Conserve's Leessite

De moord op twee meisjes is Sara Emilssons vuurdoop als ze Hans Nording opvolgt als rechercheur jeugdzaken

Ook nu weer raakt Annie betrokken bij een zelfbeschadigingszaak van de politie

Na haar uitmuntende debuut Duivelsdal is maatschappelijk werkster Annie Ljung opnieuw de hoofdpersoon in tweede boek van de Zweedse Ulrika Rolfsdotter. Ze heeft een behandelingsafspraak met psycholoog Ylva Persgård, die ziet dat ze haar haar heeft laten groeien. Bij Annie is de wekker vroeg afgegaan om op tijd voor de afspraak met Ylva te zijn. Ze is wat afgevallen en heeft niet zo veel last meer van angstaanvallen, zegt ze. Haar angsten onder ogen zien, daar draait het om. Ze heeft een nacht doorgebracht met haar vriend, maar heeft hem vanmorgen alleen gelaten, wanneer hij nog slaapt. Ze heeft volgens haar alles verkeerd gedaan. Ze hebben de avond ervoor gegeten en te veel gedronken. Ze is zeker niet meer nuchter geweest en weet niet meer wat ze verder hebben gedaan. Dat kan ze zich nu niet meer herinneren. ‘Ik heb het compleet verknald.’ Ylva suggereert dat ze de volgende keer naar Thomas gaat zonder alcohol te drinken. Als Thomas die zorgzame en prettige man is volgens Annie, begrijpt hij het best, volgens Ylva. Over een week praten ze verder.

Nog levende baby zit onder rode jam

De jonge Sara Emilsson gaat bij de politie de ervaren politieman Hans Nording opvolgen. Hij heeft veel ervaring met misdaad en gaat met pensioen. Sara volgt hem op als rechercheur jeugdzaken. Niet iedereen is daar blij mee, maar het is een unieke kans voor Sara. Omdat iemand heeft gebeld dat ze dagenlang een kind horen schreeuwen, gaan Sara en Hans daar kijken en vinden twee dode lichamen. Een van Perra, een man in een smoezelige spijkerbroek. De gele kunststof band zit nog om zijn bovenarm. Perra’s vriendin Lotten ligt alleen in slipje en een T-shirt. In een ledikantje vinden ze een baby. Sara schrikt van de kleur, want de huid is blauwwit, het gezicht bedekt met gestolde klonten. Leeft de baby nog? Ze kan er niet meer tegen en loopt naar buiten tot Hans haar belt ‘Het kind leeft,’ roept hij uit. ‘Er is een ambulance onderweg voor de baby. Het rood op het gezicht is van een potje jam onder het bedje!’

Over de auteur

De Zweedse auteur Ulrika Rolfsdotter (Bjärtrå, 1977) is maatschappelijk werker en cognitief gedragstherapeut. Duivelsdal, het eerste deel van de serie met Annie Ljung in de hoofdrol, werd lovend ontvangen. Onbegraven is het tweede deel met Annie. Rolfsdotter woont in Gävle met haar twee kinderen.

Dan worden de lichamen gevonden door Back-Hanna Backebo. Drie meisjes van veertien aan de oever van het Bålsjö-meer. Twee van hen, Isabella Mohlin en Minna Lantto, zijn dood door messteken, de derde, Vendela Brink, is zwaargewond en wordt in coma gehouden in het ziekenhuis. Eddie Byland heeft het zien gebeuren waarna hij zich verstopt in een aardkelder, zich schuilhoudend voor een beer. Sara en Hans verhoren hem en komen weinig extra’s te weten, Annie ontfermt zich over hem want ze heeft spoeddienst dat weekend. Zijn moeder Tina Bylund die een smoes heeft waarom ze hem niet kan ophalen van het politiebureau, gooit de deur voor Annie’s neus dicht als ze hem thuisbrengt. Eddy heeft zich wel verdacht gemaakt, gezien zijn uitlating: ‘Dit was niet de bedoeling.’ Op de lagere school ging hij dagelijks op stap met Isabella. De vriendschap met haar is verwaterd sinds ze close is met de vriendinnen. Als hij terugblikt, ziet hij ook dat Vendela haar uitdaagt. Ze zitten op een kleed, terwijl de fles rondgaat. Zal Isabella erop ingaan? Terwijl ze zich met een mes snijdt (zoals ze dat kennelijk eerder heeft gedaan), wordt dat door Vendela gefilmd. Zo ziek, vindt Eddie. Daarna komt er een auto aanrijden, het kenteken kan hij niet lezen. Als de bestuurder uitstapt en dichterbij komt, kan hij zien wie het is. Wanneer de beer verschijnt, maakt Eddie dat hij wegkomt. ‘De beer zal je verslinden, je overleeft dit niet.’ Wat er daarna is gebeurd weet hij niet tot de politie hem vindt in de aardkelder. Annie kan Eddie extra in de gaten houden. Thomas belt haar nog om te weten hoe het met haar gaat. Ze zegt dat ze alles onder controle heeft. Ze zullen elkaar later in de week weer bellen. Hoe lang zal Thomas dit accepteren? Ze wil ook niet betutteld worden of zich over haar laten ontfermen.

Bijbeloverhoring voor Confirmatie

Sara en Hans melden het overlijden van de twee meisjes bij de ouders. Van Minna bij de macho Jimmy Lantto en zijn vrouw Sussie, die geschokt zijn door haar dood en vertellen dat Minna de vorige avond om zeven uur naar een vriendin is vertrokken. Met wie ze omgaat weten ze niet (of het kan jullie niets schelen, denkt Sara). Gisteren zijn ze in de kerk voor de Bijbeloverhoring als voorbereiding op de Confirmatie vandaag (Eddie is daar ook). Daarna gaan ze zwemmen in Dämsta. Normaal gesproken komt Minna altijd ’s avonds thuis, maar deze keer niet. De ouders van Isabella zijn anders gehuisvest, en juist deze ouders zijn nog meer geraakt dan de vorige om te horen dat hun kind dood is. Ze hebben ’s avonds nog met het hele gezin op de veranda gegeten omdat het zo warm was. Ze zou zeker niet bij iemand anders slapen, want vandaag is de Confirmatie. Isabella snijdt bij zichzelf, maar is vorig jaar in therapie gegaan. ‘Wij dachten dat ze dat niet meer deed.’

Ook Louise en Marcus Brink, de ouders van Vendela, die er chic uitzien, weten niet veel bijzonders te melden over wat hun dochter de vorige avond heeft gedaan. Hij is hoofdeconoom bij de papierfabriek van Kramfors, zij huisvrouw en handelt in aandelen. Ze weten dat Vendela de vorige avond om zeven uur is vertrokken op haar brommer. Het vrijstaande bijgebouw is voor haar ingericht. Ze woont daar al de hele zomer, dus Marcus weet niet wanneer ze komt en gaat. Nu ligt ze in coma in het ziekenhuis omdat ze waarschijnlijk een hersenbloeding heeft gehad.

Zelfbeschadigend gedrag

Een gesprek met directeur, onderzoeker en psycholoog Björn Sundling in behandelcentrum Älvhagen moet meer duidelijk maken over het zelfbeschadigend gedrag van Minna, Isabella en Vendela. Isabella’s moeder Sofie werkte vijftien jaar geleden in de keuken van het centrum. Volgens de psycholoog heeft zelfbeschadigend gedrag te maken met angst en innerlijke pijn. Als ze niet met gevoelens om kunnen gaan, verwerken ze dat door zichzelf te pijnigen. Dat kan een paperclip zijn of een scherpe steen. Dan wordt ze door hen geleerd om het nu te doen met een elastiek, zodat ze weliswaar pijn voelen, maar geen ontsierende littekens oplopen. Soms krijgen ze gevoelens voor het personeel. Vendela en Minna zitten in dezelfde groep, maar Isabella komt er later bij. Isabella is een heel slim meisje, ze is haar leeftijd ver vooruit. Minna is een dolende ziel die anderen voor zich laat bepalen. Vendela is ook intelligent, maar gesloten. Ze triggert wel de anderen, daagt ze uit om zichzelf te beschadigen. Met het speelbord wordt een draai gegeven aan de pijl en dan krijg je een uitdaging om jezelf te snijden, jezelf te branden, een mes te pakken om mee tussen je vingers te snijden of een stikspelletje. Dus dingen die pijn doen of gevaarlijk zijn. Vendela is degene die de anderen kan dwingen om iets te beschadigen. Sundling vraagt Sara en Hans of ze vermoeden dat Vendela de andere twee heeft gedood. Daar kunnen ze niet op ingaan, zegt Sara. Dan blijkt dat Sundling die zaterdagavond bij de meisjes is geweest. Ze hebben contact met hem gezocht. Hij is gekomen omdat Isabella hem een berichtje heeft gestuurd met een close-up van een arm met dwars daaroverheen een bloedende wond. ‘Het is een oppervlakkige wond, niet levensbedreigend.’ De meisjes zijn behoorlijk overstuur, maar ze hebben die avond met Sundling gepraat en zijn daarna rustiger geworden. Isabella wil weer behandeld worden in het centrum, maar daar kan hij niet over beslissen, dat gaat via maatschappelijk werk. Hij ziet geen aanleiding om de politie te bellen ondanks het feit dat hij drie dronken en labiele meisjes alleen achterlaat. Isabella heeft ook nog gebeld met de dominee. En dicht bij hen is ook bezoek gekomen van Jimmy Lantto in zijn zwarte Volvo, die regelmatig neukt met Tina Bylund, de moeder van Eddie Bylund, omdat zijn eigen vrouw Sussie niet meer wil.

Ondertussen is ontdekt dat in het meer drie scherpe palen staan waardoor zwemmers gewond kunnen raken en het mes waarmee ze zijn bewerkt is ook in het meer gevonden. Ze zijn er geplaatst en scherp gesneden door Eddie Bylund als wraak omdat de meisjes hem ‘ontzettend’ gepest hebben. Hij zegt: ’Ik haatte ze, vooral Vendela, want zij was de ergste. Ik deed het alleen om ze pijn te doen. Ik wilde niet dat ze dood zouden gaan.’ Isabella was zijn vriendin, ze had een hekel aan het zwemmen in koud water, ze zou misschien wel pootjebaden, maar nooit van de steiger springen. Dus ik dacht dat het wel goed zou komen.’ Volgens Annie komt Eddie’s verstand niet helemaal overeen met zijn leeftijd. Misschien is hij wel schuldig aan twee moorden. Ze maakt een huisafspraak met zijn onwillige moeder Tina om elf uur. Eerdere zorgmeldingen hebben nog niet geleid tot een psychiatrisch onderzoek, al ligt dat nu ook voor de hand, maar misschien is het daarvoor al te laat. Jimmy raakt ook nog slaags met Eddie bij de herdenking op school.

De Donderdagman

Annie ontdekt dat in de jaren zeventig de Donderdagman drie meisjes heeft overvallen en verkracht begin jaren zeventig. Hij heeft ook bekend dat hij een vierde meisje na de verkrachting in de rivier heeft gegooid. Niet met de bedoeling haar te willen doden, maar dat is per ongeluk gebeurd. De Donderdagman is in het voorjaar van 1972 veroordeeld tot TBS met dwangverpleging. Waar hij is en of hij nog leeft is onbekend. Hij woont vijftig kilometer van de plaats delict bij het meer in Härnösand. Ook zijn zus Back-Hanna die op de boerderij van de Höffners woont, weet zelfs niet of hij nog leeft. Ze heeft hem sinds 1975 niet meer gezien. Als ze de Donderdagman uiteindelijk vinden, blijkt dat hij elders is op de dag van de moord op de meisjes. Op de veerboot vanuit Riga naar Stockholm. Waarvan hij de ticket van het retourtje kan laten zien Het alibi is gecheckt en klopt.

Als Sara en Hans een later ontdekte potentiële dader achtervolgen, geeft deze zijn daad toe. Hij heeft eerder contact met de meisjes gehad, maar uiteindelijk blijkt deze bekentenis niet waar te zijn. De man heeft iemand anders gedekt, concluderen ze. En die heeft nog kortgeleden een gesprek gehad met Annie. De echte dader staat op het punt om getuige Vendela in het ziekenhuis te verstikken, omdat zij zijn aandeel kan verraden. Slagen ze erin om eer op tijd bij te zijn en hem tegen te houden? Zo houdt Ulrika Rolfsdotter het spannend tot aan het einde. Knap geschreven tweede boek voor iemand die nog recent debuteerde.

Ulrika Rolfsdotter – Annie Ljung 2 – Onbegraven (verschenen in 2022 bij Bazar onder de titel Syndabarn) is vertaald uit Zweeds door Marit Kramer en Tineke Jorissen-Wedzinga, 418 pagina’s, ISBN 978 90 263 6355 9, uitgeverij Ambo Anthos, € 22,99, juli 2023