De duisternis - Ragnar Jónasson
Een politieagente op de grens van haar pensioen
De vergeefse strijd van Hulda
Wat is waar en wat beeld je je alleen maar in? In hoeverre kunnen nare levenservaringen je wereldbeeld beïnvloeden, waardoor je eenzamer bent dan noodzakelijk? Die vragen duiken onwillekeurig op bij het lezen van De duisternis, een thriller die de IJslandse schrijver Ragnar Jónasson al in 2015 schreef, maar die nu pas in het Nederlands vertaald is. Hoofdpersoon is de bijna 65-jarige politie-inspecteur Hulda. Zij voelt zich, op de grens van haar pensioen, miskend door haar collega’s en heeft de indruk dat geen van hen zich werkelijk inspant voor gerechtigheid. Maar is dat wel zo?
Over de auteur
De IJslandse schrijver Ragnar Jónasson (1976) publiceerde tot nu toe tien thrillers die in vele talen vertaald zijn. Hij ontving diverse prijzen voor zijn werk. In Nederland verschenen vooralsnog vier delen van zijn zes delen omvattende serie Duister IJsland over de jonge politieagent Ari Thor. De duisternis is het eerste deel van zijn Verborgen IJslandreeks, waarvan er in het eigen taalgebied al drie delen verschenen.
Tegenzin
Nog een paar maanden en dan moet Hulda met pensioen gaan. Met tegenzin, want wat moet ze gaan doen dan? Haar man is al jaren dood en haar dochter heeft een paar jaar voor zijn dood de hand aan zichzelf geslagen. Goede vrienden heeft ze niet, ze is moederziel alleen. Dan maar hele dagen gaan wandelen in de bergen, haar enige hobby? Of toch werk maken van de prille relatie die zij sinds kort heeft met voormalig chirurg en weduwnaar Petúr? Liever zou zij gewoon doorgaan met haar werk, ook al heeft ze de indruk dat haar collega’s haar liever zien gaan dan komen.
Opvolger
Dat laatste lijkt bevestigd te worden als haar chef, Magnus, haar bij zich roept en meldt dat haar opvolger over twee weken al aan de slag gaat en dat Hulda dus fijn een half jaartje eerder weg kan, geheel doorbetaald. Al haar lopende zaken heeft hij al door anderen laten overnemen, er is niets meer voor haar te doen. Totaal overdonderd protesteert Hulda. Maar meer dan twee weken uitstel sleept ze er niet uit. Zoek in die weken maar een cold case waar je misschien nog iets mee kunt, luidt de halfslachtige boodschap.
Asielzoekster
Meteen weet Hulda wat zij wil gaan doen: een jaar eerder is een Russische vrouw, een asielzoekster, dood gevonden op het strand. Ze had ernstige verwondingen aan haar hoofd, maar na een uiterst summier onderzoek heeft de verantwoordelijke politieman besloten dat de vrouw zelfmoord gepleegd heeft en in zee met haar hoofd tegen rotsen aan gesmakt is. Zaak gesloten.
Eigen houtje
Zonder haar superieuren te verwittigen heropent zij op eigen houtje het onderzoek. En verdraaid, ze ontdekt een aantal feiten waar haar voorganger nooit aandacht aan besteed heeft en die toch wel heel sterk in de richting van moord wijzen.
Jónasson vertelt zijn verhaal in drie lagen: in de eerste plaats het onderzoek dat Hulda nu doet en dat haar, doordat zij niemand geïnformeerd heeft, in conflict brengt met een ander lopend onderzoek. In de tweede plaats is er het verhaal van een klein meisje dat opgroeit in een vijandige wereld, met alleen een moeder en een opa die van haar houden, maar een oma die haar liever kwijt dan rijk is en een onbekende vader. En in de derde plaats is er nog het relaas van een niet met name genoemde buitenlandse jonge vrouw die met een naamloze man midden in de winter op avontuur gaat in de sneeuw.
Fataal
Dwars tegen haar gezond verstand en alle adviezen van haar omgeving in zet Hulda haar onderzoek koppig in haar eentje voort. Met een fatale afloop.
Jónasson schrijft onderkoeld, nergens uit op sensatie. Geen wilde achtervolgingen, geen nagelbijtende spanning. Maar wel een uitermate gedegen en met veel psychologisch inzicht geschreven verhaal over noodlot en vergelding, dat juist door zijn onderkoeldheid je toch voor de eenzame Hulda inneemt.
Sonja de Jong
Ragnar Jónasson – De duisternis. Oorspronkelijk gepubliceerd in 2015 onder de titel Dimma, door Copenhagen Literary Legacy Aps. Vertaling uit het IJslands: Willemien Werkman, A.W. Bruna, ISBN978 94 005 1806 3, 224 pagina’s, € 20,99, januari 2025
