Conserve's Leessite

Een geldoverval, een vermissing van een jonge man en de vondst van 80 miljoen Noorse kronen lijken allemaal met elkaar te maken te hebben

Duister is het verband met de dood van politicus Bernhard Clausen

Deel twee in het Cold Case-Kwartet van Horst na het eerste deel De Katharinacode. Met opnieuw een belangrijke rol voor inspecteur William Wisting, die door Johan Olav Lyngh. de procureur-generaal van het Openbaar Ministerie in Oslo benaderd wordt om in vertrouwen een belangrijke zaak te onderzoeken met zijn team. Wisting is hoofd van de recherche in het Noorse Larvik.

De politicus, partijveteraan Bernhard Clausen, is plotseling op 68-jarige leeftijd gestorven nadat hij onwel werd tijdens een etentje. Hij kreeg een hartstilstand op vrijdag en op zaterdag in het ziekenhuis opnieuw een infarct, waaraan hij overleed. Hij was een belangrijk lid van de Arbeiderspartij, onder andere minister van Volksgezondheid en na het overlijden van zijn vrouw Lisa aan een ernstige ziekte en zoon Lennart bij een motorongeluk nam hij gas terug. Toch kwam hij later weer terug als minister van Buitenlandse Zaken. Partijsecretaris Walter Krom is de persoon die het meeste contact heeft gehad met hem toen hij overleed, want familie had Clausen nauwelijks meer. Krom ontdekte in zijn huis zo’n vijf miljoen euro en vijf miljoen dollar. De vraag is hoe dat geld er terecht kwam. Was het om organisaties als IS of Taliban te betalen voor een of andere operatie of speelde er iets anders? Lyngh vraagt Wisting om dit uit te zoeken. Met technisch rechercheur Espen Mortensen heeft hij het geld in dozen naar Wistings huis getransporteerd , waar ze het huis extra beveiligen en het geld daarna gaan tellen. Ze komen op een totaal van ruim 5 miljoen dollar, bijna 3 miljoen pond en iets meer dan 3 miljoen euro, 80 miljoen in Noorse kronen.

Hij vraagt zijn dochter Line om het leven van Bernhard Clausen uit te diepen. Haar inbreng blijkt later niet zonder gevaar. Voorlopig werkt ze voor de politie, maar zodra het niet meer vertrouwelijk is mag ze het materiaal gebruiken voor artikelen als journaliste. Ze spreekt met Clausens voormalige secretaresse Edel Holt. Zij maakte 28 jaar deel uit van zijn dagelijks leven. Ook sprak ze met partijprominenten en met Gine Jonasen wier naam op een briefje stond en telefoonnummer tussen de bankbiljetten, gevonden door Wisting en Mortensen. Ze is al eerder gebeld, maar het blijkt om een zekere Daniel te gaan, wiens telefoonnummer het eerder was. Maar dat is volgens haar lang geleden.

De volgende ochtend hoort Wisting om 5.13 uur gezoem. Het blijkt een teken te zijn van der bewaking van het vakantiehuis van Clausen. Een jonge vrouw meldt dat er drie keer een foutmelding is gekomen omdat er een foute code ingetikt is. Daarna volgt er een brandalarm en als Wisting bij het vakantiehuis is blijkt het huis in lichtelaaie te staan. Het lijkt geen toeval dat het huis is afgebrand, gelukkig waren Wisting en Mortensen daarvoor net op tijd. Jonas Hildre, een journalist van Dagbladet wil er het fijne van weten, maar Wisting houdt zich zo veel mogelijk op de vlakte.

Jonas Olav Lyngh komt naar het huis toe en vraagt hoever ze zijn met het onderzoek. Hij vertelt dat hij een briefje heeft gehad op 11 juni 2003 met de tekst: ‘Check minister van Volksgezondheid Bernhard Clausen in de zaak-Gjersjø. Het blijkt te gaan om de jonge man Simon Meier die twee dagen niet op zijn werk verscheen en als vermist gerapporteerd is bij het Gjersjømeer, waar hij verdween tijdens een vistochtje. Het meer lijkt te liggen in Oppegård, de gemeente waar Clausen vandaan komt uit het plaatsje Kolbotn, net als Meier. Een vishengel en vistas werden gevonden op het pad dat vanaf het viswater liep. Later stuurde de briefschrijver weer een brief naar Lyngh. Een halfjaar later kwam een soortgelijke brief met een knipsel van een lokale krant waarin stond dat de familie niet tevreden was over inzet van de politie, Zonder afzender, ze moeten uitzoeken wie hem heeft geschreven. Lyngh geeft hun een pakketje met de brieven. De vingerafdrukken zijn nooit onderzocht. En er zijn ook geen andere technische onderzoeken geweest, misschien de moeite waard om te onderzoeken.

De auteur

Jørn Lier Horst (Bamble, Telemark, 1970) heeft zich met zijn veelbekroonde misdaadserie over inspecteur William Wisting gevoegd bij de elite van de Scandinavische thrillerschrijvers. Voordat hij zich fulltime aan het schrijven wijdde, werkte hij als hoofd van de recherche in het Noorse district Vestfold. Horsts werk is een unieke mix van spanning en realisme, en hij toont zich een uitstekend observator van menselijke interactie. Zijn boeken verschijnen in 23 landen.

Bernhard Clausen was, zo vertelde Edel Holt aan Line, een standvastige man behalve op drie momenten in zijn leven. De eerste keer toen zijn vrouw ziek werd en overleed in de zomer van 2002. Toen kreeg hij iets duisters over zich. En daarna toen hij zijn zoon Lennart verloor aan een motorongeluk in de nacht van 29 op 30 september 2003 (waarbij mogelijk drugs in het spel waren. Lennarts vriendin was zwanger van hem en zeven maanden later werd hun dochtertje Lena geboren). Clausen trad af als minister van Volksgezondheid. Een derde keer was ergens tussen het overlijden van zijn vrouw en zijn zoon, zei Edel Holt. En dat zou te maken kunnen hebben met een van de twee zaken.

Simon Meier werd op 29 mei 2003 als vermist opgegeven door zijn broer. En op dezelfde middag van de aangifte vond een geldoverval plaats op het toestel van Swiss Air op het vliegveld Gardermoen, bij Oslo. Dat is meer dan toevallig. Wat wist Clausen van deze overval en waarom werd het geld in zijn vakantiehuisje gevonden? Er werd destijds gesproken over 70 miljoen Noorse kronen wat betreft de valuta in euro’s ponden en dollars. De Noorse kroon was toen gedevalueerd en het gestolen bedrag zou nu neer komen op tachtig miljoen Noorse kronen, exact de waarde van de gevonden geldbiljetten.

Simon Meier is nooit teruggevonden, noch in het meer, waar duikers hebben gezocht, noch in de buurt van de visstek. Wel zijn condooms gevonden van een homopaar. Zou hij ze bij het vrijen hebben betrapt en zijn gedood? De zaak-Meier wordt nu onderzocht door een coldcase-team van de Nationale Recherche. De bekende rechercheur Adrian Stiller is met het onderzoek belast, vertelt de procureur-generaal. Line gaat met hem praten en leest het dossier in een vergaderkamer na een gesprek met Stiller. Wisting spreekt in de gevangenis met Finn Petter Jahrmann die vastzit wegens ontucht met minderjarige jongens. Zijn vingerafdrukken zitten twee keer op de gevonden dozen met geld. Hij werkte in de winkel in Kolbotn, waar Clausen kartonnen dozen bij hem bestelde. Dat verklaart waarom zijn vingerafdrukken op de gelddozen zitten. ‘Hij had ze kennelijk nodig om de spullen van zijn vrouw in op te bergen,’ zegt Jahrmann.

Het team van Wisting wordt uitgebreid met de rechercheurs Audun Thule (‘ik heb jaren op dit bericht gewacht’), die onderzoek heeft gedaan naar de overval op het geldtransport en Stiller die nu voor het eerst het briefje ziet waarin de band verondersteld wordt van politicus Bernhard Clausen met de vermissing van Simon Meier op dezelfde dag van de overval. Steeds duidelijker wordt dat er een harde bende bestaat onder aanvoering van de crimineel Jan Gudim waarbij ook Oscar Tvedt (alias De kapitein) en Aleksander Kvamme betrokken zijn. Onduidelijk is wat de motorgroep van Lennart Clausen, Tommy Pleym en Aksel Skavhaug hiermee te maken hebben. De laatste is gevraagd door Clausen om direct na zijn dood zijn vakantiehuisje te laten afbranden. Benzine daarvoor stond gereed. Hij kreeg daar drie jaar geleden al 100.000 kronen voor als voorschot en daarna nog eens hetzelfde. Hij bekent de brand te hebben aangestoken, maar kan het schriftelijke bewijs van de opdracht van Clausen zelf overleggen. Het is de vraag waarom Clausen gevraagd heeft om dat te doen. Misschien om het geld te laten verdwijnen? Tommy Pleym ontkent verdere betrokkenheid bij alles wanneer Line hem interviewt. Hij is verkoopleider geworden bij een financieringsbedrijf en daarmee in een heel ander milieu terechtgekomen. Hij houdt zich verre van alles, bovendien zat hij op school een klas hoger dan Simon. Hij verwijst naar Ingeborg Skui, misschien kan zij haar verder helpen. Zij maakte de schoolkrant en zat in de leerlingenraad.

Toen Line het pand van Pleym verliet, meende ze iemand te zien bij het raam die haar nakeek. Dat het de criminelen te doen is om te weten waar het geld echt is blijkt uit het feit dat ze al kort na het gesprek met Line Pleym hebben aangevallen en zwaar gewond achtergelaten, Aksel Skavhaug verdwenen is en Oscar Tvedt als een zombie in een tehuis ligt. Op het moment dat Jan Gudim een verklaring aflegt waarbij hij erkent dat hij betrokken is bij de geldoverval, worden zijn kompanen nog gewelddadiger, waarbij zelfs Line en haar dochtertje Amalie betrokken worden. De bende wil koste wat het koste weten waar de buit ligt van de geldoverval en Wisting en zijn mannen lopen op eieren om de daders in de val te lokken.

Lees het spannende slot van het boek, dat leest als een trein. Als je eenmaal de laatste pagina omslaat is het uitzien naar deel drie van het Cold Case Kwartet van deze inmiddels ervaren crimeschrijver.

Jørn Lier Horst – Cold Case Kwartet - De fjord (verschenen onder de titel De innerste rommet bij Capitana) is vertaald uit het Noors door Kim Snoeijing van het Scandinavisch Vertaal- en Informatiebureau (SVIN), 376 pagina’s, ISBN 978 9400 51398 3, uitgeverij A.W. Bruna, € 20,99, oktober 2021