een zwarte, geblindeerde Audi. Hij werpt zich op Linn en maant haar om te blijven liggen. Ze wordt licht geraakt op haar schouder en bloedt. Hij pakt haar longboard en achtervolgt skatend de Audi. Hij weet hen in te halen die stilstaat tussen een vrachtwagen en een Volvo. Hij ramt de skateboard tegen de achterdeur van de auto, bezorgt een schutter een dreun op zijn neus, en haalt hem uit de auto. Het is Michael Koskinen, actief voor het Patriottisch Front. Hij wordt later verhoord door zijn collega Ljungberg. Erik heeft nog getracht de Audi in te halen, maar dat is niet gelukt. Koskinen heeft een reeks van misdrijven gepleegd, die allemaal met rechts-extremisme te maken hebben. Zware mishandeling tijdens een van de Salemmarsen en een Vit Makt-concert in Eskilstuna. Beide evenementen georganiseerd door het Patriottisch Front, waarvan hij actief lid is.
Linn belandt in het ziekenhuis, maar de schade valt mee. Ze weet nog niet dat ze zullen trachten haar te ontvoeren, maar is voorlopig al behoorlijk geïntimideerd door het Front. Voorheen had ze het vanuit het AFA aan de stok met de voorganger van het front, het Nieuwarisch Broederschap van Jörgen Krantz. Het had hem zijn ontslag, echtscheiding en gevangenisstraf gekost. Ze kan daardoor gemakkelijk op zijn site komen. Ze vraagt hulp aan haar oude makker van AFA-Göttingen in Duitsland met de schuilnaam Winston Smith. Zij hebben de middelen om meer te weten te komen van het Patriottisch Front en de Deense connectie mocht dat nodig zijn. Karsten Bofaeldt wil in Kopenhagen dat Linn flink bang gemaakt moet worden zegt hij tegen het hoofd beveiliging van het front. ‘Door middel van lichamelijk letsel, een langdurig trauma of een positieve verkrachting. Zodat ze ons niet meer gaat irriteren.’
De poppenmoordenaar overweldigt een tweede slachtoffer, dat gereageerd heeft op Linns oproep onder de schuilnaam Lars Järn van de politie van Groot-Stockholm. Ze doet dat op de Love Dollz-site waar meisjes zich aanbieden. Het is tevens de site die gefinancierd wordt door het Patriottisch Front. Het meisje is Lisa Rundberg die zich aanbiedt als Angelina op de site. Ze wordt geheel gelakt teruggevonden, nog een meisje van twintig met lichtblond haar, gestoken in twee Pipi-staartjes. Linn voelt zich schuldig aan haar dood. Als ze de oproep niet had gedaan was Lisa’s identiteit niet bekend geworden.
Zelf wordt ze in haar appartement overvallen door de poppenmoordenaar in zijn blauwe uniform, het lijkt wel een politie-unifoarm. Net als hij bezig is om haar neer te leggen op bed, wordt hij ruw gestoord door twee mannen van Krantz. Een van hen met een tatoeage op de onderarm ‘PP Kommando’. Van het front concludeert Rickard als hij de twee mannen dood op de grond von van Linns appartement vindt. Linn moet ongetwijfeld ontvoerd zijn. Dat is helemaal schokkend voor zijn bazin Louise, die haar nichtje Linn had gevraagd voor hen te werken. Waar haar chef Carl-Johan af Bergcreutz helemaal niet blij is, want de kranten schrijven: ‘Terrorist-anarchist-moordenaar neemt een loopje met de politie’. Ze weten niet dat de kop en het verhaal afkomstig zijn van de poppenmoordenaar om Linn zo verdacht te maken. De hoofdcommissaris moet zich verantwoorden voor het feit dat de politie zo iemand als Linn betaalt voor haar werk. Ondertussen maakt haar tante Louise zich veel meer zorgen over de vraag waar de ontvoerde Linn zich bevindt en wat ze tegen haar moeder moet zeggen. Ook Rickard en Erik delen haar zorgen over Linn. En wie haar in handen heeft. Zou ze wel levend terugkomen? Er volgt een spannende zoektocht naar de plek waar ze verblijft, of zou ze zelf nog kunnen ontsnappen? Volg Rickard en Erik tijdens de zinderende finale van het boek in de laatste honderd pagina’s van het boek. In Zweden zijn de twee volgende delen al verschenen. Daar moeten wij nog even op wachten.
Magnus Jonsson – De man die met poppen speelde (onder de titel Mannen som lekte med dockor in 2016 verschenen bij Louise Bäckelin Förlag in Stockholm) werd uit het Zweeds vertaald door Ydelet Westra, ISBN 978 90 443 5936 7, 384 pagina’’s, uitgeverij The House of Books, € 23,99, juni 2021
