Berger & Bloom 5 - Vriespunt - Arne Dahl
Is er een verband tussen de strandmoorden en de bijlmoorden?
Berger & Bloom helpen Deer Rosenkvist met haar onderzoek als privédetectives
In het vijfde deel van de Berger- & Bloom-reeks is een seriemoordenaar actief. Op 5 maart, 5 april en 5 mei worden achter elkaar mensen vermoord. Een oudere man is omgebracht met een groot aantal messteken, een jonge vrouw gewurgd en een jonge man in het hoofd geschoten. Ze zijn neergelegd op plekken die op elkaar lijken, steeds bij een strand. Vanuit de jonge dader gezien is de eerste moord uit razernij gebeurd. Messteken waaraan geen eind zou kunnen komen. De tweede keer ging het rustiger. Wurging werd een moord uit pure barmhartigheid. En vervolgens bij de derde een gericht schot, recht in het voorhoofd. De simpele moord. Desiré Rosenkvist, de jonge rechercheur die anderen Deer noemden, mag zich niet met het onderzoek bemoeien maar moet zich van haar baas, hoofdinspecteur Conny Landin, bezighouden met een moord met een bijl in Tumba onder leiding van de bureaucraat Örjan, anders kan ze opkrassen. De eerste moord op de oudere man is overgedragen aan de lokale politie van het district Vällingby, de tweede moord op de vrouw aan de regiopolitie van Norrtälje en de derde op de jonge man aan de lokale politie van Sodertälje.
Seriemoordenaar
Deer vertelt hem niet dat ze met een taxi en rolstoel naar de laatste plaats delict (van 5 mei) geweest is bij technisch rechercheur Robin, een van de weinigen met wie ze het goed kan vinden. Hij vertelt haar dat het slachtoffer van dichtbij is neergeschoten, verder treft hij geen enkel spoor aan, behalve het merk Nautica op de trui van de gedode man. Robin bevestigt dat dit niet de eerste moord is in de reeks, dus er is sprake van een seriemoordenaar. Op Desiré wacht de taxichauffeur met zaklantaarn en een lege rolstoel.
Het is Desiré wier been gevonden is in het bed van Molly toen ze op het punt stond te gaan vrijen met Berger, wat haar er daarna van heeft weerhouden. Daarom heeft ze haar reserves tegen Deer haar bijnaam als die met de zaak van de drie moorden bij Berger & Blom komt. Maar Berger is niet vergeten dat ze haar onderbenen verloor, die er later weer aangenaaid zijn, bij het redden van hun dochtertje Myrina, die nu een jaar is. Molly is al tevreden met het geld dat ze met verzekeringsfraude verdienen met hun beveiligingsfirma Båthuset Security. Berger vindt dat er meer is dan dat en ze hebben een ereschuld aan Deer. Nu ze net goed hebben verdiend aan een overspelzaak en geld krijgen uit Cyprus van Manolina Skarpis omdat ze met een drone hebben bewezen dat de dikbuikige Panaiotis Skarpis een minnares heeft: Helena en de drone filmt terwijl Helena bezig is om Panaiotis oraal te bevredigen in hotel Sjösala Spa. Deer geeft hen het dossier over de moorden te lezen. Misschien willen ze haar helpen?
Over de auteur
Arne Dahl (Sollentuna, 1963) is een gevierd auteur en criticus. Van zijn veelgeprezen misdaadserie werden wereldwijd meer dan een miljoen exemplaren verkocht. De auteur ontving hiervoor de prestigieuze Deutscher Krimi Preis 2005 en de Deense Palle Rosenkrantz Prize 2004. Arne Dahl is de enige auteur die beide prijzen in ontvangst mocht nemen. Bij De Geus verschenen tot nu Kentucky Killer, Misterioso, Schijnoffer, Europa Blues, Bijbelse wateren, Midzomernachtsdroom, Requiem, Hebzucht, Woede, Amsterdam-Stockholm, Haat, Grensgebieden, Achterland, Middenwater, Nachtmerries en Vriespunt.
Berger bezoekt zijn oud-NOA-collega Samir, die nu de verkeerszaken coördineert op een politiebureau en vraagt hem de kentekens van de drie auto’s die de vermoorde mensen naar de verschillende zandstranden hebben gebracht met elkaar te vergelijken, zodat ze mogelijk iets gemeenschappelijks hebben en eventueel het gebied dat de NOA aangeeft uit te breiden? Wie geeft de opdracht daartoe vraagt Samir. Berger vindt dat de politie zichzelf de opdracht moet geven deze zaak nader uit te zoeken. Samir vertelt hem dat hij nu een zaak onderzoekt, waarbij een auto met hoge snelheid tegen de fundering van een brug is gecrasht. In de uitgebrande auto zaten twee mannen die door scherpschutters zijn vermoord. Het kaliber van de twee kogels was 7.62. Zou het geen ongeluk zijn, oppert Berger. Samir zegt dat de zaak is overgedragen aan de NOA van Conny Landin.
Bijl in het hoofd
Deer is gedwongen onder leiding van de dertigjarige Orjan Bruun te werken. Ze moet inspecteur Inga-Britt Svensson assisteren bij de opsporing van een paar drugsverslaafden die betrokken zijn bij de moord op drugshandelaar Stefan Lundberg, die geëindigd is met een bijl in zijn hoofd. Twee van de verdachten zitten vast en moeten verhoord worden, twee anderen zijn nog voortvluchtig. Vermoedelijk is Lundberg, die een opdracht voor de Hells Angels uitvoerde, er nadien uit gegooid. Dan heb je regels overtreden. Indien vogelvrij kon je zelfs ook ter dood veroordeeld worden. Lundberg was 58 jaar, was van jongs af aan geneigd tot gebruik van geweld en twee keer opgenomen in een gesloten jeugdinrichting. Het kan natuurlijk dat iemand van buiten hem vermoord heeft, en dat de overige verslaafden te suf waren om te reageren bij de moord. Gepleegd in een vreemde flat in de wijk Storvreten zo schrijft de krant, van de woningbouwvereniging Tumba AB. De officiële huurder is Abaddon AB. Wat voor bedrijf is dat en wat is er vreemd aan de flat? Tijd om dat te onderzoeken.
Bevende moordenaarshand
Wat blijkt is dat de hand van de moordenaar van de drie moorden beeft, staat in de beschrijving. Los van de drie moorden is er na Lundberg is een tweede slachtoffer die een bijl in zijn hoofd krijgt (een nieuwe bijl? vraagt Deer zich af), Het is ook kennelijk iemand die banden had met de Hells Angels. Zijn naam is Rutger Brännlid. Zijn zoon vertelt dat de boekhouder ’s nachts om drie uur in de garage als hij achter de Fat Boy-motor zit in zijn pyjama achterstevoren de garage in Eskilstuna wordt ingeduwd, sst tegen zijn zoon zegt om hem niet te verraden en even later de bijl in zijn hoofd krijgt en morsdood is. Zijn kenmerk zoals verteld door zoon Filip tot advocaat Johan Gyllencreutz zijn hand op de schouders van de jonge legt en zegt dat hij niet meer mag verklaren wanneer Filip nog net kan zeggen dat ‘de hand van de moordenaar beefde’. Op dat moment staat er een meisje voor de garage met een hond. Ze worden beiden verhoord door Deer en haar meest bureaucratische collega Inga-Britt Stensson, die de verhoren best goed doet. De vraag is of deze twee aparte moorden iets met de serie van de drie strandmoorden te maken hebben.
Vierde moord ‘met kwaliteit’
In het boek wordt duidelijk dat de dader nog jong is. Hij staat paraat voor zijn vierde moord, gepland voor 5 juni. Alles is die nacht voorbereid, alles uitgevoerd, behalve de daad zelf, behalve de… plaatsing. Het is niet een kwestie van kwantiteit, maar van kwaliteit. Vannacht is het de nacht, de op een na laatste van de vijf nachten. De finale zal op 5 juli zijn. Hij heeft twee auto’s tot zijn beschikking: een zilverkleurige Audi A6 en een witte Volvo V70 met een klein deukje naast de linkerkoplamp. In de witte Volvo liggen een elektrische pomp, merk Lyfko en een buitenboordmotor van het type Torqueedo. Hij wil zich bevestigd zien. Eindelijk volwassen genoeg om het verleden in orde te brengen. Hij moet wachten tot het de vijfde is, dan moet er weer een mens sterven. Dat gebeurt ook inderdaad. Molly en Sam zoeken ieder een plek uit waar ze denken dat de dader aan land zal gaan met zijn vierde slachtoffer in Blidö dan wel Brevik, maar tevergeefs. De een treft een bootje aan met levering van broden en de ander een paar jongens die spelen met een drone van de buren en die kapot wordt geschoten, waarna ze in zak en as zitten. Maar de dader vinden ze niet. De dader heeft op zijn beurt beelden van Berger en Blom en hun autokentekens herkent als zijnde van Båthuset Security. Waarom zit een beveiligingsfirma hem achterna?
Ingevroren
Wel krijgen ze van NOA’s technische rechercheur Robin en de gerechtsarts dr. Angelica Rocklund informatie over de vier slachtoffers, waarvan de laatste een man van 32 jaar zou zijn met een keurig baardje. Het blijkt dat ze al sinds dertig jaar zijn ingevroren en dat er gespeeld is met lichaamsdelen. Zo heeft de oudere man het DNA van de vrouw omdat hij haar lever heeft in zijn lichaam. Zijn DNA lijkt op dat van een dertigjarige. Ook heeft een persoon in kwestie een beenmergbehandeling ondergaan. Het vreemde beenmerg neemt daarna de productie van witte bloedlichaampjes in zijn geheel over. Slachtoffer nummer drie die eruitziet als een jongeman is de 54-jarige Oleg Trefilov, afkomstig uit Siberië. Hij is 32 als hij midden jaren negentig verdwijnt. De zaak zit ingewikkeld in elkaar, Robin en Rocklund gaan nu niet meer vertellen, want het is een politiezaak. Wel krijgen ze van hem een USB-stick, vergelijkbaar met de eerdere twee die ze vinden, een in een nestkastje, op plaatsen delict. Vermoedelijk zit er weer een videofilmpje op met beeld van de plek.
Ondertussen probeert Deer te achterhalen wie de persoon is die bij Manfred Lund – die ze flink onder druk zet met een verlopen politiekaart – van de verhuurcoöperatie Tumba AB rechtstreeks een flat heeft gehuurd voor Stefan Lundberg en zijn verslaafde vrienden van Abaddon AB. De betaling is via Malta gegaan en een bank onder de naam Apollyon LLC die een Amerikaanse bankrekening had in Delaware. Drie betalingen waren contant gedaan in het centrum van Högdalen zoals ze aangeeft op een kaart van de voorsteden van Stockolm met drie rode spelden, toevallig is daar dichtbij het adres in Rågsved van de vermoedelijke hoofdpersoon die de bedragen financiert. Haar vertrouwenspersoon Keith geeft het aan haar door, waarna Deer het in haar telefoon zet met vijf uitroeptekens erachter. Het is alsof alles daarmee op zijn plaats valt.
‘Nu ga ik dood’
Ze zoekt in een kelderatelier in een gebouw aan de Bjursäragatan 243 in het stadsdeel Rågsved. Het is bewoond maar op dat moment donker en leeg. Daar zit de firma Apollyon, alleen de y is weggevallen net als de letters A, l en n. Hoe heeft ze dit gebouw binnen kunnen gaan zonder politielegitimatie en zonder dienstwapen? Hier woont iemand. In de grote kamer ligt een opengeslagen koffer. Vast een kunstenaar die er werkte. In een notitieboek zijn twee geometrische figuren getekend. Met aan beide uiteinden een grote driehoekige pijl. Is het een dubbelpijl, voor evenwicht en afrekening? Ze bestudeert de figuren. Een omgekeerd kruis en een dubbele pijl. Het zegt haar niets. In de koffer vindt ze tussen drie Hawaiii-shirts een niet dichtgeplakte brief. Met een nagenoeg volgeschreven A 4, ze leest hem en maakt snel een foto met haar telefoon van de brief. Als ze de voordeur open hoort gaan, legt ze de envelop onder de kleren. En leunt tegen de boekenkast, er komt een man binnen en ze ziet dat het de Russistche maffiabaas Radoslav Blok is, dik in de vijftig. Hij pakt zijn pistool en loopt naar het gordijn. Deer verstuurt nog net de foto van de brief en schrijft erbij: ‘Nu ga ik dood.’ Vervolgens zet ze er het adres bij en verstuurt de sms. Ze bereidt zich voor om te sterven. Als ze het gordijn opzij trekt is alles rustig. De man draait zich om en roept: ‘Dit kan godverdomme toch niet…’ Hij zwijgt. Het wordt zwart voor Deers ogen. Asl ze weer kan zien zit er een bijl tussen de blonde wenkbrauwen van de man. Hij staart leeg naar het plafond. Als hij achterovervalt, staat de in zwartgeklede man met een muts op en houdt een gehandschoende hand voor zijn gezicht. Hun blikken ontmoeten elkaar. De man blijft een poosje staan met een nadenkende frons tussen zijn wenkbrauwen. Dan glimlacht hij en Deers wereld wordt gitzwart.
Spanningen
De moordenaar heeft gelukkig het leven gered van Deer die net als Berger en Blom probeert te achterhalen of de bijlmoorden op de drie mannen die banden hadden met de Hells Angels te maken heeft met de vier strandmoorden. Het (gevonden) been van Deer in het bed van Molly heeft tot spanningen geleid tussen het duo en is nog steeds niet hersteld, dus ze slapen nog steeds apart. Ondertussen hebben Molly en Sam een relatie ontdekt tussen de Zweedse familie Dahlberg die als familie Dalbury in Amerika heeft gewoond en gewerkt en daar betrokken zijn bij een hightechfirma die zich specialiseert in het verlengen van levens (cryonica). Walt Dalbury alias Walter Dahlberg kan zijn techbedrijf Hyperion goed verkopen. De koper is officieel goedgekeurd door de overheid. Het wachten is op de handtekening van Walter die al drie maanden zoek is. De familie is inmiddels teruggekeerd uit de VS naar Zweden. Zijn drie zoons Johan, Fredrik en Mikael zijn de erfgenamen mocht hij niet terugkomen. In het gesprek dat Blom en Berger met hen en moeder Matilda hebben lijken ze zich niet erg druk te maken waar hij gebleven is. Ze leefden wel vaker een apart leven en bewonen elk een deel van het huis. Hij zal dit jaar 74 worden, zou hij de oudere man zijn die zo vaak is gestoken bij de strandmoorden en is hij daarom spoorloos? In ieder geval vinden Blom en Berger een van de zonen dood in een villa. Op dat moment is de kamer blauw door zwaailicht en er zit een gestalte op de bank die zegt: ‘De politie zou meneer en mevrouw graag willen spreken.’ Als ze voor intern onderzoek de opdracht krijgen om twee politiemensen te ondervragen blijkt een van hen een vierde broer uit de familie Dahlberg te zijn . Hij is neergezet naast hoofdinspecteur Conny Landin, omdat hij zich verdacht heeft gemaakt dat hij beide zaken (met de bijl en de strandmoorden) niet als een moordzaak behandelt, dat maakt de man verdacht.
Spannende apotheose
Radoslav Blok gooit de hoogste ogen als koper van het hightechbedrijf Hyperion.Maar Walt Danbury is nog steeds onvindbaar in Zweden. De drie broers en hun moeder Matilda willen cashen, maar het loopt allemaal heel anders en de familie is in gevaar. Er ontstaat een spannende apotheose van het verhaal als een van de nog levende broers hen opwacht in het pand Bjursäragatan 243. Hij bedreigt Berger & Bloom met zijn wapen en heeft moeder Matilda onder zijn arm. Hij vertelt hoe de moorden in zijn werk zijn gegaan en wat de strand- en bijlmoorden met elkaar te maken hebben. Met de bedoeling dat de familie was voorbestemd tot het eeuwige leven met hulp van de bevroren lichamen in de kelder. En als dat niet is gebeurd, dan een verlenging van het leven. Als er niet snel wordt ingegrepen zullen Berger en Blom het loodje leggen en is deze meteen afgelopen. Walts zonen zijn niet amused (op zijn zachtst gezegd) omdat hij al heel vroeg met een scalpel in hun hersenen heeft gesneden, waarbij ze voor hun leven getekend zijn.
Als een van de overlevenden van de serie moordpartijen naar het buitenland verhuist naar het eiland Oahu op Hawaii blijkt dat de criminele broer van de familie nanorobots in de hersenen heeft verstopt en het slachtoffer sterft exact op 5 juli. De vijfde strandmoord verloopt als gepland. Een perfecte moord als besluit van dit indrukwekkende, maar ook ingewikkelde boek Vriespunt.
Arne Dahl – Vriespunt (in 2021 verschenen als Islossning bij Albert Bonniers Förlag) werd uit het Zweeds vertaald door Ron Bezemer, 452 pagina’s, ISBN 978 90 445 4763 4, uitgeverij De Geus, € 22,99, februari 2023
