Barbarotti 7 - Wie schrijft, verdwijnt - Håkan Nesser
Een heerlijk leesbaar boek met Inspecteurs Eva Backman en Gunnar Barbarotti
Filosofisch, amusant en onderhoudend. Met een vleugje spanning
Na Herfst in Gotland twee jaar geleden nu Wie schrijft, verdwijnt van Håkan Nesser, de auteur van de Barbarotti-serie, waarin dit het zevende deel is. Inmiddels even vertrouwd als de reeks over inspecteur Van Veeteren. Inspecteur Barbarotti krijgt van een uitgever een onvoltooid eerste deel van een manuscript in handen van de schrijver Franz J. Lunde. In De laatste dagen en dood van een schrijver lijkt hij zijn eigen leven te beschrijven. Met enige tegenzin verdiept Barbarotti zich in de materie, terwijl zijn collega en levenspartner Eva Backman ieder moment landt in Australië, omdat haar zoon daar vastzit.
In het manuscript komt de hoofdpersoon John Leander Franzén een dichter tegen die klaagt dat er van zijn zestien dichtbundels per titel niet meer dan vijfhonderd verkocht zijn. Bij een schrijversdiner zit hij naast een geblondeerde, rondborstige 28-jarige, die meer dan 60.000 van haar thrillerdebuut heeft weten te slijten. De dichter fantaseert hoe hij ook zo’n thriller in elkaar flanst. Het perfecte misdrijf stelt hij zich voor. Ruim een halfjaar later is de dichter dood.
Rijzende ster
In het verhaal beschrijft Lunde hoe Franzén op bezoek gaat bij zijn uitgever Gustaf Breem, die zich losgemaakt heeft van zijn oude uitgeverij. Hij is inmiddels een rijzende ster in uitgeverswereld. Bij een etentje met trekzalm zegt de schrijver dat hij wel een halfje voorschot wil hebben (een half miljoen) want hij is met iets groots bezig, iets van vijfhonderd bladzijden (‘De moord op Palme’), maar daar is toch al genoeg over geschreven, zei de uitgever. De schrijver betoogt dat hij ‘het motief van de dader vanuit een volstrekte nieuwe invalshoek beschrijft, dat beloof ik je ook’. Als hij een contract ondertekent, kan de uitgever hem een bescheiden voorschot geven, maar een half miljoen? ‘Wat een prijzige lunch is geworden. Ik zal kijken wat ik kan doen.’
Tijdens de lezingen in het land heeft Lunde het gevoel dat hij gestalkt wordt. Zijn uitgeefster Rachel Werner van Pegasus vertelt dat Lunde vlak voordat hij 21 november haar een eerste deel van zijn manuscript heeft gestuurd, dat bedoeld is als publicatie bij een jubileum van de uitgeverij in het voorjaar. ‘Het gaat over een schrijver die in het najaar in verschillende bibliotheken optreedt en bestookt wordt met enkele ongemakkelijke vragen.’ De meest ongemakkelijke worden gesteld in Ravmossen en Västerås. En ook in Kymlinge op de laatste lezing: ‘Een paar jaar geleden is er een boek van u uitgekomen waarin een moord voorkomt. Als lezer krijg je de indruk dat u erbij was. Het lijkt me interessant om te horen wat u hierop te zeggen heeft…’ Lunde krijgt het gevoel dat hij gestalkt wordt. De zeewiervrouw die hem begeleidt bij de lezing in Kymlinge is verbijsterd. Ze kan geen woord uitbrengen. Franz zegt dat het een misverstand is. Kijkt op zijn horloge en stelt voor er een punt achter te zetten. Hij krijgt een boek over de streek mee en een fles whisky, signeert negentien boeken en gaat terug naar hotel Bergman. Daar besluit hij het eerste deel van zijn verhaal, dat 75 pagina’s zal beslaan, direct te sturen naar zijn uitgeefster. Zo’n vijf minuten later, als hij op bed ligt en de laatste druppels whisky opzuigt, wordt er op de deur geklopt.
Vasthoudende dochter
Een week later heeft Lunde’s dochter Viktoria, die in een dorpje in het Italiaanse deel van Zwitserland woonde met haar bekoorlijke vriendin, had contact opgenomen met de politie van Stockholm omdat ze haar vader al een paar dagen niet te pakken kon krijgen. Ze bellen of sm-en elkaar om de paar dagen. Hij is wel eens eerder een paar maanden onbereikbaar geweest en heeft zijn dochter bijna dood laten schrikken. Viktoria is vasthoudend en de politie is erin gedoken, hij heeft een woning in Prästgatan, een straat in de oude Stockholmse wijk Gamla stan, die hij ’s morgens 21 november heeft verlaten. De jonge politie-assistent bij de Stockholmse politie, Sarah Sisulu, komt na drie dagen met de theorie dat de receptionist van hotel Bergman in Kymlinge de laatste persoon is die hem in levenden lijve heeft gezien. En zo komt de zaak bij de inspecteurs Toivonen en Sommerman (Somberman genoemd vanwege zijn diepgewortelde melancholie). De vraag die hoofdinspecteur Barbarotti zich stelt is: is Lunde niet gewoon vanuit Kymlinge vertrokken naar Stockholm met zijn Volvo C30? Maar deze auto is even onvindbaar als de bezitter ervan.
Over de auteur
Håkan Nesser (Kumla, 1950) is een van de meest succesvolle Zweedse schrijvers. Hij wordt geroemd om zowel zijn romans als zijn thrillers, zoals De zomer van Kim Novak, De hemel boven Londen, de Commissaris Van Veeteren-reeks en de populaire serie met inspecteur Barbarotti in de hoofdrol. In Nederland zijn van zijn werk meer dan 300.000 boeken verkocht.
Basale roomservice
Franz J. Lunde is op de avond van 21 november verdwenen Kymlinge. Na hem is dichteres en schrijfster Maria Green de tweede. Zij heeft haar laatste lezing in het dorpshuis van Gardeby voor zo’n zestig vrouwen en zeven mannen. Het publiek luistert aandachtig op 5 december. Maria is niet alleen dichter maar werkt ook bij een uitgeverij en schrijft het liefst op haar boerderijtje. Ze heeft een paar maanden vrij gekregen om haar nieuwste dichtbundel te promoten. Zoals de dichtbundel Achttien gesprekken met een paard, waarvan er een stapel in haar tas heeft gestopt. Als ze terug is in het Star Hotel in Kymlinge bestelt ze bij de receptie een broodje garnalen en een glas wijn en betaalde daarvoor contant. Ze hebben basale roomservice, maar dit is voldoende. Terwijl ze de slotwoorden van die dag noteert, wordt er op de deur geklopt. Op het parkeerterrein van het dorpshuis staan geen vier maar vijf auto’s, wordt ze net als bij de lezing in de Stadsschouwburg van Växjö ook hier gestalkt? Een paar uur later ziet ze het beeld opnieuw voor zich. Ze drukt het weg op het moment dat er op de deur wordt geklopt en doet open. Over and out. Betekent dat dat Maria Green net als Franz J. Lunde ook gestalkt wordt? In Maria’s geval zou dat misschien Ture Sventon zijn of ander type in een geruit pak. Inspecteur Barbarotti wordt gebeld door Mirja Laine, die meldt dat ze is door de plaatselijke politie naar hem is doorverwezen, omdat hij ook het onderzoek doet naar het verdwijnen van Lunde. Mirja vertelt dat de uitgever van Maria Gunder Widman is. Ze is zelf advocaat en heeft daardoor ook ervaring met ‘de zelfkant van het leven’. Als Gunnar Barbarotti in Maria’s hotelkamer is, ziet hij een brandtrap, waardoor je hotel ongezien kan verlaten. Mirja zegt dat ze tegen Maria heeft gezegd: ‘Er zijn stalkers en stalkers. Eén keer is geen keer, maar twee keer is een patroon. Had je geen slechte vibes, een vaag vermoeden?’ Nee, Maria heeft nul komma nul aanwijzingen dat het meer zou kunnen zijn. De stem van Ture Sventon klonk overigens als die van een vrouw.
Vernietigende recensies
Zo’n type bezoekt de derde schrijver die vermist raakt in april: recensent en auteur Jack Walde. In hotel Clarion in Stockholm waar hij afzakt na een etentje met zijn uitgever Gunder Widman, dezelfde als die van Maria Green. Dat vertelt zijn zoon Balthazar die toevallig in dezelfde bar belandt. De kritische Jack Walde schrijft vernietigende recensies over boeken, maar is tegelijkertijd (in het strengste geheim) de auteur achter de thrillers van de zeer succesvolle schrijfster Tory Tilly, van wie een succesvol boek net meer dan honderdduizend exemplaren zijn verkocht. Dat onthult uitgever Gunder aan Jack. In hotel Clarion zegt een magere spicht tegen afzakker Jack ‘TB. Je bent TB toch niet vergeten?’ En als hij zijn huis in Heleneborgsgatan achter zich heeft dichtgetrokken: ‘Je parasiteert op de goede wil. Maar je dagen zijn geteld. TB’ TB zou de afkorting kunnen zijn van de Deense Trine Margarete Bang (15 juli 1990) die op 20 januari 2017 van de tiende verdieping is gesprongen in een buitenwijk van Kopenhagen.
Het gebeurt zelden dat Walde een positieve recensie schrijft. Een uitzondering maakt hij voor het boek Slijk van tandarts Kasper Kornbalk. Deze keer geen waardering in azijn. Hij geniet er zelfs van, lezend aan de open haard onder het genot van witte wijn, om zes uur gevolgd door port. Dan schrikt hij, want hij vindt een post it-briefje met de tekst in blokletters: ‘ZIE DE DOOD, HIJ WACHT OP JE -TB’.
Brief op de mat
Op het moment dat hij de deur opendoet van zijn appartement, valt zijn oog op de brief op de deurmat. Iemand heeft die daar neergelegd, want deze kan niet met de post zijn gebracht. In de brief staat:
‘Laten we elkaar morgenavond ontmoeten. Als je een paar minuten over tien in The Bishop Arms in Hornsgatan bent, heb je nog een kans om je vege lijf te redden. Als je verstek laat gaan, moet je de consequenties aanvaarden – TB’
Balthazar heeft beloofd om in de pub een oogje in het zeil te houdenn maar Jack Horatio Walde daagt niet op. Gunnar Barbarotti en Eva Backman, die inmiddels weer terug is uit Australië, overleggen in Stockholm met recherche-assistent Sarah Sisulu en commissaris Pallander. Vooralsnog tasten ze nog steeds in het duister. En dat zullen ze lang blijven doen, totdat ze een telefoontje krijgen dat een van de drie auteurs dood gevonden is op zee met een touw om de nek.Vermoord of zelfmoord? Een tachtigjarige vrouw zwemt in het koude zeewater, haar man heeft haar nog gewaarschuwd, en vond toen ze op een mens botste, een lijk. Dan blijkt dat de andere twee ook om het leven zijn gekomen en worden teruggevonden in het drab van de mestvaalt bij een boerderij. De zoon een van de schrijvers vertelt wat er is gebeurd. Hij vermoedde dat de twee lijken zouden oplossen in de mestvaalt, maar vermoedelijk is de stront daarvoor te oud. De oorzaak van de moorden ligt bij de verkrachting in 2016 van de 27-jarige Trine Margaretha Bang, die twee maanden later op 20 januari 2017 door een van de schrijvers over het balkon van een flat in Kopenhagen geduwd is. ‘Twee van de drie hebben erom geloot.’ En voor ze vermoord werden hebben ze dat opgebiecht. De openhartige zoon heeft meegeholpen, zij het dat zijn aandeel beperkt is gebleven tot het zorgen voor het klaar staan van de motor van een boot. Daarmee kon de nog enig levende schrijver het hazenpad kiezen, dan wel de hand aan zichzelf slaan. Eind goed, al goed? ‘“Goed” zou ik het niet willen noemen,’ zei Barbarotti. ‘Maar het is nu wel klaar.’ Einde van een amusant, maar ook onderhoudend boek met filosofische bespiegelingen en een vleugje onverwachte spanning.
Hakån Nesser – Barbarotti 7 – Wie schrijft, blijft (verschenen in Zweden onder de titel Shack under vulkanen bij Bokförlaget Forum) is vertaald uit het Zweeds door Ydelet Westra, 383 pagina’s, ISBN 978 90 445 4711 5, € 24,99, mei 2023
