Box - Camilla Läckberg & Henrik Fexeus
Inspecteur Mina Dabiri onderzoekt goochelmoordenreeks met mentalist Vincent Walder – drie mensen zijn vermoord, wie is de vierde?
Eerste deel van een formidabele nieuwe serie na excellente Fjällbacka-reeks, maakt verslavend
Eindelijk na de laatste tijd toch wat minder interessante boeken van auteur Camilla Läckeberg als Gouden kooi, Zilveren vleugels en Vrouwen zonder genade weer een serieus opgezette serie, samen met Henrik Fexeus. Daarbij natuurlijk de Fjällbacka-serie met inspecteur Patrik Hedström en schrijfster/nagenoeg profiler Erica Falck voor ogen. Het eerste deel Box voelt helemaal aan als een serieuze opvolger van de tiendelige reeks.
De eerste moord overkomt Tuva die staat te popelen om Fab Fika, het café waar ze werkt, te verlaten om haar zoontje Linus op te halen van het kinderdagverblijf. Ver komt ze niet. Bij de trap van de metro draait de wereld om haar heen. Wakker wordt ze als ze gevangen blijkt in een soort kleine kist. Erger wordt het wanneer ze van buitenaf gesneden wordt. Op de snijlijnen op haar dijbeen wordt het Romeinse cijfer III gevormd. Daarna gaan er stuk voor stuk drie zwaarden door de kist die haar lichaam uit elkaar splijten. Van haar benen, schouder tot en met haar hoofd. Het ruikt verbrand. Het is het laatste waaraan Tuva denkt, waarna het derde zwaard haar hersenen doorboort.
Inspectrice Mina Dabiri zoekt voor deze bijzondere moord mentalist Vincent Walder op in het theater waar hij optreedt. De mentalist is een expert in lichaamstaal en magie. Iemand die gebruik maakt van psychologie, beïnvloeding en geheime trucjes. Ook is hij een begaafde goochelaar. En op dat vlak wil ze zijn kennis gebruiken over de moord. Ze bezoekt hem na de voorstelling. Als Vincent de foto’s ziet van het lichaam ziet hij het Romeinse cijfer III als twee lange lijnen, die op een gelijkmatige afstand door drie kortere lijnen zijn verbonden. In Mina’s ogen ziet het eruit als een ladder. Vincent denkt dat die ladder een symbool is. Hijj denkt dat het iets simpelers is dan een Jacobsladder. Vermoedt ze dat er een seriemoordenaar aan het werk is die de eerste twee moorden al achter de rug heeft en waar zijn die gepleegd en hoe? Vincent Walder denkt dat hij haar niet kan helpen, maar gezien het feit dat dit niet de eerste moord is, raakt hij toch geïntrigeerd. De kist kent hij als de Sword Box (als de vrouwvijandige toneelillusie), ook wel Sword Cabinet, Sword Casket of Sword Basket genoemd. Deze zwaardenkist werd als een van de eerste toneelillusies gezien. Kolonel Stodare trad er al mee op in de Egyptian Hall in Londen en publiceerde een jaar later hoe het werkte. De kist met het lijk van Tuva is gevonden bij de ingang van het pretpark Gröna Lund, maar zowel niemand bij het dichtbije restaurant en het ABBA-museum heeft daarvan iets gemerkt.
Vincents vrouw Maria is al een tikkeltje jaloers als ze hoort dat hij met Mina, ook al is ze van de politie, heeft gegeten en de maaltijd heeft betaald. Ze neemt het hem ook kwalijk dat hij op de dag dat zijn schoonvader zeventig wordt ’s avonds moet optreden, maar hij kan en wil dat niet verzetten. Maria is de jongste zus van zijn ex en vaak wordt er in familiekring over hem gepraat, dus hij heeft er ook niet veel zin in. Hij vertelt Maria dat Mina hem gevraagd heeft om bij het onderzoeksteam van de politie te komen, al zijn haar collega’s Ruben en Christer niet bijster enthousiast. Julia, de chef denkt dat het nodig is om er een extern iemand bij te betrekken. Ook al hebben ze een forensisch psycholoog. Rechercheur Peder Jensen doet niet moeilijk. Hij slaapt de helft van de tijd, omdat zijn vrouw een paar maanden geleden is bevallen van een drieling en heeft dus veel slaap om in te halen. Maar hij heeft zijn briljante momenten. Net als Vincent die als van jongs af aan bezig was met goochelen en magie, zoals in zijn jeugd in 1982 in Kvibille waar zijn moeder met hem en zusje Jane als een soort hippiecollectief in een boerderij woonde, ze had haar baan daarvoor opgezegd in Stockholm. Jane is zestien en wil gauw weer naar de grote stad.
De auteurs
Camilla Läckberg (Fjallbäcka, 1974) is een van de succesvolste Zweedse thrillerauteurs, met wereldwijd meer dan 29 miljoen verkochte boeken. Van haar populaire Fjällbacka-serie met Patrik Hedström en Erica Falck zijn alleen in Nederland al meer dan 3 miljoen exemplaren van haar verkocht. Recent verschenen van haar hand de bestsellers Gouden kooi en Zilveren vleugels, maar die haalden niet het niveau van de Fjällbacka-serie.
Henrik Fexeus (Bjarneskans, 1971) is een bekende Zweedse mentalist, auteur en tv-presentator. Van zijn boeken zijn inmiddels meer dan een miljoen exemplaren verkocht en ze worden vertaald in 30 landen. In 2017 debuteerde hij als fictie-auteur met zijn Young Adult-roman The Lost, het eerste deel van een trilogie.
De kist en het lichaam van Tuva liggen in het gebouw van Gerechtelijke Geneeskunde bij forensisch patholoog Milda. Vincent bestudeert de drie zwaarden die gestoken zijn in een koker opdat het bloed kan opdrogen. Al het materiaal wordt naar het Nationaal Forensisch Centrum gestuurd in Linköping. De messen herkent hij als Condor Grosse Messer. Ze wegen zo’n twee kilo en zijn vervaardigd in Ecuador. De handgreep is gemaakt van hickory en walnoot.
Als Mina haar collega Ruben, de vrouwenversierder, vraagt wat hij nog gedaan heeft aan de zaak-Agnes Ceci, zegt hij dat ze op 13 januari op haar 21-ste zelfmoord heeft gepleegd. Met een verleden van depressies en ziekteverloven. Als Mina in de zaak duikt, denkt ze dat de bewering van Vincent dat het hier om een seriemoordenaar gaat, juist is. Ze heeft een foto van Agnes, ineengezakt op een parkbankje. Bij haar rechterhand ligt een pistool. De foto is gemaakt in het Berzelii Park, voor het Chinatheater. Op een andere foto, gemaakt op de sectietafel zijn op het rechterdijbeen van Agnes drie strepen te zien. Een rechte en twee die tegen elkaar leunen als een V. Verbonden met horizontale lijnen aan de boven- en onderkant. Het Romeinse cijfer voor vier: IV. De kerven zijn tijdens de sectie genoteerd. Ze lijkt wel eerder gestorven te zijn dan de vrouw met de zwaarden. Vincent denkt dat ze niet zo gauw eerder slachtoffers vinden met een of twee. Hij denkt dat de moordenaar aftelt: vier, drie, gevolgd door twee en een… Hij vertelt dat dat de vrouw die is doodgeschoten ook een klassieke goochelillusie is net als Sword Box. Wat bijzonder is, is dat bij beide vrouwen een verbrijzeld horloge ligt. Bij Tuva staat de klok stil om drie uur, bij Agnes om twee uur.
De grootouders van Tuva Bengtsson, Gunnar en Märta, komen de vermissing van hun kleindochter melden bij het politiebureau. Ze hebben een foto van Tuva bij zich. Omdat haar ouders in het buitenland wonen, zorgen zij al de tijd dat Tuva verdween voor de kleine Linus die op de dag dat ze gekidnapt is, niet op tijd is opgehaald bij het kinderdagverblijf. Gunnar is veertig jaar dominee geweest maar nu spreekt hij niet zoveel meer met God, omdat hij zijn aanwezigheid als vanzelfsprekend is gaan beschouwen. Christer gaat de grootouders opzoeken in hun huis. Gunnar is een fervente vogelaar. Hij heeft al 432 vogelsoorten gezien, maar Bertil Svensson uit Skåne heeft al 459 soorten gespot. Gunnar is gefascineerd door de slechtvalk. ‘Hij kan wel 320 kilometer per uur bereiken als hij naar beneden duikt.’ Christer bekijkt ook de beelden die vanuit de camera’s van de bank zijn gemaakt, daarop is een man te zien die het café van Tuva bijna dagelijks bezoekt, hij loopt mank. Ruben herkent hem. Het is een bekende die lang in de gevangenis heeft gezeten omdat hij talloze meisjes verkrachtte en vermoordde en daarna weer verkrachtte: Jonas Rask. Die heeft niets met de moorden te maken, later wordt hij dood aangetroffen in een caravan.
Mina gaat met Vincent naar het café Fab Fika in Hornstull waar Tuva tot voor kort werkte. Daniel Bargabriel is daar nu als enige die de zaak runt. Daniel zegt dat hij alleen gehoord heeft dat ze is verdwenen en dat ze Linus niet had opgehaald van het kinderdagverblijf. Uiteindelijk belt het verblijf oma Märta en zij heeft Linus opgehaald. Kennelijk wil Tuva meedoen aan een actie van Greenpeace. Daniel zegt dat Tuva Linus niet zo maar in de steek zou laten en vraagt Mina en Vincent of ze de ziekenhuizen hebben gecheckt. Mina geeft hem haar visitekaartje en vraagt hem te bellen op haar mobiel zodra hij iets hoort of bedenkt. Er zijn geen bewakingscamera’s. Zodra ze uit het zicht zijn verdwenen, gaat Daniel er als een haas vandoor. Hij heeft weliswaar een flat met Agnes gedeeld, omdat ze eerder in het café werkte. Maar had zowel iets met Tuva en ook zijn eigen vriendin Evelyn. Hij had ook geen triootje met hen, dat zou nooit goedkomen. Dat vertelt hij Mina en Vincent, nadat Mina heeft bedacht dat iemand met een kroezige, dikke bos haar, iets in de twintig, maar atletisch gebouwd, een flat deelde met Agnes. Geen romantische connectie. Hij was degene die Agnes had gevonden. En hij heette… Daniel Bargabriel. Daniel schrikt na het politiebezoek, maar heeft zich uiteindelijk toch met het visitekaartje van Mina bij de politie gemeld. Het gesprek levert weinig op.
Christer meldt Agnes’ vader Jesper Ceci dat het vermoeden bestaat dat Agnes is vermoord. Ceci is een fanatieke aanhanger van De Toekomst van Zweden, een politieke partij die zwaar beïnvloed is door de Noorse Vooruitgangspartij, maar nog rechtser. Hij meldt dat het onderzoek naar de dood van Agnes opnieuw geopend is. Dat Agnes bevriend zou zijn met Daniel acht Jesper onmogelijk: ‘Die stomme tapijtventer!’
Dan wordt het derde slachtoffer gevonden, vlakbij op het asfalt bij de Tuinhal in het Groothandelscentrum. Bloemenverkoper Vedran koopt als een van de eerste bloemen in voor zijn winkel. Hij kijkt naar een kast, een soort kledingkast, met drie horizontale deuren erop. In feite zijn het drie op elkaar gestapelde kisten. Dan ontdekt hij dat over de drie kasten een lichaam is verdeeld en een kapot horloge dat om twee uur ‘s middags stil staat. Schreeuwend na zijn ontdekking loopt Vedran naar de Tuinhal. Het blijkt te gaan om het lichaam van de vermiste Robert Berger, een jongen van 22 met het syndroom van Down, bijnaam Bobban. Volgens pathologe Milda is zijn lichaam in delen gesneden toen hij nog leefde, afschuwelijk dat iemand dat doet. Op zijn voorhoofd heeft Robert het cijfer twee. Nog een moord te gaan want nummer een is nog niet gevonden. Voordat de dast en het lichaam naar het NFC gaan, mag Vincent er nog naar kijken. Hij herkent de Zigzag Lady als de illusie die het moet voorstellen. Hij wil de kast laten zien aan expert Sains Bergander en maakt met goedvinden van Mina foto’s van de kast.
Het haar in de buik van Robert komt van een nerts. Pathologe Milda heeft een zakje met haar meegenomen naar haar opa Mykolas, gepensioneerd hoogleraar biologie. Hij bestudeert het onder een microscoop en constateert dat het haar van een Amerikaanse nerts is. Een speurtocht van Ruben langs vier nertsenfokkerijen levert niets op naar de oorsprong hiervan.
Ondertussen wordt Daniel Bargabriel zo afgetuigd door een man die Sebastian heet en vier mannen in bomberjacks van de partij de Toekomst van Zweden, dat hij eraan overlijdt. Vooral de sprong van Sebastian die met twee voeten op zijn hoofd ‘landt’, kan fataal zijn.
Als het politieteam overlegt met Vincent welke illusies er nog zijn om een slachtoffer te vermoorden, kent hij er te veel om op te noemen: ‘De grote klassieker is natuurlijk Sawing a Lady in Half. De doormidden gezaagde dame. Horace Golden en P.T. Selbit vlogen elkaar in het begin van de jaren twintig in de vorige eeuw in de haren over de vraag wie de illusie het eerst had uitgevoerd. Aanvankelijk werd de assistente in een kist in tweeën verdeeld. Goldin haalde vervolgens de kist weg en gebruikte een grote cirkelzaag. En een hele boel theaterbloed. Er zijn ook versies waarin twee assistenten in tweeën worden gezaagd en vervolgens met elkaar van onderlichaam verwisselen. Maar ja, een variant op de doormidden gezaagde dame zouden we misschien kunnen verwachten.’
Dan herinnert Vincent zich dat hij vorig jaar Kerst, lang voordat hij bij de zaak was betrokken een boek kreeg met een luipaard erop: Mammals of Mexico. Op pagina 873 – de achtste van de zevende – dus 8 juli vermoedt hij een vierde moord. De eerste drie moorden zijn om 14.00 en 15.00 uur gepleegd. Hij verwacht dat de volgende ook drie uur ‘s middags is beraamd. Via een link van zijn zoon Benjamin toont een pdf van de betreffende pagina drie zoekwoorden die zijn gemarkeerd. Vervolgens blijft Vincents oog bij die pagina 873 hangen. Daarop staat geschreven in rode letters:
‘Hallo Vincent,
Ik ben zwaar teleurgesteld als je dacht dat 8 juli de datum van een nieuwe moord is. Herinner je het je echt niet? Je moet beter kijken om mij te vinden.’
Vincent overlegt met de bouwer van kisten voor goochelaars Sains Bergander. Het lijkt gans onmogelijk dat slechts een man de kisten of kasten heeft gebouwd en het slachtoffer gedood. Het kan niet anders dan dat het twee mensen zijn die het doen. ‘Een psychose, een idiotie, die door twee mensen wordt gedeeld, folie à deux. En ik kan ze niet vinden. De domheid van één persoon en de gekte van twee personen. Folie à trois.’
Vincent wordt vaak na afloop van zijn voorstellingen gestalkt door bewonderaars die na afloop het podium opkomen. En krijgt ook briefjes bij de vleet. De laatste was er een met de tekst: ‘Jij en ik horen bij elkaar. Maar ik begrijp dat dat je dat niet je vrouw kunt zeggen. Ik regel het.’ Nu blijkt dat hij veel van deze briefjes kreeg van ‘het dolfijnenmeisjes’ Anna, die net als Mina op de AA-bijeenkomsten in Kungsholmen komt. Wanneer Mina en Vincent haar huis bezoeken, is dat het moment waar ze op gewacht heeft. Eindelijk kan ze haar vriendin Lindsy vertellen dat hij gekomen is. Het huis staat zo bol van foto’s van Vincent dat het bijna beangstigend is. Hij vindt er zelfs het bordje met de tekst GEDACHTELEZEN VERBODEN terug dat van zijn brievenbus verdwenen is. Toch heeft Anna hem niet het boek met het luipaard erop gestuurd, dat blijkt toch iemand anders te zijn. Op een van de foto’s aan de wand ligt Anna op haar buik op een behandeltafel voor een tatoeage. Op haar onderrug is een groot roze hart te zien met daarin een portret van haar en van Vincent. Ze lijken zielsgelukkig samen. Vincent stormt het huis uit.
Christer vraagt Mina of ze al de link met Halland heeft gecheckt. Want de vader van Agnes komt uit Halland. Tuva’s grootvader heeft de slechtvalk, een vogel van de provincie Halland aan de muur. Roberts ouders zeiden dat zijn vader in de kaasindustrie werkte, daarbij meteen denkend aan kaasmakerij Kvibille uit Halland. Ook Vincent bracht zijn jeugd door in Kvibille.
Mina ontdekt dat Vincent werkelijk Vincent Adrian Boman heet, de naam Walder komt van zijn pleegouders. Hij zat op school met Jessica Widergård, de moeder van Robert en de andere twee meisjes Malin Bengtsson en Charlotte Hamberg, moeders van Tuva en Agnes. Jessica, Malin en Charlotte noemde Vincent Sickan, Malla en Lotta.
De herinneringen aan iets wat hij steeds had verdrongen waren o.a. zijn goochelwerkplaats in de stal. De kist met de sterren erop die hij had gemaakt en waarmee hij had geëxperimenteerd met zijn moeder als assistente: ‘Ze wilden Jane verrassen. Mama was die dag zo vrolijk.’ Vincent weet niet wat hij moet zeggen, zeker als Mina een verband legt tussen de klasgenootjes met wie hij ging fietsen en ze zouden gaan zwemmen . De meisjes dan, hij niet.
Dan confronteert Mina hem met een krantenartikel uit Hallandsposten, waarop een foto staat van een jongen op een erf van een boerderij (zijn pleegouders hadden de krant weggegooid). Achter de jongen was een gebied met gestreept politielint. En daarachter was nog net een kist met sterren erop te zien. De jongen kijkt recht in de camera. Uit zijn ogen spreekt alle pijn en verdriet van de wereld. Vincent herkent het moeiteloos. Hij vraagt aan Mina wie van de collega’s dit weten. ‘Nog niemand,’ zegt ze. Is hij nu verdachte nummer een als de moordenaar van Tuva, Agnes en Robert? Mina twijfelt, ze heeft hem altijd vertrouwd. Wat moet ze hiervan denken? En heeft Vincent het werkelijk gedaan?
Het is aan de lezer om dat te ontdekken in dit meer dan onderhoudende boek, de definitieve comeback van Camilla Läckberg, die Henrik Fexeus mogelijk heeft gemaakt. Een boek dat de vijf sterren overstijgt qua spanningsopbouw, grote amusementswaarde en hoge verslavingsgehalte voor de liefhebbers van een kwaliteitsthriller.
Camilla Läckberg en Henrik Fexeus - Box (in Zweden in 2021 onder dezelfde titel verschenen bij Bokförlaget Forum) werd vertaald uit het Zweeds door Elina van der Heijden en Sophie Kuiper, 633 pagina’s, ISBN 978 90443 6201 5, € 23,99, oktober 2021
