Conserve's Leessite

Sprankelend debuut over twee familiedrama’s met misverstanden en minnaars

Het droeve lot van een transgender in de dop

Hanna Duncker is zestien jaar weggeweest van haar geboorte-eiland Öland dat ze verliet toen ze negentien was om bij de recherche in Stockholm te gaan werken. Nu komt ze terug. Het afgelopen jaar heeft ze het huis opgeruimd van haar overleden vader Lars, een alcoholist die lang in de gevangenis heeft gezeten voor de moord op een vrouw.

Ze geniet, nu ze terug is, meer van het natuurschoon van het eiland, het strand in de buurt van Kalmar en de Oostzee. Maar eigenlijk is ze sinds haar twaalfde nooit meer gelukkig geweest. Ik denk omdat haar moeder zo vroeg overleed en zij met haar broer Kristoffer achterbleef met haar alcoholistische vader nadat hij jaren in gevangenis zat. Omdat hij Ester vermoord zou hebben en daarna haar huis in brand hebben gestoken. Dat hij vaak dronken was weet Hanna, maar ze is ervan overtuigd dat hij nooit iemand zou kunnen vermoorden. Daarom wordt ze rustiger van het voelen van de kleine tatoeage onder de mouw van haar trui. Te weten dat die er is. Haar eigen hartslag als een fladderend vogelhartje, de afbeelding van een nachtegaal. Op het bureau kijkt haar nieuwe collega Carina, nichtje van Maria, de dochter van de vermoorde Ester, haar vals aan alsof ze haar de dood van Ester kwalijk neemt. Wanneer Hanna met Maria wil praten omdat ze haar telefonisch heeft bedreigd, ziet ze in de kamer een foto met het portret van Maria, en Carina. Zullen beiden ooit van mening veranderen?

Op de eerste dag dat ze bij politie van Kalmar gaat werken wordt ze meteen met haar neus op de feiten gedrukt. Als Joel, de zoon van haar beste vriendin Rebecka vermoord blijkt te zijn en zij door haar baas Ove Hultmark met collega Erik Lindgren naar de plaats delict van de moord wordt gestuurd. Een parkeerplaats vlakbij het meer Möckelmossen. Nadat Erik het geschrokken Duitse echtpaar dat de dode jongen van vijftien jaar, Joel Forslund, heeft ontdekt naar hun pension heeft terug gebracht, moeten Hanna en Eric daarna het slechte nieuws vertellen aan zijn Rebecka. Joels stiefvader Petri is op dat moment bij een zomerhuisje aan het werk. Hanna herkent de achternaam van Rebecka niet omdat Forslund vermoedelijk de naam is van stiefvader Petri.

Dan vragen ze aan Rebecka wie de mogelijke dader kan zijn. Volgens haar moet het de echte vader zijn, Axel Sandsten die een adviesbureau heeft waarvan ook zelfs de politie zo nu en dan gebruik van maakt. Wellicht had Joel een afspraak met hem. Hij is mishandeld. En dat deed Sandsten ook bij Rebecka toen zij een aantal jaren samenwoonden. Hij had Joel tot zijn vierde niks gedaan op een keer na. Maar Sandsten is van nature ziekelijk jaloers en hield Rebecka dag en nacht in de gaten zodat ze zich niet vrij voelde en besloot hem te verlaten. Rebecka ontwikkelt zichzelf creatief. Om wat bij te verdienen gaat ze potten bakken en als ze tijd heeft schildert ze in het gebouwtje bij haar huis waar ze haar creatieve ei kwijt kan. Het is tevens de plek waar ze haar buurman en minnaar Gabriel ziet. Zijn vrouw Ulrika weet dat hij vreemdgaat, alleen niet met wie. Petri weet van niets.

Het is best lastig voor Hanna om na zoveel jaar weer met Rebecka geconfronteerd te worden, Aan de andere kant waren ze altijd de beste vriendinnen en kan dat het onderzoek verder helpen. Want zoals haar baas in Stockholm zegt tegen Ove: Hanna is goed in onderzoeken, maar met name goed in gesprekken met daders en slachtoffer. ‘Een kei in verhoren’.

Het boek begint met ‘De laatste dag’ (uit het leven van Joel). De hoofdstukken in het boek worden tot aan het slot afgewisseld met het steeds terugkerende ‘De laatste dag’ zodat we weten hoe Joel aan zijn einde komt. Het boek zelf is verdeeld over de dagen woensdag 15 mei, donderdag 16 mei, vrijdag 17 mei, zaterdag 18 mei tot en met maandag 20 mei. In het ’De laatste dag’-hoofdstuk op pagina 109 voel je dat Joel steeds meer bedreigd wordt. De laatste zin daaruit luidt: ’Je gaat eraan vannacht. Jij of zij.’

Hanna en Eril ontdekken dat Joel regelmatig hasj gebruikt, maar ook dat hij twijfelt of hij een jongen of een meisje wil zijn, transgender in de dop. De forensische recherche vindt wat van de hasj terug in zijn kamer. Deze is vrijwel zeker geleverd door Fanny, een meisje met een crimineel verleden. Het blijkt dat zij met Joel achter de school heeft afgesproken. Waarbij ze vergezeld wordt door Tilde en Lukas. Fanny slaat hem en als hij op de grond valt trapt ze hem en Tilde en Lukas doen mee. Eerst ontkennen ze alle drie dat hij is mishandeld is door Fanny en dat zij hem alle drie geschopt hebben, maar later komt Tilde naar het bureau toe en zegt dat ze hem wel degelijks hebben geschopt en Fanny op hem heeft gespuugd onder het motto dat hij moet betalen (voor de hasj vermoedelijk). Joel heeft een mes bij zich maar heeft het niet of nauwelijks gebruikt. En hij rent weg bij de plek.

De auteur

Johanna Mo werd op 27 maart in 1976 geboren in Kalmar waar ze opgroeide, een van de oudste steden van Zweden, die met een brug verbonden is met het eiland Öland. De afgelopen jaren werkte ze als freelanceredacteur, vertaler en boekrecensent. De nachtegaal is het eerste deel in de Eilandmoordenreeks met rechercheur Hanna Duncker in de hoofdrol.

Als het mes teruggevonden wordt vlak bij het parkeerterrein waar Joel is teruggevonden, worden er vingerafdrukken op gevonden van twee mensen: Joel en Axel Sandsten. Tijd om hem nader aan de tand te voelen. Hij wordt aangehouden maar ontkent iets met de moord op Joel te maken te hebben.

Een technisch rechercheur heeft de aanvankelijke beelden dat Sandsten veel later op Öland kwam vervalst. Hij deed dat omdat zijn vrouw een schuld van 70.000 kronen heeft bij Sandsten. Dan vindt technisch rechercheur Melina beelden waarop Sandsten op dinsdag 14 mei om 23.30 uur over de Ölandbrug rijdt. Daarmee confronteren Hanna en Erik hem. Daarvoor heeft hij een alibi. Hij had een twee uur durende afspraak met Göran Olander voorzitter van Bouw- en Woningtoezicht over een belangrijk bouwproject in Grönhögen. Bij gebrek aan bewijs wordt Sandsten vrijgelaten.

Ondertussen vermoedt men dat een man van een jaar of veertig wellicht meer weet van de moord op Joel, hij had een afspraak met hem in een winkelcentrum. Het gaat om Markus Johansson. Hanna en Erik zoeken hem op in zijn flat. Hij en zijn vrouw wonen apart. Maar Markus heeft weinig informatie over de dood van Joel. De andere helft van hem is Tina, de blonde vrouw die Hanna zag op de parkeerplaats. Dan gaan ze Fanny opzoeken. Zij moet meer weten, mede omdat er toestemming is van de officier om haar huis te doorzoeken.

In de apotheose van het vlot en goed geschreven boek met haarscherpe psychologie, ontdekken Hanna en Erik na lang zoeken wie de uiteindelijke verantwoording heeft voor de dood van Joel en waarvan de afloop een verrassing is. Ze houden de dader aan en deze bekent. Zes jaar cel kan de mogelijke straf zijn. Als ze de dader naar het bureau brengen wordt Erik in de auto gebeld door zijn Indiase schoonvader Yadu die meldt dat zijn vrouw Aavika een hartinfarct heeft gehad en naar het ziekenhuis is gebracht. Hij kan zijn dochter, Eriks vrouw Supriya niet bereiken. Ze heeft een drukke praktijk als tandarts. Haar ouders zijn overgekomen uit India. Later meldt Suprya, die inmiddels in het ziekenhuis is, gelukkig dat het ergste achter de rug is en Aavika stabiel.

Nu ze weten hoe Joel is overleden, kunnen ze het onderzoek afsluiten. Hanna weet zeker dat ze ondanks bedreigingen van sommigen dat ze beter kan vertrekken, wil blijven. Ze heeft van haar chef Ove het dossier over haar vader gekregen en omdat ze eraan twijfelt of haar vader wel de dader is van de moord op Ester omdat hij wel vaak dronken was, maar nooit gewelddadig, besluit ze op het eiland Öland te blijven en ze zal niet rusten voordat ze heeft onderzocht wat er werkelijk gebeurd is. Een zegen voor ons, want zo kunnen we blijvend genieten van haar speurwerk in meer delen in de Eilandmoordenreeks.

Johanna Mo – De nachtegaal – Eilandmoordenreeks deel 1 (in 2020 verschenen als Nattsångaren bij uitgeverij Romanus & Selling in Stockholm), vertaald uit het Zweeds door Edith Sybesma, ISBN 978 94 02707175, uitgeverij HarperCollins, € 21,99, maart 2021