Conserve's Leessite

Meesterlijke thriller over wapenhandel en ontvoering in Zuid-Afrika

Valken Bennie Griessel en Vaughn Cupido excelleren in dit onderhoudende boek

Hoofdrol voor kapitein Bennie Griessel, oude bekende in de boeken van Deon Meyer (want dit is deel 7). Hij moet met zijn collega Vaughn Cupido direct komen om een overval op een geldwagen te verhinderen. Bennie en Vaughn zijn lid van het erekorps de Valken van het DPMO dat staat voor het Direktoraat vir Prioriteitsmisdaadondersoeke. Ook Frankie Fillander en Mooiwillem Liebenberg gaan mee. Later komt hulp van de Boland-taskforce onder leiding van luitenant-kolonel Phila Zamisa. De overval vindt vlak bij een basisschool in Paarl plaats. (Meyer kent het want hij is daar geboren). Een van de overvallers gijzelt een baby. Enkele overvallers worden gedood.

Dan worden Griessel en Cupido verantwoordelijk gehouden voor de afloop van het onderzoek naar de dood van Menzi Dikela. Bennie denkt dat SSA-agenten verantwoordelijk zijn voor zijn dood en dat het geen zelfmoord betreft. Hij heeft deze agressieve agenten vastgebonden aan hun auto en geeft zichzelf en niet Vaughn de schuld. De bullebakcommisaris Mandla Khaba wil hen onmiddellijk ontslaan maar wordt daarin niet gesteund door de andere leden van de tuchtcommissie. Daarom verliezen ze de rang van kapitein en worden gedegradeerd tot adjudant-onderofficier. Ontheven uit uit het korps van de Valken gehaald worden ze voor twee maanden geschorst zonder bezoldiging en krijgen dan te horen wat ze moeten doen. Bennie vreest dat het de Karoo wordt, de woestijn en dat hij dan slechts in het weekend thuis zal zijn bij Alexa met wie hij in december zou trouwen. Hij vreest dat hij weer aan de zuip zal gaan. Gelukkig hebben ze bericht gekregen dat ze per 1 oktober in Stellenbosch mogen werken, dat is maar een uurtje rijden voor Bennie. In de tussentijd hebben ze al een paar keer een geheime envelop gehad met een bericht over een afgebeeld wapen, Smith & Wesson Model 500. De laatste keer zat er een afbeelding bij van luitenant-generaal Mandla Khaba, degene die het meest tegen ze tekeer ging tijdens de zitting van de tuchtcommissie. De geheime boodschapper stelt een afspraak voor aan Vaughn en Bennie op zaterdag 12.30 in Green Dolphin, V & A, meer niet. Als Bennie en Vaughn er naartoe gaan blijkt de boel afgezet en de man van hun afspraak met zijn witte Honda Ballade tegen een boom aangebotst, vermoord. Min of meer vermorzeld tussen twee auto’s die hem een richting dwongen in te gaan zodat hij geen kant meer uit kon. Hij bleek al dood te zijn door een schotwond in zijn hoofd voordat hij met zijn auto de boom ramde. De boosdoeners zijn daarna weggescheurd. Het gaat om een adjudant-onderofficier van Mitchells Plain Milo April. Zijn bijnaam is ‘Venus’. Bennie en Cupido tasten nog in het duister wie hierachter zit. Zijn het criminele benden c.q. de maffia of een corrupte politieman, waar Venus op duidde in zijn brieven. Hun oude bazin kolonel Mbali Kaleni, de Bloem, is de enige die ze vertrouwelijk kunnen raadplegen wat te doen en wat er speelt. Maar ze vindt het nog te vroeg om er iets over te zeggen. Bij haar thuis komt Chriselda Plaatjies, de verloofde van Milo April. Ze vertelt dat hij gemerkt heeft dat een wapen, een Smith & Wesson-model is verdonkeremaand door een kolonel, plotseling verdwenen in het gunsysteem IBIS (Integrated Ballistic Identification System). Daarbij wordt de naam genoemd van Mandla Khaba, de man op de foto van de brief die Milo stuurde aan Griessel en Cupido. De man die hen op hun nummer zette en uit hun functie zette. Zou hij er achter zitten? Of een andere kolonel?

De auteur

Deon Meyer (Paarl, Zuid-Afrika, 1958) behoort tot de absolute wereldtop van misdaadschrijvers. Zijn 12 thrillers hebben alle zijn thuisland Zuid-Afrika als decor. Meyers werk ontving veel internationale prijzen, is in 25 talen vertaald en krijgt steevast juichende recensies. Zijn thriller 13 uur werd in 2012 verkozen tot VN-thriller van het jaar, hetgeen zijn doorbraak bij het grote publiek betekende. In 2017 schreef hij op verzoek van de CPNB het geschenk voor de Spannende Boekenweken die van 9 tot 25 juni gehouden werden: De vrouw in de blauwe mantel. Van zijn boeken werden in Nederland en België 300.000 exemplaren verkocht.

Sandra Steenberg heeft financiële problemen wat ze niet zegt tegen haar man Josef, hoogleraar die een sabbatical heeft genomen om eindelijk zijn roman te schrijven. Sandra heeft zelfs problemen om de maandelijkse kosten van de kleuterschool van haar twee dochtertjes te betalen en de hypotheek. Ze werkt als makelaar bij Benson International Real Estate en wordt op zekere dag gevraagd door miljardair Jasper Boonstra, ook berucht als oplichter. Hij wil niet zijn huidige huis op Baronsberg verkopen. Baronsberg blijkt een onjuiste naam te zeggen zegt een professor want volgens hem is het pure fictie dat Boonstra het wijngoed zo genoemd heeft, genoemd naar baron Hendrik Adriaan van Rheede, administrateur van de Verenigde Oost-Indische Compagnie die in 1683 opdracht had gegeven een dorp te stichten op de plek waar het huidige Stellenbosch ligt. Als Bennie en Cupido in Stellenbosch beginnen is het eerste wat ze moeten doen is de verdwenen student Callie opsporen. Ze praten uitgebreid met zijn verontruste moeder Annemarie de Bruin. Ze vragen het nummer van Callies mobiel, misschien kunnen ze hem zo opsporen.

Jasper Boonstra heeft Sandra benaderd om zijn landgoed Donkerdrif te verkopen voor 100 miljoen rand. De vergoeding voor de makelaar is 6%. Sandra wil er 75 % van hebben en de rest is voor aar baas Charlie. Ze komen uiteindelijk op 65% voor haar en 35% voor hem. Charlie ondertekent hun overeenkomst en beiden het contract met Boonstra. Als ze bij hem komt zegt hij alles van haar te weten. Zoals dat Josef haar manlector Engelse letterkunde is en op wie hij gepromoveerd is: Ivan Vladimir. Onjuist zegt ze. Het is Ivan Vladislavic. Hij vertelt dat hij weet dat ze geldproblemen heeft en dat haar vader Jannie vrij platte boevenstreken uithaalde en dat Josef precies het tegenovergestelde is: gecultiveerd, een zachte man, ‘een beetje een nerd’. Dat ze de moeder is van Anke en Bianca en dat ze vier maanden achter loopt met de hypotheek en financiële problemen heeft bij de kleuterschool. De aflossing van haar Ford EcoSport is vijf maanden geleden voor het laatst betaald. Kortom Jasper weet alles van haar.

Wekelijks wil hij dat zij verslag uitbrengt van de verkoopactiviteiten en besluit: ‘Ga mijn wijngoed verkopen. Je weet waar de deur is.’ Als ze thuiskomt zegt haar man Josef, die pasta heeft gekookt geholpen door hun dochters, dat de kleuterschool gebeld heeft om te bedanken voor de betaling. Ze vertrouwt hem niet helemaal want Boonstra zei: ‘Je man neukt alles wat studeert,’ en ze heeft Josefs auto ergens geparkeerd zien staan terwijl hij beloofde die dag aan zijn boek te werken. Zijn verhaal was dat een student iets met hem moest bespreken en toen hebben ze samen koffiegedronken.

Tegelijkertijd zit de bank achter haar aan over de betalingsachterstand van de hypotheek. Kan ze even langskomen dan kunnen ze het bespreken. Tegelijkertijd komt er een bod binnen op de wijngaard Donkerdrif van 100 miljoen. Van de Amerikaan Gregory Hurwitz. Hij wil een bod doen en het volledige bedrag betalen. Het bod wordt thuis bi haar bezorgd. Boonstra gaat akkoord met het voorstel. Dan belt Mareli Vorster op van het advocatenkantoor Stirling en Heyns die Demeter (het bedrijf van Hurwitz) vertegenwoordigt: ‘Heb je even? We hebben een probleempje.’ Uiteindelijk bieden ze 94 miljoen en 4,5 miljoen provisie, anderhalf miljoen is voor Charlie, haar werkgever van Benson International Real Estate, en drie voor haar. Als de deal rond is, gaat Sandra met de papieren naar Jasper Boonstra die het Zwitsers bedrijf moet tekenen. Donkerdrift staat genoteerd als eigendom van een Zwitsers bedrijf en zodra de transactie is geaccoordeerd door het bedrijf Huber kan Sandra de getekende documenten ophalen bij Jaspers huis. Als ze er is loopt hij in kamerjas en wil hij het liefst meteen met haar naar bed. Ze doet heel afstandelijk. Dan moeten ze naar boven naar zijn kantoor voor de papieren. Daar lijkt hij zijn hand onder haar billen te tillen, maar het was niet hij , maar het zwaard van het harnas waar ze tegenaan stond niet ver van zijn kantoor. Dan gebaart ze met een duw dat ze niet van zijn avances gediend is uit weerstand (weerzin) en hij verliest zijn evenwicht en valt achterover op de trap. Breekt vermoedelijk direct zijn nek en is dood. Na de schrik en doodsangst wat te doen legt ze hem naakt in haar auto. Hangt de badjas weer keurig terug in de kast en neemt de getekende papieren mee. Dan rijdt ze naar het huis aan de Brandwachtstraat dat te koop staat en waarvan de bewoners in de VS zijn en sjouwt in de garage Boonstra’s lichaam de vrieskist in, waarvoor ze later een slot koopt. Ook heeft ze nog wat papieren en een tas met Boonstra’s kleren die ze daar verbergt in een stalen kast onder de schaduwdoeken en ordent het zoals het was. Ondertussen probeert Charlie haar te chanteren dat ze akkoord gaat met 50-50 voor de verkoop i.p.v. 65 voor haar en 35 voor hem. Ook licht hij heel achterbaks de politie in (Bernie Griessel) dat Sandra degene is die het laatst Boonstra heeft gezien. Griessel gelooft hem niet.

Bennie Griessel en Vaughn Cupido hebben inmiddels ontdekt dat Callie beslist geen heilig boontje is. Zij merken dat Callie veel gebeld heeft met Roland Parker, bijgenaamd Rolster. Hij doet allerlei klusjes voor hem met vervoer en verdient daar zo goed aan dat hij een mooie auto heeft. Ook steelt hij dingen in huizen van welvarende mensen die hun spullen op een soort marktplaats hebben gezet. Rolster is de link met Callie maar ontkent dat hij weet waar Callie zich bevindt. Hij heeft de sleutel van zijn kamer en loopt toevallig met zijn kleding rond. Een collega van het bureau in Stellenbosch weet dat Rolster een strafblad heeft, want hij heeft veel materiaal gestolen zoals computers. En Callie heeft veel daarvan verkocht, maar ook is hij actief als hacker. Dat hij er warmpjes bij zit blijkt uit zijn bankrekening bij Capitec waar Calvyn Wilhelm de Bruin een rekening heeft bij het filiaal in het centrum van de Eikenstad. Vertelt Megan Daniels, de dame van de bank. Ze heeft de spullen klaarliggen om opgehaald te worden en vertelt dat er 71.000 rand op de rekening staat. Dat er vier betalingen gekomen zijn uit de VS voor Callie, twee van iets meer dan 50.000, een van 110.000 en een van 121.000 rand. Als omschrijving staat erbij: Specialist services, programming. Een voor een wapen ontdekken ze later en een vermoedelijk voor het hacken van een programma. Callie weet goed geld te verdienen. Ook verhandelt hij goud en sieraden van spullen die Rolster gestolen heeft. Drie gouden ringen, twee stel gouden oorbellen met diamantjes en een Krugerrand van een tiende ounce. Darling Street Gold Exchange heeft er Callie als geregistreerde leverancier totaal 7200 rand voor betaald. Ze zijn op 29 augustus ‘ingebracht’. Ook het handelen in door Rolster gestolen computers bracht geld op. En dan heeft Callie nog twee lange termijnbeleggingen. De ene op 24 maanden en de andere op 60 maanden. Tegelijkertijd krijgt hij nog maandelijks geld van zijn arme moeder. Op 24 maanden heeft hij 150.000 rand staan en op 60 maanden staat 200.000 rand. De dame van de bank stond er zelf ook van te kijken dat deze arme student zo veel geld had. Met 20 man recherche staat Vaughn voor de deur van Rolster en een van de rechercheurs vindt vier potten (suiker, zout, meel etc.) waarin stapels geld. Als het hoofd Veronica Adams van de studentenbeveiliging met Vaughn belt wanneer hij bij Rolster Parkers moeder is, laat hij Adams praten met Rolster Parkers moeder. Die vertelt haar meteen waar haar zoon is. En Vaughn dwingt haar haar zoon te bellen waarna hij meer details hoort over de gang van zaken. Als Rolster maar zegt waar Callie is, wordt alle bewijs tegen hem in de prullenbak gestopt en laten ze het onderzoek tegen hem vallen.

Zodra ontdekt is dat Boonstra (‘de Jasper Boonstra van Schneider-König, de superman van de oplichters?’ vraagt Vaughn is verdwenen wordt over de twee ex-Valken naar buiten toe officieel gezegd dat ze gedetacheerd zijn vanuit de Valken. Dat melden drie hoge politiefunctionarissen. Er wordt gezegd dat ze als speciaal zijn aangesteld om de verdwenen student op te sporen en het verdwijnen van Boonstra op te lossen. ‘De commissaris zegt dat al het mogelijke moet worden gedaan,’ zegt Witkop Jansen. ‘Luitenant-generaal Khaba, Hij heeft de steun van de bureaucommissaris, het clusterhoofd. De provinciale recherchechef, de hele kluit. Hij heeft alle faciliteiten aan jullie ter beschikking gesteld.’

Griessel en Cupido voelen zich voor het blok gezet. Ze krijgen nu elk een taak. Cupido de student en Bennie Boonstra. Als Griessel en Cupido nog samen in Baronsberg zijn, staan er talloze camera’s en journalisten. Als zij zich daar doorheen hebben gewerkt spreken ze met Boonstra’s ex Lettie (Aleta), die van hem wilde scheiden en Boonstra’s advocaat Meinhardt Sarazin, vergezeld van hun collega Erin Riddeles die bij de man en vrouw zit. Dan voegt Sandra zich bij de twee en Boonstra’s ex Lettie en Sandra hebben een goed gesprek. Lettie heeft respect voor haar. Hulp uit verdachte hoek?

Meinhardt Sarazin stuurt de volgende ochtend vroeg een appje naar Sandra: ‘Politie gaat contact opnemen. Zeg niets over Donkerdrif, ik ben de advocaat van JB.’ Ze belt hem en zegt niet te weten waarom de politie contact met haar zou opnemen: ‘Hij is toch niet verdwenen? Ik was gisteren bij nog hem.’ Hij bevestigt nog een keer dat ze niets over Donkerdrif moet zeggen. Bennie heeft van de beveiligers van Baronsberg gehoord dat het makelaartje op de laatste dag dat Boonstra gezien is, zijn huis heeft bezocht. Ze zou de laatste zijn die hem gezien heeft. Bennie bezoekt Sandra op haar kantoor en bedenkt na het gesprek dat het geen zuivere koffie is. Hij voelt dat ze niet de waarheid spreekt. Ook praat Bennie met Jenna Abbott. Zij heeft Jasper uitgescholden. Ze doet dat als het voormalige liefje van Boonstra dat hij gedumpt heeft en ook uit haar huis gezet. Het enige wat Boonstra wil is een vrouw met tieten en een lekker kontje (aan die eisen voldoet Sandra, dat is vermoedelijk de reden waarom hij zich zo tot haar aangetrokken voelde en ze de verkoopopdracht heeft gekregen).

Ondertussen laat de provinciale commissaris Mandla Khaba met tal van functionarissen Cupido en Griessel komen om te vragen naar hun vorderingen. Ze vertellen dat de student en Boonstra nog niet gevonden zijn en dat ze ontdekt hebben dat de jonge student geld kreeg uit de VS. Dan is duidelijk dat deze zaak onder de pet moet worden gehouden. De weinig vermogende moeder van Callie zal bij de persconferentie van de hoge heren zijn (en natuurlijk niet de onderzoekers de Valken zelf) om zo te laten zien dat er ook voor arme mensen wordt gezorgd. Onduidelijk is of de vrouw van Boonstra verdachte is zijn bij zijn verdwijning (want dat willen de media weten). Maar Bennie zegt dat ze er de voorkeur aan geven geen mededelingen te doen over een lopend onderzoek. Iets dat de commissaris tot zijn verbazing accepteert. De anonieme tip van Sandra Steenberg aan de campusbeveiliging dat ze vermoedt waar Callie – die nog leeft – vastgehouden wordt, helaas niet ver van het huis met de vrieskist (wat link is voor haar) in de Brandwachtstraat, zet de wereld op zijn kop bij Bennie en Cupido. Ze moeten dat huis bestormen. Zeker als ze daarbij hun gram kunnen halen bij een paar corrupte collega’s.

Spannend om te lezen is hoe de ontknoping zich ontwikkelt en hoe slim sommige mensen een draai aan de gebeurtenissen kunnen geven, waardoor een oplossing in zicht is. Maar dat geven we niet prijs, het slot is aan de lezer. Wie het boek uit heeft kan het net als ik volmondig eens zijn met de conclusie van het Franse boekenmagazine Livres Hebdo: ‘Zonder twijfel een van de beste misdaadauteurs.’

Deon Meyer – Bennie Griessel 7 - Donkerdrif (oorspronkelijk in november 2020 verschenen bij NB UItgewers in Zuid-Afrika) werd vertaald uit het Afrikaans door Martine Vosmaer en Karin van Santen, ISBN 978 9400 51302 0, 442 pagina’s, A.W. Bruna Uitgevers,€ 22,99, februari 2021.