De familie Drukker en de tragiek van Joods Alkmaar - Jan van Baar
Indrukwekkend boek over het lot van het Alkmaarse Joodse gezin Drukker in de Tweede Wereldoorlog
Dankzij herinneringen Abraham (BramO) Drukker in twee schriften
Onlangs besprak ik voor de Leessite van Conserve het boek van Jan van Baar, De vervolging van joods Alkmaar, waarin de Joodse gemeenschap van deze stad een gezicht kreeg en haar lotgevallen tijdens de oorlogsjaren uitgebreid werden beschreven. Het boek, dat dit jaar verscheen, had terecht een uitstekende ontvangst. Eerder, in 2021, publiceerde dezelfde auteur, toen nog als historicus verbonden aan het Regionaal Archief Alkmaar, het boek De familie Drukker en de tragiek van joods Alkmaar. In dit boek, dat in zekere zin de opmaat vormde van De vervolging, werd het leven van het gezin van Abraham Drukker, zijn vrouw Juliette Cohen en hun dochter Marjan Drukker beschreven. Abraham Drukker was een geziene zakkenhandelaar in Alkmaar, die op 5 maart 1942, samen met het grootste deel van de Alkmaarse Joodse gemeenschap, met zijn gezin naar Amsterdam werd afgevoerd.
Onderduik
Daar wachtte het gezin het transport naar doorgangskamp Westerbork niet af, maar dook het onder. Eerst kwamen Abraham, Juliette en Marjan terecht in Utrecht, vervolgens opnieuw in Amsterdam, daarna in Beekbergen en na opnieuw een verblijf in de hoofdstad doken zij onder in Warmenhuizen. Zij werden daar tijdens een grote razzia in het kader van de gedwongen tewerkstelling in Duitsland op 17 mei 1944 gearresteerd. Tot twee keer toe werd die ochtend de boerderij, waarin zij zaten ondergedoken door Duitse militairen onderzocht. De eerste keer werden zij niet gevonden, maar de tweede keer, maakte dochter Marjan hun schuilplaats bekend door een kreet te slaken bij het zien van een muis. Het bevreemdt natuurlijk dat de boerderij twee keer werd onderzocht, waarbij de tweede keer ook een Nederlandssprekende man de Duitse militairen begeleidde. Verraad is dan ook niet uitgesloten, maar kan ook niet worden aangetoond. Via Westerbork volgde eerst transport naar het kamp Theresienstadt, waarna vader, moeder en dochter Drukker begin oktober 1944 in Auschwitz werden omgebracht.
Twee schriften
Jan van Baar heeft met dit boek een waardevolle bijdrage geleverd aan de Alkmaarse geschiedschrijving over de Tweede Wereldoorlog. Het gezin Drukker komt in dit boek tot leven, mede dankzij de herinneringen die Abraham in twee schriften neerpende over hun onderduik en brieven en foto’s die eveneens bewaard zijn gebleven. Er zijn weinig plaatsen in ons land waar het Joodse leven zowel voor als na de oorlog, dankzij Jan van Baar, zo goed is gedocumenteerd als in Alkmaar. De namen van Abraham, Juliette en Marjan Drukker leven voort op het namenmonument dat in 2023 bij het station werd onthuld en waarop de namen van de Alkmaarse slachtoffers van de Holocaust een eervolle plek kregen.
Gerrit Valk
Jan van Baar – De familie Drukker en de tragiek van Joods Alkmaar, 272 pagina’s, deel XIX reeks Alkmaarse Historische Publicaties van het Regionaal Archief Alkmaar, ISBN 978 90 8213073 7, gebonden, € 19,95, januari 2021 – Bestellen kan via info@vandermeulenboekhandel.nl
