Als we schurken waren - M.L. Rio
Shakespeare en moord
Thriller en coming-of-age-roman in één
In grote lijnen doet het verhaal denken aan De verborgen geschiedenis van Donna Tartt. Ook in Als we schurken waren van M.L. Rio draait alles om een groep studenten aan een prestigieuze universiteit van wie er zes uit steenrijke milieus afkomstig zijn en de zevende armlastig is. En net als in Tartts roman sterft een van de studenten en draait de rest van de roman om de vraag of hij vermoord is en zo ja, door wie. In een vergelijking wint Tartts boek het toch wel met zeker een straatlengte. Maar dat neemt niet weg dat Als we schurken waren een goed en spannend boek is, dat je ongemerkt enkele uren aan je stoel gekluisterd houdt.
Over de auteur
M.L. Rio (die haar leeftijd zorgvuldig geheimhoudt) is een Amerikaanse schrijfster. Zij studeerde Shakespeare Studies in Londen en Engelse literatuur in Maryland. Voor die laatste studie deed zij onderzoek naar de weergave van waanzin en stemmingsstoornissen in het vroegmoderne toneel. Zij werkte jarenlang in boekwinkels en theaters, ondertussen bezig zijnde met haar schrijfcarrière. Als we schurken waren is haar eerste roman en kwam in 2017 uit. In september van dit jaar verschijnt in Amerika haar tweede roman, getiteld Graveyard Shift.
Booktok
Het kan gek lopen met een boek. Als we schurken waren verscheen al in 2017 en werd datzelfde jaar al in het Nederlands vertaald. Het trok in ons land niet al te veel aandacht en was inmiddels al geruime tijd niet meer verkrijgbaar. Maar ondertussen was het boek, dat inmiddels in meer dan twintig landen verschenen was, aan een onstuitbare opmars op Tiktok begonnen waar lezers het elkaar aanraadden op Booktok. Dit deed uitgeverij Rainbow besluiten het opnieuw op de markt te brengen, nu in een goedkope paperbackeditie.
En daar mogen we blij mee zijn, want Als we schurken waren is een meeslepend verhaal waarin lange tijd onduidelijk blijft of er nu wel of niet een moord gepleegd is. Het gaat in dit verhaal ook niet om die moord, maar om de psychologische gevolgen van het overlijden. En om het proces van volwassenwording van de studenten, het ontdekken van hun seksualiteit en hun onderlinge relatie.
Deftig
Zeven studenten trekken al vier jaar met elkaar op tijdens hun toneelstudie aan het buitengewoon deftige Dellecher Classical Conservatory. Ze wonen er intern, trekken dag en nacht met elkaar op en denken elkaar dan ook door en door te kennen. Vrienden voor het leven dus. Maar als de docenten in het laatste studiejaar, als ze voor hun eindexamen staan, onaangekondigd en ongeargumenteerd de rolverdelingen veranderen waardoor de tot dan toe meest succesvolle van hen ineens niet langer de hoofdrol spelen, dringt wantrouwen hun relatie binnen. Opeens lijken verschillende van hen geheimen te hebben, veranderen vriendschappen in vijandschap en kijkt iedereen met een wantrouwig oog naar elkaar. Als een van de studenten vervolgens door de zes anderen zwaargewond en halfdood in de vijver wordt aangetroffen, besluiten zij stilzwijgend en unaniem om hem niet te redden. Een paar uur later is hij dood.
Ongeluk
De politie komt, gaat lange tijd uit van een ongeluk, maar verandert dan toch van mening. Oliver, de armlastige student en de verteller van het verhaal, wordt ingerekend en tot tien jaar veroordeeld. Het verhaal opent als hij na die tien jaar weer vrijkomt. Rechercheur Colborne blijkt al die jaren geworsteld te hebben met de schuldvraag en wil nu wel eens weten wat er echt gebeurd is.
Shakespeariaans drama
Rio heeft haar roman opgebouwd als een Shakespeariaans drama: vijf bedrijven, die elk beginnen met een proloog. De titel is ontleend aan een zinsnede uit King Lear en de studenten doorspekken hun gesprekken met tientallen Shakespearecitaten. Wie de genoemde toneelstukken kent, zal regelmatig spiegelingen tussen het stuk in kwestie en de gebeurtenissen op de opleiding herkennen of veelzeggende vooruitwijzingen bespeuren.
Maar ook zonder die kennis, valt er veel te genieten. Rio zet de studenten met al hun bravoure en hun twijfels helder neer en stuk voor stuk komen ze daardoor tot leven.
Sonja de Jong
M.L. Rio – Als we schurken waren. (Oorspronkelijk titel If we were vilains, uitgave Flatiron Books). Vertaald uit het Engels door Anne Jongeling, uitgeverij Rainbow, €11, 420 pagina’s, ISBN 978 90 4171596 8, november 2017-maart 2024
