Antonlogie - Mitchell Esajas
Mitchell Esajas (inleiding) e.a.
Humberto Tan: ‘Wij slaven van Suriname liet juist misstanden zien, die niemand wilde zien of horen. Dat is juist de kracht van het boek.’
Zijn bijdrage en die van Ianthe Sahadat zijn de meest waardevolle
Zeker sinds de succesvolle herdruk uit 2020 van zijn boek Wij slaven van Suriname uit 1934, is Anton de Kom (ook in Nederland) een beroemde Surinamer. Hij wijdde zijn leven aan de strijd tegen kolonialisme en fascisme en was, naast schrijver, antikoloniaal denker en verzetsstrijder.
In Antonlogie is een aantal verhalen bijeengebracht over het gedachtegoed van Anton de Kom (1898-1945).
Inleider is antropoloog Mitchell Esajas, medeoprichter van The Black Archives, een archief rondom zwart erfgoed. Hij refereert onder meer aan de moord op George Floyd en de protestactie die daarop volgde op 1 juni 2020 op de Dam: ‘Hoe zou Anton dit hebben ervaren?’ Esajas vertelt verder over de schrijfwedstrijd die werd georganiseerd door The Black Archives, de Anton de Komstichting en uitgeverij Atlas Contact, waarbij het erom ging iets te schrijven, in welke vorm dan ook, over De Koms gedachtegoed. Er kwamen meer dan veertig inzendingen binnen; twee daarvan zijn in Antonlogie te lezen: een weinig indruk makend gedicht van Rudya Melim en een niet erg verrassend essay van Liang de Beer. Van wie vinden we nog meer bijdragen?
Van Guno Jones, deskundig op het gebied van de publieke omgang met ons koloniale verleden, met een essay – voorzien van maar liefst 38 noten! – waarin hij onder andere concludeert: ‘Anton de Kom heeft tijdens zijn leven een bovenmenselijke moed getoond […] waarvoor hij terecht publieke erkenning krijgt, maar de prijs die hiervoor is betaald mag niet over het hoofd worden gezien.’ Achterkleinzoon Vincent de Kom reconstrueert het korte verblijf van Anton aan Suriname in 1933: ‘De Kom werd in een geblindeerde auto naar de boot gebracht en zou zijn geliefde Suriname nooit meer terugzien.’ Correspondente Nina Jurna heeft het voornamelijk over het gedachtegoed van Nina Jurna.
De twee meest geslaagde bijdragen zijn naar mijn idee van de journaliste, schrijfster en historica Ianthe Sahadat (1977) en van radio- en televisiepresentator Humberto Tan (1965). Sahadat vertelt een ontroerend verhaal over haar vader, en over haar dochter, dat zij zo besluit: ‘Waar hij [haar vader] in Nederland nog opviel als exoot, voorzie ik dat mijn dochter – de drager van zijn en mijn Surinaamse genen – op een dag schouderophalend zal zeggen: gelijkheid? Dat was iets waar je vroeger voor moest strijden. Wij hoeven alleen maar in de gaten te houden dat niemand eraan tornt.’
De meest originele bijdrage is van de hand van Humberto Tan. Hij vergelijkt Wij slaven van Suriname met de app TikTok, ‘een baken van informatie’. Verschillen ziet hij ook: ‘TikTok is een moderne spiegel met algoritmes die zo gevoelig zijn dat jouw TikTok-pagina’s je algauw alleen maar laten zien waar je naar wil kijken. Wij slaven van Suriname liet juist misstanden zien die niemand wilde zien of horen. Dat is voor mij de kracht van het boek.’
Adriaan Vermeulen
Mitchell Esajas (inleiding) e.a. Antonlogie – Verhalen over het gedachtegoed van Anton de Kom, 124 pagina’s, ISBN 978 90 450 4526 9, € 12,99, oktober 2021
